Septimije Sever
Lucije Septimije Sever (rođen 11. aprila 146. godine, umro 4. februara 211. godine) bio je rimski car od 9. aprila 193. godine, pa sve do svoje smrti. Sever je postao car nakon kratkog perioda previranja nakon ubistva Komoda 192. godine. Nakon što je pobedio rivale i konsolidovao svoju vlast, Sever je vodio uspešnu vojnu kampanju protiv Parćana, kao i protiv plemena Kaledona u dašašnjoj Škotskoj.
| Lucije Septimije Sever | |
|---|---|
 Bista Septimija Severa, Gliptoteka u Minhenu. | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 11. april 146. |
| Mesto rođenja | Leptis Magna, Rimsko carstvo |
| Datum smrti | 4. februar 211. (64 god.) |
| Mesto smrti | Eborakum, (današnji Jork, Engleska), Rimsko carstvo |
| Grob | Hadrijanov mauzolej |
| Porodica | |
| Supružnik | Julija Domna |
| Potomstvo | Karakala, Geta |
| Roditelji | Publije Septimije Geta Fulvija Pija |
| Dinastija | Severi |
| Rimski car | |
| Period | 9. april 193 — 4. februar 211. (17 god.) |
| Prethodnik | Didije Julijan |
| Naslednik | Karakala i Geta |
Osnovao dinastiju Severa. Iako je često njegova vladavina prikazivana kao autokratska i diktatorska, Sever je uspeo da stabilizuje Rimsko carstvo.
Biografija uredi
Rana karijera uredi
Septimije Sever je rođen 11. aprila 145. godine u gradu Leptis Magna, udaljenom 600 km od Kartagine, na severnoj obali Afrike. Njegova porodica pripadala je viteškom staležu. Odrastao je u rodnom gradu, te je tečno govorio lokalni punski jezik, a iako se školovao na latinskom i grčkom, te jezike je govorio sa blagim naglaskom. Poznato je da se Sever obučavao u besedništvu, te da je u svojoj 17. godini održao prvu javnu besedu.
Negde posle 162. godine, Septimije Sever je došao u Rim, gde je studirao kod čuvenog pravnika Kvinta Cervidia Scevole (Quintus Cervidius Scaevola). Sa dolaskom u Rim, Sever se postepeno uključivao u javni i politički život rimske države. Jedan od prvih položaja koje je zauzeo bio je niži magistrat Vigintisexviri, u okviru koga je bio zadužen za nadzor nad održavanjem rimskih gradskih puteva. Potom je postepeno rastao njegov ugled i položaj u rimskom društvu, te je zauzimao sve više civilne i vojne položaje. Pre ulaska u red rimskih senatora bio je i državni pravobranilac (advocatus fisci).
Uspon uredi
172. godine car Marko Aurelije primio je Septimija Severa u senatorski stalež. Kasnije je bio upravnik u Lugdunumskoj Galiji. Tu se oženio Julijom Domnom, a 190. godine je postao konzul. Nešto kasnije, 191. godine, Komod mu je dodelio upravu nad provincijom Gornjom Panonijom. Septimije Sever je sa svojom ženom, Julijom Domnom i tek rođenim sinovima, upravljao ovom provincijom iz Karnuntuma.
Kada su pretorijanci ubili Pertinaksa, 193. godine, Septimije Sever se u Karuntumu proglasio za cara. Uputio se u Italiju, koju je osvojio praktično bez otpora. Ali, legionari u Siriji proglasili su za cara Pescenija Nigera, a u Britaniji Klodija Albina. Sve do 197. Septimije Sever je vodio rat protiv ovih pretendenata i na kraju ih je savladao. Tokom ovih i drugih njegovih pohoda, pratila ga je Julija Domna.
Septimije Sever kao car uredi
Vojni uspesi na Istoku uredi
Kao car, Septimije Sever je vodio tokom 195, 197. i 198. godine uspešan rat protiv Parćana. Tada je severni deo Mesopotamije stavljen pod rimsku kontrolu. Septimije Sever je čak 198. godine osvojio i parćansku prestonicu Ktesifon, kada je zarobljeno čak 100.000 ljudi. Ova pobeda na istoku prikazana je na Slavoluku Septimija Severa. U slavu ove pobede Septimije Sever se početkom 198. godine proglasio za Parthicus maximus ; time je Septimije Sever želeo da se nasloni na uspehe i titulu koju je još Trajan imao.
