Википедија

Raška (grad)

градско насеље у Србији

Za druge upotrebe, pogledajte Raška (višeznačna odrednica).

Raška je gradsko naselje u Srbiji i sedište istoimene opštine u Raškom upravnom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 6.291 stanovnika. Nalazi se između reka Raška i Ibar.

Raška
Raška
Grb
Grb
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugRaški
OpštinaRaška
Stanovništvo
 — 2022.6.291
Geografske karakteristike
Koordinate43° 17′ 10″ S; 20° 36′ 47″ I / 43.286247° S; 20.613131° I / 43.286247; 20.613131
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina497 m
Raška na karti Srbije
Raška
Raška
Raška na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj36350
36352
Pozivni broj036
Registarska oznakaRA

Geografski položaj uredi

Grad je smešten u jugozapadnoj Srbiji, između Kopaonika i Golije, u dolini gde se Trnavska reka uliva u Rašku, a u nastavku i Raška u Ibar.[1]

Demografija uredi

U naselju Raška živi 5.195 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,9 godina (38,0 kod muškaraca i 39,8 kod žena).

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2011. godine), a u poslednjem popisu, primećen je pad u broju stanovnika.

Demografija[2][3]
Godina Stanovnika
1869. 228
1874. 389
1890. 552
1895. 1.077
1900. 1.187
1910. 1.285
1921. 1.015
1931. 1.421
1948. 1.513
1953. 1.832
1961. 2.278
1971. 3.935
1981. 5.639
1991. 6.437 6.410
2002. 6.619 6.740
2011. 6.590
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[4]
Srbi
  
 6.360 96,08%
Romi
  
 104 1,57%
Crnogorci
  
 42 0,63%
Makedonci
  
 15 0,22%
Goranci
  
 14 0,21%
Jugosloveni
  
 10 0,15%
Hrvati
  
 9 0,13%
Muslimani
  
 4 0,06%
Mađari
  
 4 0,06%
Slovenci
  
 3 0,04%
Bugari
  
 2 0,03%
Rumuni
  
 1 0,01%
nepoznato
  
 39 0,58%


Stanovništvo prema polu i starosti[5]
m
ž
? 15
  
  
 7
80+ 23
  
  
 27
75—79 54
  
  
 62
70—74 101
  
  
 108
65—69 119
  
  
 131
60—64 142
  
  
 157
55—59 156
  
  
 161
50—54 291
  
  
 287
45—49 295
  
  
 324
40—44 238
  
  
 279
35—39 216
  
  
 189
30—34 210
  
  
 241
25—29 286
  
  
 291
20—24 268
  
  
 264
15—19 237
  
  
 229
10—14 212
  
  
 193
5—9 226
  
  
 198
0—4 195
  
  
 187
Prosek : 35,7 36,7
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 450 591 710 1.242 1.756 1.953 2.085
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 250 437 473 671 164 72 11 2 3 2 3,17
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 2.651 766 1.768 78 27 12
Ženski 2.757 595 1.797 278 71 16
UKUPNO 5.408 1.361 3.565 356 98 28
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 1.280 26 0 103 227
Ženski 996 14 0 44 197
UKUPNO 2.276 40 0 147 424
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 68 68 150 40 106
Ženski 19 21 136 40 41
UKUPNO 87 89 286 80 147
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 4 61 270 53 29
Ženski 17 40 83 109 192
UKUPNO 21 101 353 162 221
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 36 0 0 39
Ženski 27 0 0 16
UKUPNO 63 0 0 55

Saobraćaj uredi

 
Železnička stanica u Raškoj

Znamenitosti uredi

Nad glavnim gradskim trgom dominira crkva posvećena Svetom Gavrilu građena od 1871. do 1874. godine.[1]

Nedaleko od glavnog trga, u Ibarskoj ulici se nalazi najstariji objekat u gradu - kuća Kursulića građena između 1878. i 1895. godine u stilu srednjoevropske građanske arhitekture, po čijem uzoru su početkom 20. veka izgrađene gotovo sve kuće u gradu. Kuća je proglašena spomenikom kulture i njoj je sedište Centra za kulturu, obrazovanje i informisanje „Gradac”. U prizemlju su izložena dela sa međunarodne likovne kolonije Akademije „Jelena Anžujska” koja se krajem jula održava u porti manastira Gradac. Galerijska postavka se menja svake godine, posle završetka aktuelne kolonije, a sva dela ostaju trajno vlasništvo grada. Na spratu zdanja je gradska biblioteka, a u potkrovlju, od 2015. je i spomen soba posvećena danima kada je 1915. godine Raška bila ratna prestonica Kraljevine Srbije. U spomen sobi kuće Kursulića, izloženo je i fototipsko izdanje Miroslavljevog jevanđelja.[1][6]

Kameni most na reci Ibar čija je gradnja trajala od 1893. do 1895. godine. Izgrađen je na mestu gde se nekada nalazila skela. Tokom okupatorskog napada 1915. godine, prilikom evakuacije, zaštitnice srpske vojske su, težeći da uspore nadiranje neprijatelja, digle u vazduh jedan deo kamenog mosta, prema levoj obali reke. Most je doveden u prvobitno stanje 1925. godine.

Galerija uredi

Reference uredi

  1. ^ a b v Matijević & 13. 9. 2016.
  2. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  3. ^ Petrović. Raška: antropogeografska i etnografska monografija varošice. Etnografski institut Srpske akademije nauka i umetnosti, 1984. 
  4. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  5. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 
  6. ^ Zaboravljena istorija: Grad koji je 13 dana bio prestonica Srbije za vreme Velikog rata (B92, 9. novembar 2021)

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Рашка_(град)&oldid=27421026”