Radmila Savićević
Radmila Savićević (Kruševac, 8. februar 1926 — Beograd, 8. novembar 2001) bila je srpska i jugoslovenska pozorišna, filmska i televizijska glumica. Uživala je veliku popularnost i naklonost publike i smatrana je jednim od simbola jugoslovenskog glumišta.
| Radmila Savićević | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Radmila Savićević na poštanskoj markici 2013. | |||||||||
| Lični podaci | |||||||||
| Puno ime | Radmila Savićević | ||||||||
| Nadimak | majka Vuka, Rada | ||||||||
| Datum rođenja | 8. februar 1926. | ||||||||
| Mesto rođenja | Kruševac, Kraljevina SHS | ||||||||
| Datum smrti | 8. novembar 2001. (75 god.) | ||||||||
| Mesto smrti | Beograd, Srbija, SR Jugoslavija | ||||||||
| Zanimanje | Pozorišna, filmska i televizijska glumica | ||||||||
| Porodica | |||||||||
| Supružnik | Božidar Savićević | ||||||||
| Rad | |||||||||
| Aktivni period | 1946—2001. | ||||||||
| Bitna uloga | Paja i Jare — Violeta,
Kamiondžije — Violeta, Srećni ljudi — Ristana Riska Golubović, Kamiondžije 2 — Violeta | ||||||||
| Veza do IMDb-a | |||||||||
| |||||||||
Karijeru je počela 1946, a prvi film snimila 1961. godine. Pažnju na sebe je skrenula 1968. u filmu Višnja na Tašmajdanu, gde je igrala razrednog starešinu. Popularnost stiče kao Violeta u Kamiondžijama, devojka zaljubljena u Paju Čuturu (Pavle Vuisić), i kao baka Vuka u Pozorištu u kući. Godine 1976. snima TV seriju Babino unuče, da bi potom igrala u seriji Vruć vetar. Krajem osamdesetih tumači lik sekretarice Žarke u Boljem životu, a godine 1993. njena karijera dolazi do vrhunca ulogom Riske Golubović u Srećnim ljudima. Njena poslednja uloga bila je Dostana u Porodičnom blagu.
Nagradu Dobričin prsten nikada nije dobila, budući da joj, kako je sama govorila, filmski kritičari nikada nisu bili naklonjeni. Nagradu Žanka Stokić dobila je 2003. posthumno. Ostala je upamćena po ulogama baka i dobronamernih, prostodušnih žena sa sela.[1] Fedis je od 2021. godine po njo njoj nazvao Nagradu za najbolju žensku epizodnu ulogu.[2]
Biografija uredi
Mladi dani u Kruševcu uredi
Radmila Savićević je rođena 1926. u Kruševcu, kao Radmila Milenković. Majka Cana je bila samohrana krojačica, a osim Radmile imala je i dva sina.[3] Po završetku škole postala je član Kruševačkog pozorišta sa kojim je gostovala po celoj Jugoslaviji. Godine 1947. pridružila se Niškom narodnom pozorištu gde je igrala u predstavi Kola mudrosti – dvoja ludosti Aleksandra Ostrovskog, da bi se potom vratila u Kruševac.[4] Komitet je vratio u rodni grad uz obrazloženje: Zašto bi Rada zabavljala Nišlije, kad može i naše?[1] Godine 1956. postaje stalni član pozorišta u Nišu i tu igra u oko četrdeset komada.[4] Savićevićeva je kasnije priznala da je u to vreme maštala da karijeru nastavi u Sarajevu, ali kada joj je Meša Selimović, direktor Sarajevskog narodnog pozorišta, ponudio angažman, ona je odbila.[1] Najpoznatija je bila kao glumica u Molijerovim komadima, kao Ana u Vasi Železnovoj Maksima Gorkog i kao Sarka u Nušićevoj Ožalošćenoj porodici.