Rimska republika (1849)

Rimska republika je bila kratkotrajna država nastala 9. februara 1849. godine tokom Prvog italijanskog rata za ujedinjenje. Dana 30. aprila 1849. godine Rim zauzimaju francuske snage.

Repubblica Romana Rimska republika
Zastava
Položaj Rimske republike
Geografija
Kontinent		Evropa
Regija		Apeninsko poluostrvo
Glavni grad		Rim
Društvo
Službeni jezik		italijanski
Religija		Katolicizam, judaizam
Oblik države		republika
Istorija
Istorijsko doba		novi vek
— Osnivanje		1849
— Ukidanje		1849
Događaji
— osnivanje		9. februar 1849.
— invazija Francuske		25. april 1849.
Geografske i druge karakteristike
Stanovništvo		3.000.000
Zemlje prethodnice i naslednice Rimske republike
Prethodnice:		Naslednice:
	Papska država	Papska država

Uvod

Tokom Napoleonovih ratova Italija je bila ujedinjena pod francuskom vlašću. Bečkim kongresom ponovno je uspostavljena politička razdrobljenost Italije, iako je broj država sada bio manji: prestala je da postoji Đenovljanska republika (zauzeo ju je Pijemont), Mletačka republika (ukinuta Kampoformijskim mirom; od 1814. godine u sastavu Lombardsko-mletačke oblasti koje su odredbama Kongresa pripojene Austriji) i izvestan broj manjih kneževina koje su pripojene većima. Broj država u Italiji sada je bio osam: Lombardsko-mletačka kraljevina, Pijemont, Kraljevstvo Dve Sicilije, Papska država, Toskana, Parma, Modena i mala Luka. Najveći broj ovih država bio je pod posrednim ili neposrednim uticajem Austrije. Stanovništvo Italije je, sem toga, dosta stradalo u reakcijama monarhističkih država u Evropi nakon poraza Napoleona.

Najnerazvijenije države Italije bile su Papska država i Kraljevina Dveju Sicilija. Papa Pije VII je po padu Napoleona uspostavio svoju kontrolu i Papsku državu podelio na četiri legalstva kojima su upravljali episkopi sa ulogom guvernera. Rimom je upravljao kardinal čije su se nadležnosti poklapale sa upravnikom policije.

Ekonomska i politička kriza koja se pojavila u svim evropskim zemljama zahvatila je i Italiju već 1846. godine. Kriza je izazvala življi društveni pokret. Kao povod je poslužila smrt pape Grgura XVI. Novi papa, Pije IX, bio je naklonjen liberalizmu te je izvršio određene reforme u cilju liberalizacije. Reforme su oduševile i samog Macinija. Pije i Macini započeli su sa planiranjem ustanka protiv Austrijanaca. Karlo Albert, vladar Pijemonta, stao je na stranu revolucionara.

Istorija

Izbijanje revolucije u Francuskoj i Bečke revolucije 1848. godine podstaklo je brojne italijanske države, na čelu sa Pijemontom, da se pobune protiv Habzburgovaca. Međutim, nakon poraza Karla-Aberta kod Kustoce, ustanak se nakratko prekinuo.

Međutim, narod je uzeo stvar u svoje ruke i 15. novembra pogubio kardinala Rosija, inicijatora obustavljanja rata. U Rimu je izbio ustanak i proglašena je republika. Prerušen, papa beži u Gaetu koja je bila pod zaštitom Burbona. U Rimu je formirana svetovna država. Ustavotvorna skupština usvojila je dekret koji je predviđao:

• lišavanje pape svetovne vlasti;
• rimski prvosveštenik vršio je duhovnu vlast;
• uspostavljanje demokratskog uređenja;
• stupanje u odnose sa drugim italijanskim državama.

Dana 21. februara 1849. godine oduzeta je imovina Crkvi i uveden porez za najbogatije građane. Zvona sa crkava pretopljena su u topove. Republici Svetog Marka poslata je novčana pomoć od 100.000 skudija. Krajem marta, vlast je predata trijumvirima: Maciniju, Safiju i Armeliniju.

Pod pritiskom naroda, Karlo Albert je započeo novi rat protiv Austrijanaca (12. mart). Trajao je samo 11 dana. Nakon velikog poraza kod Novare, Karlo-Albert je prerušen pobegao sa bojnog polja Austrijancima. Presto je preuzeo njegov sin, Viktor-Emanuel. Austrijanci su neverovatnom surovošću ugušili ustanak. Otpor u severnoj Italiji pružali su samo još Mleci. Papa Pije je uputio poziv u pomoć Francuskoj, Austriji i Španiji. Dana 30. marta započeto je bombardovanje Rima bez ikakve najave. Pet dana kasnije, vojska francuskog generala Udina ulazi u Rim.

Izvori

• Tarle, J. V. (2008). Istorija novog veka. Beograd: Naučno delo. ISBN 978-86-6021-007-6.