Raspad Austrougarske

Raspad Austrougarske bio je veliki geopolitički događaj koji je bio posljedica rasta unutrašnjih društvenih suprotnosti i odvajanja različitih dijelova Austrougarske. Oktobarska revolucija 1917. i Četrnaest tačaka Vudroa Vilsona iz januara 1918. podsticale su socijalizam s jedne strane i nacionalizam s druge, ili alternativno kombinaciju obje tendencije, među svim narodima Habzburške monarhije.

Ugarski parlament je 17. oktobra 1918. prekinuo uniju sa Austrijom i proglasio nezavisnost zemlje, Čehoslovačka je formirana 28. oktobra, a Država Slovenaca, Hrvata i Srba 29. oktobra. Zapadnoukrajinska Narodna Republika je proglasila nezavisnost 3. novembra, a u Krakovu je 6. novembra uspostavljena Poljska. Tokom raspada monarhije, nastale su Tarnobžegska republika, Huculska republika, Lemko-rusinska republika, Republika Komanča, Republika Prekmurje, Mađarska Sovjetska Republika, Slovačka Sovjetska Republika, Banatska republika i Italijanska uprava za Kvarner.

Preostale teritorije naseljene podijeljenim narodima ušle su u sastav postojećih ili novoformiranih država. Pravno, raspad monarhije je formalizovan Senžermenskim sporazumom 1919. sa Austrijom, koji je djelovao i kao mirovni sporazum poslije Prvog svjetskog rata, i Trijanonskim sporazumom 1920. sa Mađarskom.

Literatura

• Cornwall, Mark (2002). The Last Years of Austria-Hungary: A Multi-national Experiment in Early Twentieth-century Europe (na jeziku: engleski). University of Exeter Press. ISBN 978-0-85989-563-7. Pristupljeno 24. 11. 2021. 
• Tucker, Spencer; Roberts, Priscilla Mary (2005). World War I: Encyclopedia (na jeziku: engleski). ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-420-2. Pristupljeno 24. 11. 2021.