[1] Pedesetih godina dvadesetog veka Radmila igra u pozorištu i lagano kroji lik glumice koja se najbolje snalazi u komičnim ulogama. Negde u to vreme postaje prvakinja Beogradskog dramskog pozorišta i upravo u Beogradu, uz veliku pomoć i nagovor reditelja Aleksandra Đorđevića, upoznaje prednosti filmske umetnosti.[4] Dvadeset godina po dolasku u prestonicu, Radmila je priznala da je uvek držala da je odluka o napuštanju rodnog Kruševca i Niša bila smela. Kako kaže, tamo je ostavila sve što je godinama stvarala – od doma do popularnosti, da bi došla u Beograd, gde je morala sve ispočetka. Hrabru odluku podstakla je jaka želja da se oproba u svim medijima, budući da su je mamili i televizija i film. Glumica još dodaje da nikada zbog toga nije zažalila.[5]
1961— 1970: Prve uloge uredi
Prvu ulogu na filmu Radmila je dobila kao Leposava u Mica i Mikica, ostvarenju Vlade Petrovića i Jovana Konjovića iz 1961, pored Dare Čalenić, Đuze Stoiljkovića i Ružice Sokić.[6] Sledeće godine igrala je u televizijskom filmu Tri priče o Džefu Pitersu reditelja Aleksandra Đorđevića. U naslovnoj ulozi bio je Miodrag Petrović Čkalja, dok je Savićevića, u pretežno muškom sastavu, dobila priliku da zaigra glavnu žensku ulogu.[7] Filmski portal IMDb navodi da je Radmila ostvarila sporedne uloge u filmovima Prozvan je i V-3, Dr i Saša.[7] Glumica je igrala i razrednog starešinu u filmu Višnja na Tašmajdanu. Iako epizodna, uloga u tom jugoslovenskom bioskopskom hitu donela je popularnost na nivou republike. Do kraja decenije, Savićevićeva je gostovala u jednoj epizodi TV serije Sačulatac, opet pored Čkalje, i u seriji Samci iz 1969, koja nije zaživela posle emitovanja prve sezone.[7] Malo zapaženija bila je opet kratkotrajna TV serija Levaci iz 1970. godine, gde je Radmila igrala Vuku Radović u sedam od ukupno deset epizoda koliko je snimljeno.[7]
1971— 1975: „Kamiondžije“ uredi
Godine 1971. Radmila Savićević dobila je epizodnu ulogu u dugovečnoj TV seriji Operacija 30 slova, koja se na RTS-u emitovala od oktobra 1969. do maja 1974. godine. Više od 100 epizoda serije bile su informativnog i obrazovnog karaktera, a voditelji i učesnici bili su poznate ličnosti, poput Seke Sablić, Duška Radovića, Arsena Dedića i drugih.[8] U isto vreme igrala je Matildu u akcionoj komediji Moja luda glava, zatim Ajku Gašić u popularnoj jugoslovenskoj komediji Bubašinter, u seriji za decu – S vanglom u svet, kao i u tinejdžerskoj seriji Diplomci - lik gazdarice Savke. Sledeće godine se više okrenula filmu, pa je prihvatila ulogu Tereze u drami Milojeva smrt, kao i uloge u slabo zapaženim filmovima Vreme konja i Ljubavni slučaj sestre jednog ministra, pored Ružice Sokić. Sokićeva je iste godine igrala u filmu Žuta, koji se kasnije postao kruna njene karijere i doneo je brojne nagrade, između kojih i najprestižniju Zlatnu arenu za glumicu godine na Filmskom festivalu u Puli. Savićevićeva se osvrnula na nevelik broj nagrada i priznanja u njenoj karijeri rekavši da je kritika nikada nije volela. Glumica je smatrala da je kritičari drže za novo i anonimno lice. Kritika nije bilo u izobilju, a opet bilo je i pohvala i pokuda. Savićevića je rekla da kao što dobre kritike nisu mogle da je uspavaju, tako ni one loše nisu mogle da je obeshrabre, pošto je oduvek čvrsto bila na nogama i stajala iza svih likova koje je tumačila.[5]
