Regije Italije

Šablon:Mapa regija Italije

Regije (ital. regioni — regioni, jedn. regione — region) jesu prvostepena administrativna podjela Italijanske Republike, čineći drugostepeni NTSJ administrativni nivo [en].^[1] Postoji 20 regija, od kojih pet imaju ustavno širu autonomiju dodjeljenu posebnim statusima.

Svaka regija, izuzev Dolina Aoste, podijeljena je na pokrajine. Regije su autonomni subjekti sa ovlašćenjima definisanim u ustavu.

Istorija uredi

Kao administrativni okruzi središnje države tokom postojanja Kraljevine Italije, regijama je dodjeljena mjera političke autonomije Ustavom Italijanske Republike 1948. godine. Prvobitni nacrt spiska obuhvatao je i regiju Salento (koja je na kraju uključena u Apuliju). Frulija i Julijanska krajina su bili zasebne regije, a Bazilikata je prvobitno nazvana Lukanija. Abruco i Molize su identifikovani kao zasebne regije u prvobitnom nacrtu. Kasnije su spojeni u regiju Abruco i Molize u konačnom ustavu iz 1948. godine. Ponovo su razdvojeni 1963. godine.

Sprovođenje regionalne autonomije odloženo je do prvih regionalnih izbora 1970. godine. Vladajuća Hrišćanska demokratija nije željela da opoziciona Italijanska komunistička partija preuzme vlast u regijama, u kojima je istorijski bila ukorijenjena (tzv. crveni pojas Emilija-Romanja, Toskana, Umbrija i Marka).

Regije su stekle značajan stepen autonomije nakon ustavne reforme 2001. godine (koje je usvojila vlada lijevog centra i koje su potvrđene referendumom), kojom im je dodjeljen ostatak političke nadležnosti. Još jednu federalističku ustavnu reformu predložila je Sjeverna liga, a 2005. godine vlada desnog centra na čelu sa Silvijom Berluskonijem predložila je novu ustavnu reformu kojom bi se ovlašćenja regija znatno povećala.

U junu 2006. godine, prijedlozi koji su naročito bili povezani sa Sjevernom ligom, a koje su pojedini vidjeli kao put ka federalnoj državi, odbijeni su na referendumu u odnosu 61,7%—38,3%.^[2] Rezultati su se znatno razlikovali u različitim regijama, pa je tako u Venetu bilo 55,3% u korist referenduma dok je u Kalabriji bilo 82% protiv prijedloga.^[2]

Kontrola regija uredi

Broj regija koje je kontrolisala svaka koalicija od 1995. godine:

