Sveti Joanikije II
Joanikije II je srpski svetitelj, arhiepiskop srpski u vremenu od 1338. do 1346. godine, a potom i prvi patrijarh srpski u vremenu od 1346. do 1354. godine.[1]
| Sveti Joanikije II | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum smrti | 1354. |
| Arhiepiskop srpski | |
| Godine | (1338-1346) |
| Arhiepiskop pećki i patrijarh srpski | |
| Godine | (1346-1354) |
Životopis
urediRođen je od pobožnih roditelja u okolini Prizrena. Srpski kralj Stefan Dušan (1331—1355) uzeo ga je na svoj dvor za svoga logoteta. Nakon smrti arhiepiskopa Danila II (1324—1337) izabran je 3. januara 1338. godine za arhiepiskopa srpskog od strane crkvenog sabora.[2]
Tadašnju prvoprestolnu crkvu u Peći, koju su podigli arhiepiskopi Nikodim i Danilo, arhiepiskop Joanikije II je dao da se ukrasi ikonama i freskama[3] i svim ostalim potrebnim stvarima.
U to vreme srpski kralj Stefan Dušan je osvojio mnoge grčke krajeve na jugu. Pre krunisanja za cara, kralj Dušan je morao da uzdigne srpsku arhiepiskopiju na rang patrijaršije, jer je samo patrijarh mogao da kruniše kandidata za cara. Proglašenje Joanikija za patrijarha obavljeno je uz pomoć bugarskog patrijarha Simeona koji je prisustvovao velikom crkvenom saboru u Skoplju. Nemoguće je sa sigurnošću odrediti kada je Joanikije postao patrijarh — pretpostavlja se da je to bilo negde između januara i aprila 1346. godine. Po jednoj teoriji to se dogodilo na Cveti 1346, a velikom crkvenom saboru su učestvovali i patrijarh bugarski Simeon, arhiepiskop ohridski Nikolaj, i mnogi episkopi i klirici srpski i bugarski, svešteni prot Svete gore i mnogi svetogorski monasi sa njim.
Srpska crkva je još od diplomatskih aktivnosti Svetog Save u Nikejskom carstvu bila priznata od Carigradske patrijaršije kao autokefalna, zbog čega je ovaj sabor u Skoplju smatrao da može nesmetano arhiepiskopa srpskog proglasiti za patrijarha, tako je arhiepiskop Joanikije II postao prvi srpski patrijarh „всем Серблем и Поморију“, to jest patrijarh „svih srpskih zemalja i pomorskih“.
Nakon ovoga patrijarh Srpski Joanikije je na Uskrs 1346. pomazao kralja Dušana za cara svih Srba i Grka, a uskoro zatim (na Spasovdanskom saboru u Skoplju 1349) zajedno sa njim doneo je značajni srpski Zakonik, kojim je uzakonjeno srpsko carstvo i srpska crkva.
Po proglašenju patrijaršije, skopska mitropolija je postala prvoprestolna u Srpskoj crkvi, a odmah iza nje dolazila je ohridska arhiepiskopija. Osnovane su još zletovska i druge nove episkopije, i na njih su postavljeni srpski jerarsi. Protiv svega ovoga ništa nisu rekli tadašnji patrijarsi u Carigradu Jovan Kaleka (1334—1347) i Isidor (1347—1349).
Prvi srpski patrijarh Joanikije je podigao dve srpske pravoslavne svetinje (crkve) u Svetoj Zemlji. Crkvu posvećenu Sv. Iliji izgradio je na biblijskoj Gori Karmilskoj. A na Gori Tavoru postavio je hram posvećen Preobraženju Gospodnjem.[4]
Patrijarh Joanikije je umro 1354. godine. Njegovo upokojeno telo položeno je u srednju crkvu Pećke patrijaršije, tamo gde se ono i do danas nalazi, u crkvi Svetih apostola. Iznad groba je živopisano njegovo upokojenje.
Kad su u jesen 1354. godine napali ugari sa severa car Dušan koji je krenuo u borbu tražio je da se sretne sa Joanikijem u manastiru Žiča. Tokom boravka u manastiru Joanikije se razboleo i po sopstvenoj želji je tražio da bude vraćen u Pećku patrijaršiju. Tokom puta je preminuo i nije stigao živ nazad.[5]
Srpska pravoslavna crkva ga proslavlja kao svetitelja 3. septembra po starom, crkvenom ili julijanskom kalendaru, a trenutno se taj datum poklapa sa 16. septembrom po novom, građanskom, međunarodnom ili gregorijanskom kalendaru. Po njemu je dobila ime jedna ulica u Beogradu. On je slava staropazovačkog namesništva u sremskom vladičanstvu SPC.
Vidi još
urediIzvori
uredi- ^ Vuković 1996, str. 231-232.
- ^ „Srpska pravoslavna crkva”.
- ^ Pećka patrijaršija: Crkva svetog Dimitrija. rastko.rs
- ^ Tihomir Đorđević: "Srpske svetinje u Palestini", Skoplje 1925.
- ^ „Sveti Joanikije”.
Literatura
uredi- Arhiepiskop Danilo (i njegovi nastavljači): Životi kraljeva i arhiepiskopa Srpskih, preveo L. Mirković, SKZ.
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Evro, Unireks, Kalenić.
Spoljašnje veze
uredi