Godine 1973. od januara do marta, emituje se serija „Kamiondžije”, u kojoj Radmila ima sporednu ulogu, uz Pavla Vuisića i Miodraga Petrovića Čkalju. Savićevićeva je tumačila lik Violete, agresivne i neobrazovane, ali nadasve snažne i dobrodušne žene iz naroda, koja je zaljubljena u Paju Čuturu, te hoće da ga uzme za muža. Serija je bila toliko popularna da je posle nekoliko godina doživela nastavak. Svo troje glumaca došli su tako do najviše tačke u svojim karijerama, uživajući status vodećih jugoslovenskih glumačkih zvezda. Mnoge Radmiline scene postale su kultne — scena u kojoj nagovara Jareta da joj pomogne da se venča sa Pajom, a on, ne shvativši da ona sebe ima u vidu za mladu, priznaje da namerava da Paju oženi svojom svastikom (Ovo je konj, a ovo je ona), zatim mesto gde joj pevačica Lepa Lukić objašnjava kako se valja šminkati, te na kraju scena u kojoj ona dolazi u kuću Jarića, daje Jaretu pare da Paju izvadi iz zatvora i traži mu da joj se zakune da neće reći Paji ko mu je pomogao.
„Pozorište u kući“ uredi
Posle sveopšteg uspeha TV serijala Kamiondžije, Radmila počinje da misli da film ipak nije put kojim joj je suđeno da pođe i odlučuje da ostane na televiziji.[9] Iste godine – 1973. – igra u dve epizode mini–serije Naše priredbe, ali i u komediji Draga tetka Gordana Mihića, pored Rahele Ferari.
Uporedo sa Kamiondžijama, na RTV Beograd se emitovala i serija Pozorište u kući – televizijska drama o porodici Petrović, koju čine Rodoljub (Đuza Stoiljković), mladić sa sela, i njegova žena Olga (Stanislava Pešić), devojka iz Beograda, zatim njihov sin Borko i Olgina majka, Snežana Nikolajević (Olga Ivanović), koja bi bila primer beogradske predratne dame visokog porekla. Najčešće mesto na kome se rađao humor ove socijalne drame sedamdesetih bio je upravo odnos zeta iz provincije i tašte iz Beograda, naročito kada na zetovu stranu dođe njegova majka, Vuka Petrović (iz izmišljenog sela Pržogrnaca), koju je tumačila upravo Savićevićeva, a koji će kasnije postati prototip za sve njene veće uloge. Naime, Vuka Petrović je sve što Snežana Nikolajević nije - neuka, prostodušna, neotesana, dobrostiva i plemenita, dobra kuvarica, pobornik seoskih vrednosti.[9]
Pozorište u kući počelo je sa prikazivanjem pre Kamiondžija – čak 21. oktobra 1972. godine – ali je potonja serija ipak naišla na masovniji odziv publike. Tokom godina koje će doći, Pozorište dobija prevlast, prvenstveno zbog svoje dugovečnosti – serija je snimana i emitovana sve do 1984. godine, nakon 84 epizode. Godine 2007. snimljen je i nastavak u kome je uloga Rođe pripala Draganu Bjelogrliću, uloga tašte Tanji Bošković, a majka-Vuke Mileni Dravić (koja je ujedno bila deo i originalne postave iz sedamdesetih, kao gospođa Delač). Ipak, dvehiljaditih Kamiondžije ponovo postaju popularnije, svakako zbog anualnog repriziranja na RTS–u.