Levi centar

Desni centar

Ostali

Regije uredi

Zastava	Regija	Status	Stanovništvo^[3] (januar 2016)		Površina		Gustina stan.	IHR^[4]	Gl. grad	Predsjednik		Br. komuna^[5]	Pokr. ili metrop. gradovi
Zastava	Regija	Status	Broj	%	km²	%	Gustina stan.	IHR^[4]	Gl. grad	Predsjednik		Br. komuna^[5]	Pokr. ili metrop. gradovi
	Abruco	Običan	1,326,513	2.19%	10,832	3.59%	122	0.890	L’Akvila		Luciano D'Alfonso Demokratska partija	305	4
	Dolina Aoste	Autonoman	127,329	0.21%	3,261	1.08%	39	0.878	Aosta		Nicoletta Spelgatti Sjeverna liga^[6]	74	1
	Apulija	Običan	4,077,166	6.72%	19,541	6.47%	209	0.852	Bari		Michele Emiliano Demokratska partija	25	6
	Bazilikata	Običan	573,694	0.95%	10,073	3.33%	57	0.857	Potenca		Marcello Pittella Demokratska partija	131	2
	Kalabrija	Običan	1,970,521	3.25%	15,222	5.04%	129	0.850	Katancaro		Mario Oliverio Demokratska partija	405	5
	Kampanija	Običan	5,850,850	9.64%	13,671	4.53%	428	0.847	Napulj		Vincenzo De Luca Demokratska partija	550	5
	Emilija-Romanja	Običan	4,448,146	7.33%	22,453	7.43%	198	0.915	Bolonja		Stefano Bonaccini Demokratska partija	333	9
	Furlanija-Julijska krajina	Autonoman	1,221,218	2.01%	7,862	2.60%	155	0.898	Trst		Massimiliano Fedriga Sjeverna liga	216	4
	Lacio	Običan	5,888,472	9.70%	17,232	5.70%	342	0.909	Rim		Nicola Zingaretti Demokratska partija	378	5
	Ligurija	Običan	1,571,053	2.59%	5,416	1.79%	290	0.896	Đenova		Giovanni Toti Napred Italijo	235	4
	Lombardija	Običan	10,008,349	16.50%	23,864	7.90%	419	0.907	Milano		Attilio Fontana Sjeverna liga	1,523	12
	Marke	Običan	1,543,752	2.54%	9,401	3.11%	164	0.896	Ankona		Luca Ceriscioli Demokratska partija	229	5
	Molize	Običan	312,027	0.51%	4,461	1.48%	70	0.867	Kampobaso		Donato Toma Napred Italijo	136	2
	Pijemont	Običan	4,404,246	7.26%	25,387	8.40%	173	0.892	Torino		Sergio Chiamparino Demokratska partija	1,202	8
	Sardinija	Autonoman	1,658,138	2.73%	24,100	7.98%	69	0.863	Kaljari		Francesco Pigliaru Demokratska partija	377	5
	Sicilija	Autonoman	5,074,261	8.36%	25,832	8.55%	196	0.845	Palermo		Nello Musumeci Postaće najljepša	390	9
	Trentino-Južni Tirol	Autonoman	1,059,114	1.75%	13,606	4.50%	78	0.919	Trento		Arno Kompatscher Južnotirolska narodna stranka	293	2
	Toskana	Običan	3,744,398	6.17%	22,987	7.61%	163	0.903	Firenca		Enrico Rossi Član 1. — Demokratski i napredni pokret	276	10
	Umbrija	Običan	891,181	1.47%	8,464	2.80%	105	0.889	Peruđa		Catiuscia Marini Demokratska partija	92	2
	Veneto	Običan	4,915,123	8.10%	18,407	6.09%	267	0.896	Venecija		Luca Zaia Sjeverna liga	575	7
	Italija	—	60,665,551	100.00%	302,073	100.00%	201	0.887	Rim		Serđo Matarela Nezavisni	7,978	107

Makroregije uredi

Makroregije su prvostepeni NTSJ administrativni nivo Evropske unije.

Mapa	Makroregija	Regije	Glavni grad	Stanovništvo (januar 2016)		Površina (km²)		Gustina stan.
Mapa	Makroregija	Regije	Glavni grad	Number	%	km²	%	Gustina stan.
	Sjeverozapadna	Dolina Aoste Ligurija Lombardija Pijemont	Milano	16,110,977	26.56%	57,928	19.18%	278
	Sjeveroistočna	Emilija-Romanja Furlanija-Julijska krajina Trentino-Južni Tirol Veneto	Bolonja	11,643,601	19.19%	62,328	20.63%	187
	Središnja	Lacio Marke Toskana Umbrija	Rim	12,067,803	19.89%	58,084	19.23%	208
	Južna	Abruco Apulija Bazilikata Kalabrija Kampanja Molize	Napulj	14,110,771	23.26%	73,800	24.43%	191
	Ostrvska	Sardinija Sicilija	Palermo	6,732,399	11.10%	49,932	16.53%	135

Status uredi

Svaka regija ima statut koji služi kao regionalni ustav, određujući oblik vlasti i temeljne principe organizacije i funkcionisanja regije, koje su propisane Ustavom Italije (član 123). Iako se sve regije, osim Toskane, definišu na različite načine kao „autonomne regije” u prvom članu svojih statuta,^[7] petnaest regija ima obične statute, a pet ima posebne statute, koji ima daju proširenu autonomiju.

Regije sa običnim statutom uredi

Ove regije, čije statute su odobrili regionalni savjeti, osnovani su 1970. godine, iako italijanski ustav datira iz 1948. godine. Od ustavne reforme 2001. godine, one stiču i ostala zakonodavna ovlašćenja. Regije imaju zakonodavnu vlast za sve poslove za koje nije izričito navedeno da ulaze u zakonodavni djelokrug Države (član 117).^[8] Ipak, njihova finansijska autonomija je veoma skromna: regija zadržavaju samo 20% svih naplaćenih poreza, koje uglavnom koriste za finansiranja zdravstvenog sistema u regiji.^[9]

