Rumelija (tur. Rumeli, u značenju „Zemlja Romeja“; bug. Румелия) je ime koje se od 15. veka koristilo u Osmanskom carstvu da označi njegov zapadni (balkanski) deo, u odnosu na istočni (anadolski) deo.

Mapa Rumelije (1801)

Ovo ime potiče iz Vizantije, koju su na Balkanu smenile Osmanlije i delom preuzele njeno nasleđe. Pošto od oko 1350. Vizantinci (Grci, Romeji) nisu više vladali Anadolijom, Turci su ostatak Vizantije u Evropi nazivali Rum ili. U evropskim jezicima je ovaj termin postao Rumelija, koji je u širem smislu označavao sve osmanske posede koji će kasnije bili geopolitički klasifikovani kao Balkan.[1]

Rumelijski pašaluk

uredi
Glavni članak: Rumelijski pašaluk.

Rumelijski pašaluk (ejalet) je osnovan oko 1365. godine, a u početku je obuhvatao sve evropske posede Osmanskog carstva. Tu su spadale provincije Trakija, Makedonija i Mezija, omeđene na severu rekama Savom i Dunavom, na zapadu Jadranskom obalom, a na jugu Morejom.[2] Pašaluk je i dalje ostao prvenstveno naseljen hrišćanima, da bi kasnije neki narodi kao što su Albanci i Bošnjaci prešli u islam. U 16. veku na pograničnim prostorima poput Bosne, Ugarske i Moreje počeli su se izdvajati novi pašaluci. Godine 1670. iz Rumelijskog je izdvojen Janjinski pašaluk, a 1826. Solunski i Jedrenski. Nakon toga su 1846. godine izdvojeni Niški i Vidinski pašaluk. Ova dva pašaluka će zajedno sa ranije izdvojenim Silistranskim pašalukom kasnije biti spojena u Vilajet Tuna (srpska oblast oko Niša, severna Bugarska od Vidina do Varne i rumunska Dobrudža). Rumelijski pašaluk je postojao do 1864. godine, a poslednjih nekoliko decenija sedište mu je bilo u Bitolju. Ostatak tog pašaluka je prvo pripojen novoformiranom Solunskom vilajetu, a potom je iz njega izdvojen 1874. godine, kada je formiran Bitoljski vilajet.

Istočna Rumelija

uredi

Istočna Rumelija (južna Bugarska) je 1878. postala autonomna oblast Osmanskog carstva, a ujedinila se sa Kneževinom Bugarskom 1885. godine posle Plovdivskog prevrata, međutim i nakon toga je službeno bila pokrajina pod osmanskim suverenitetom sve do proglašenja bugarske nezavisnosti 22. septembra 1908. godine.

Izvori

uredi