Međutim, kada je u pitanju karijera same Radmile Savićević, kako i istoričari, tako i sama glumica smatra da je važnije bilo Pozorište u kući, budući da je ime Vukosave „majka–Vuke” Petrović postalo generacijski upamćeno.[9] Savićevićeva je kasnije govorila da joj ljudi prilaze na ulici i kažu: „Jao, majka–Vuko, kako dobro igrate tu Živadinku u Boljem životu!” Radmila kaže da je u sećanju ljudi ostala upamćena kao majka–Vuka iz prostog razloga što svako ima majku, i što je svako u tom liku tražio onaj miris detinjstva, onu toplinu koja mu nedostaje.[10]
1976— 1979: „Babino unuče“ uredi
Godine 1975. igrala je u seriji Đavolje merdevine, ponovo sa Pavlom Vuisićem, i sa Verom Čukić u glavnoj ulozi, a zatim i u filmu Dragi, budi mi nepoznat - sa Svetlanom Bojković i Žikom Milenkovićem, Radmilinim višedecenijskim dobrim prijateljem. Godinu dana kasnije, na poziv Zdravka Šotre, pridružila se sporednom ulogom ekipi filma Džangrizalo koju su činili Zoran Radmilović i Vesna Čipčić, a igrala je i ženu u nezapaženom Sve što je bilo lepo Slobodana Šijana.
Radmila je još jednom potvrdila svoj status jednog od najprepoznatljivijih lica sa malog ekrana prihvativši ulogu u dečjoj TV seriji Babino unuče, koja je počela sa prikazivanjem na Badnje veče 1977. godine. Kroz trinaest epizoda koje je režirao Timoti Džon Bajford prati se dečaštvo nesigurnog Joce koji sa svojom bakom Tomanijom odlazi iz malog šumadijskog sela da se nastani u Beogradu.[11] Kao i prethodno, u Pozorištu u kući, i ovde se humor bazira na sudaru urbanog i ruralnog, jedino što je u Babinom unučetu taj sudar manje bezazlen, budući da je prikazan iz perspektive deteta i kroz najčešće surovi tok odrastanja. Za razliku Beograđana koji su u Pozorištu zabavni i nespretni, ovde su malograđani i neprirodni.[11] Savićevićeva je ovom ulogom gotovo postala baka nacije, pošto je serija bila reprizirana svake godine, na veliko oduševljenje mlađe generacije.
Iste godine glumica prihvata minornu ulogu u izuzetno uspešnom Specijalnom vaspitanju – debitantskom filmu Gorana Markovića i Branislava Lečića. Sledeće uloge bile su joj u filmu Dvoboj za južnu prugu, Tigar, zatim u ženskoj TV seriji Jedini dan, koja nije zaživela. Radmila je za svoj poslednji projekat sedamdesetih odabrala kratki TV film, Zlatan lančić, u kome je platno delila jedino sa Merimom Isaković.
„Bolji život“ uredi
1990— 1998: „Srećni ljudi“ uredi
Radmila dobija ulogu jedne starice zvane Ristana Riska Golubović. Ima muža Aranđela Golubovića (tumači Velimir Bata Živojinović), sina Vukašina (tumači Desimir Stanojević) od kojeg ima dvoje unučadi - Nebojšu (zvani Neca) i Đurđinu (zvana Đina, tumači Dubravka Mijatović). Radila je ceo vek kao čistačica i živela u besparici. Kako je njen muž sagradio ortačku kuću sa Mihajlom Ostojićem (tumači Nikola Simić), često se svađa sa Ostojićem iz čega izbijaju brojne komične situacije. Brine se za sve u kući i mnogi je ne razumeju u njenim namerama. U narodu su i dan danas popularni njeni citati kao npr. Riska od Ristane - vriska će tek da nastane.
Privatni život uredi
Bila je udata za glumca Božidara Savićevića.
Smrt uredi
Preminula je 8. novembra 2001. godine u 75. godini života. Sahranjena je četiri dana nakon toga u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.
Čuvene replike uredi
- Lepo vam je ovde, malo je snisko, plafon visi, inače, ovako, ututkano je.
- Zdravo, čovečuljak!