Autonomne regije sa posebnim statutom uredi

Član 116. Ustava Italije odobrava određene samoupravu u pet regija (Sardinija, Sicilija, Trentino-Južni Tirol, Dolina Aoste i Furlanija-Julijska krajina), dozvoljavajući im zakonodavna, administrativna i finansijska ovlašćenja u različitoj mjeri, zavisno od njihovog posebnog statuta. Ove regije su postale autonomne kako bi uzele u obzir kulturne razlike i zaštitile jezičke manjine. Štaviše, vlada je željela da spriječi njihov secesionizam od Italije poslije Drugog svjetskog rata.^[10]

Trentino-Južni Tirol predstavlja poseban slučaj. Ova regije je skoro bez ovlašćenja, a nadležnosti koje dodjeljuje regionalni statut u najvećoj mjeri koriste dvije autonomne pokrajine regije, Trentino i Južni Tirol. U ovom slučaju, regionalne institucije igraju samo koordinacionu ulogu.^{[traži se izvor]}

Vidi još uredi

Pokrajine Italije

Reference uredi

^ „National structures”. Eurostat. Arhivirano iz originala 13. 7. 2014. g. Pristupljeno 6. 12. 2011.
^ ^a ^b „Speciale Referendum 2006”. la Repubblica. 26. 6. 2006. Pristupljeno 6. 12. 2011.
^ „Population Italian Regions”. tuttitalia.it.
^ Sub-national HDI - Subnational HDI - Global Data Lab
^ „Italian Comuni”. tuttitalia.it.
^ „Valle d'Aosta: Nicoletta Spelgatti (Lega) nuovo presidente Regione”. Regioni.it (na jeziku: italijanski). 27. 6. 2018. Arhivirano iz originala 01. 07. 2018. g. Pristupljeno 18. 09. 2018.
^ Pinto, Luciano Torrente-Paolo Strazzullo-Roberto. „Statuti Regionali - Casa Editrice: Edizioni Simone”. www.simone.it. Arhivirano iz originala 19. 02. 2018. g. Pristupljeno 18. 09. 2018.
^ LL.M., Prof. Dr. Axel Tschentscher,. „ICL - Italy - Constitution”. servat.unibe.ch.
^ Report RAI - Le regioni a statuto speciale (Italian), retrieved 21st Jan 2009 [1] Arhivirano 2009-03-22 na sajtu Wayback Machine, [2] Arhivirano 2008-10-06 na sajtu Wayback Machine
^ Hiroko Kudo, “Autonomy and Managerial Innovation in Italian Regions after Constitutional Reform”, Chuo University, Faculty of Law and Graduate School of Public Policy (2008): pp. 1. Retrieved on April 6, 2012 from http://www.med-eu.org/proceedings/MED1/Kudo.pdf Arhivirano 2015-11-17 na sajtu Wayback Machine

[eurostat-1] „National structures”. Eurostat. Arhivirano iz originala 13. 7. 2014. g. Pristupljeno 6. 12. 2011.

[fedref-2] „Speciale Referendum 2006”. la Repubblica. 26. 6. 2006. Pristupljeno 6. 12. 2011.

[3] „Population Italian Regions”. tuttitalia.it.

[4] Sub-national HDI - Subnational HDI - Global Data Lab

[5] „Italian Comuni”. tuttitalia.it.

[reg-it_June2018-6] „Valle d'Aosta: Nicoletta Spelgatti (Lega) nuovo presidente Regione”. Regioni.it (na jeziku: italijanski). 27. 6. 2018. Arhivirano iz originala 01. 07. 2018. g. Pristupljeno 18. 09. 2018.

[7] Pinto, Luciano Torrente-Paolo Strazzullo-Roberto. „Statuti Regionali - Casa Editrice: Edizioni Simone”. www.simone.it. Arhivirano iz originala 19. 02. 2018. g. Pristupljeno 18. 09. 2018.

[8] LL.M., Prof. Dr. Axel Tschentscher,. „ICL - Italy - Constitution”. servat.unibe.ch.

[Rai-9] Report RAI - Le regioni a statuto speciale (Italian), retrieved 21st Jan 2009 [1] Arhivirano 2009-03-22 na sajtu Wayback Machine, [2] Arhivirano 2008-10-06 na sajtu Wayback Machine

[Prof._Dr._Hiroko_Kudo-10] Hiroko Kudo, “Autonomy and Managerial Innovation in Italian Regions after Constitutional Reform”, Chuo University, Faculty of Law and Graduate School of Public Policy (2008): pp. 1. Retrieved on April 6, 2012 from http://www.med-eu.org/proceedings/MED1/Kudo.pdf Arhivirano 2015-11-17 na sajtu Wayback Machine

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]