Autokratska vlast uredi
Carevi odnosi sa senatom nikada nisu bili dobri. Od samog početka Sever nije bio popularan među senatorima pošto je na vlast došao uz podršku vojske. Sever je naredio pogubljenja velikog broja senatora pod optužbama za kovanje zavere u korupciju, i menjao ih svojim favoritima. Iako je njegova vladavina pretvorila Rim u vojnu diktaturu, bio je veoma popularan među stanovništvom jer je stao na put korupciji raširenoj tokom Komodove vladavine. Kada se nakon pobede nad Parćanima vratio u Rim, podigao je slavoluk koji je dobio ime po njemu (slavoluk Septimija Severa). Prema Kasiju Dionu, posle 197. car je potpuno pao pod uticaj pretorijanskog prefekta Gaja Fulvija Plautijana koji je kontrolisao skoro sve grane vlasti. Plautijanova ćerka, Fulvija Plautila, udata je za Severovog sina, Karakalu. Plautijanova prevelika moć okončana je 204. kada ga je osudio carev umirući brat. Januara 205. Karakala je optužio Plautijana da kuje zaveru za njegovo i Severovo ubistvo, nakon čega je prefekt pogubljen.
Svom sinu Karakali dao je ime Marko Aurelije Antonin kako bi svoju vlast povezao sa spokojnim vremenima vladavine dinastije Antonina, naročito sa vremenom Marka Aurelija. Moć vojske Septimije Sever je kontrolisao na taj način što su vojskovođe imale komandu nad manjim brojem legija nego dotada.
Uprkos Severovoj strogosti i čvrstoj vojničkoj upravi koju je uveo, po prvi put još od doba Marka Aurelija, činilo se da Carstvo ima opet jednog jakog i sposobnog cara. Nakon povratka sa pohoda protiv Parta, podigao je jedan trijumfalni luk koji i danas postoji.
Progon hrišćana uredi
Prema navodima često veoma nepouzdanih Carskih povesti (lat. Historia Augusta), za vreme Severove vladavine desio se progon hrišćana. Istoričar crkve, Evsevije Cezarejski, o Severu piše kao progonitelju hrišćana, međutim, Tertulijan navodi da je Sever bio naklonjen hrišćanima, da je njegov lični lekar bio hrišćanin kao i da je nekoliko puta lično intervenisao da bi spasao hrišćane plemenitog porekla koje je poznavao.
Poslednje godine i smrt uredi
208. car je otputovao u Britaniju nameravajući da osvoji Kaledoniju. Sever je verovatno stigao u Britaniju na čelu vojske od 40.000 ljudi. Ojačao je Hadrijanov zid, ponovo osvojio južne škotske visoravni sve do Antoninovog zida koji je takođe pojačan. Sledeći stope slavnog generala Agrikole od pre jednog veka, Sever je nastavio prodor na sever i obnovio rimske tvrđave duž škotske obale. Prema zapisima Kasije Diona car je bio odlučan da osvoji čitavu Kaledoniju ali se susretao sa velikim poteškoćama krčeći šume, premošćujući reke i vodeći vojsku po nezgodnom terenu. Severova dalji pohod sprečena je kada se fatalno razboleo. Povukao se u Eborakum (današnji Jork). Karakala je nakratko nastavio pohod ali je ubrzo sklopio mir.
Rimljani više nikada nisu obnovili pohod na Kaledoniju i nedugo posle Severove smrti trajno su se povukli prema Hadrijanovom zidu.[1]
Severov savet sinovima Karakali i Geti bio je: "Budite složni, plaćajte dobro vojsku i ne brinite ni za šta drugo." (Kasije Dion 77,15).
Nakon smrti, Senat ga je proglasio za boga. Nasledili su ga nesložni sinovi Geta i Karakala. Teško izborena stabilnost Carstva je tako bila izgubljena; Septimije Sever je ostao jedna od najsnažnijih ličnosti na carskom prestolu.
Reference uredi
Literatura uredi
Spoljašnje veze uredi