- Je l pita za mene? Dobro, ne moraš da lažeš. Znam da ga ne zanimam. (Kamiondžije)
- Ima samo jedan uslov: da ne kažeš Paji Čuturi ko ga je spasio iz zatvora, moje ime da ne spominješ. (Kamiondžije)
- Ja sam samostalni savetnik, i radim glavom (Zoran Cvijanović) – A ja sam samostalna kurirka, i radim nogama! (Poltron)
- Kvarite ovu našu socijalističku omladinu – vas bi trebalo prijaviti miliciji za širenje bluda, da vam zavrnu muda! Riki, opsuj im mater! (Žikina ženidba)
- I spremačica, i čistačica, i domaćica, i klozetarka! Koju li će još funkciju da mi dodele? (Srećni ljudi)
- Kakvu kafu pijete? Nikakvu! (Dragan Nikolić) Jednu nikakvu i kiselu vodu! (Bolji život)
Uloge uredi
Film i televizija uredi
| 1960 ▼ | 1970 ▼ | 1980 ▼ | 1990 ▼ | 2000 ▼ | Ukupno | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Dugometražni film | 4 | 7 | 7 | 2 | 1 | 21 |
| TV film | 2 | 7 | 5 | 7 | 1 | 22 |
| TV serija | 2 | 9 | 7 | 4 | 1 | 23 |
| TV mini serija | 0 | 0 | 2 | 1 | 0 | 3 |
| Ukupno | 8 | 23 | 21 | 14 | 3 | 69 |
.jpg)
| God. | Naziv | Uloga | |
|---|---|---|---|
| 1960.-te ▲ | |||
| 1961. | Mica i Mikica | Leposava | |
| 1962. | Tri priče o Džefu Pitersu | ||
| 1962. | Saša | ||
| 1962. | Prozvan je i V-3 | botaničarka | |
| 1962. | Dr | Sojka | |
| 1968. | Višnja na Tašmajdanu | razredni starešina | |
| 1968. | Sačulatac | ||
| 1969. | Samci 2 (TV serija) | ||
| 1970.-te ▲ | |||
| 1971. | Operacija 30 slova | ||
| 1971. | S vanglom u svet | ||
| 1970−1971. | Levaci | Vuka Radović | |
| 1971. | Moja luda glava | ||
| 1971. | Bubašinter | Rajka Gašić | |
| 1971. | Diplomci | gazdarica Savka | |
| 1972. | Vreme konja | ||
| 1973. | Milojeva smrt | Tereza | |
| 1973. | Ljubavni slučaj sestre jednog ministra | ||
| 1973. | Kamiondžije | Violeta | |
| 1973. | Naše priredbe (TV serija) | ||
| 1973. | Paja i Jare | Violeta | |
| 1974. | Draga tetka | ||
| 1973−1974. | Pozorište u kući | Vuka Petrović | |
| 1975. | Pozorište u kući | Vuka Petrović | |
| 1975. | Đavolje merdevine | Kaja | |
| 1975. | Dragi, budi mi nepoznat | ||
| 1976. | Džangrizalo | „Debela” | |
| 1976. | Babino unuče | baba Tomanija | |
| 1976. | Sve što je bilo lepo | Žena | |
| 1977. | Specijalno vaspitanje | komšinica | |
| 1978. | Dvoboj za južnu prugu | Mišina majka | |
| 1978. | Tigar | Tamarina majka | |
| 1978. | Jedini dan (TV serija) | ||
| 1979. | Zlatan lančić | ||
| 1980.-te ▲ | |||
| 1980. | Avanture Borivoja Šurdilovića | Šurdina baba | |
| 1980. | Vruć vetar | Šurdina baba | |
| 1980. | Pozorište u kući | Vuka Petrović | |
| 1980. | Samo za dvoje | Miloradova bivša žena | |
| 1981. | Svinjski otac | Dara Vasiljević | |
| 1981. | Vojnici | građanka | |
| 1982. | Doktorka na selu | baba Simka | |
| 1983. | Priče iz Nepričave | ||
| 1984. | Sedefna ruža | ||
| 1984. | Dr | Mara Cvijović | |
| 1984. | Davitelj protiv davitelja | Mica Mojsilović | |
| 1984. | Pazi šta radiš | Ljubina majka | |
| 1984. | Kamiondžije ponovo voze | Violeta | |
| 1984. | Vojnici | građanka | |
| 1984. | Pozorište u kući | Vuka Petrović | |
| 1986. | Neozbiljni Branislav Nušić | Žanka Stokić „Živka Popović“ | |
| 1988. | Bolji život | Živadinka Žarka Šijaković | |
| 1989. | Vreme čuda | starica | |
| 1989. | Bolji život | Živadinka Žarka Šijaković | |
| 1989. | Poltron | Kurirka | |
| 1989. | Smehotvorci (TV serija) | ||
| 1989. | Drugarica ministarka | tetka Savka | |
| 1990.-te ▲ | |||
| 1991. | Video jela, zelen bor | Milica | |
| 1990−1991. | Bolji život | Živadinka „Žarka” Šijaković | |
| 1992. | Žikina ženidba | Žena s kučetom | |
| 1992. | Tesna koža: Novogodišnji specijal | Kafe kuvarica Lenče | |
| 1993. | Raj (TV) | Rođaka Crnjanskog | |
| 1993. | Obračun u Kazino Kabareu | Hortenzija | |
| 1993. | Lakši slučaj smrti | baba | |
| 1993. | Snežna kraljica | Kuvarica | |
| 1993-1994. | Srećni ljudi | Ristana Riska Golubović | |
| 1995. | Simpatija i antipatija | Stanija | |
| 1995. | Znakovi (TV) | Dragojla | |
| 1995. | Teatar u Srba | glumica | |
| 1996. | Dobro veče, deco | baka Rada | |
| 1995−1996. | Srećni ljudi | Ristana „Riska” Golubović | |
| 1998−2001. | Porodično blago | Dostana | |
| 2000.-te ▲ | |||
| 2000. | Senke uspomena | komšinica | |
| 2001. | A sad adio | Dostana | |
Pozorište uredi
- Gospođa Ministarka (500 izvođenja)
- Zona Zamfirova (139 izvođenja)
- Ivkova slava
- Sabirni centar (više od 200 izvođenja)
- Poltron (20 godina izvođenja)
- Inspektorove spletke
- Pronevera
Reference uredi
- ^ a b v g „Radmila Savićević Prolog”. Pristupljeno 4. 5. 2013.
- ^ NAGRADA SA IMENOM RADMILE SAVIĆEVIĆ: FEDIS još jednu Zlatnu antenu posvetio glumačkoj legendi („Večernje novosti”, 27. septembar 2021)
- ^ Svoju tugu je nosila sa osmehom, a nas zasmejavala do suza (B92, 30. oktobar 2021)
- ^ a b v „Radmila Savićević | Secanja”. Pristupljeno 4. 5. 2013.
- ^ a b „Yugopapir Pozorište u kući”. Pristupljeno 2. 9. 2015.
- ^ Mica i Mikica, insert iz filma
- ^ a b v g „Radmila Savićević imdb”. Pristupljeno 2. 9. 2015.
- ^ „RTS Trezor - Operacija 30 slova”. Pristupljeno 4. 5. 2013.
- ^ a b v „Sećanja: Radmila Savićević”. secanja. Pristupljeno 16. 9. 2015.
- ^ „Pozorište u kući: Radmila Savićević”. yugopapir. Pristupljeno 16. 9. 2015.
- ^ a b „Babino unuce”. imdb. Pristupljeno 16. 9. 2015.
Spoljašnje veze uredi
- Radmila Savićević na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- I ministarka i majka Vuka („Blic“, 14. februar 2016)
- Bila je obična, magična žena („Večernje novosti“, 28. februar 2016)
- Ćirić, Dejan (8. 11. 2018). „Bila je jača od svake svoje uloge!”. Večernje novosti. Pristupljeno 22. 8. 2019.
