Википедија

Siti (London)

Siti (engl. City of London) predstavlja centralnu gradsku četvrt grada Londona u Engleskoj. To je istorijski centar savremenog Londona oko kojeg je vremenom nastala današnja konurbacija. Granice Sitija se nisu znatnije menjale još od srednjeg veka, te on sada čini veoma mali deo savremenog Londona, iako je i dalje veoma značajan. Englezi ga obično nazivaju samo the City ili Square Mile (kvadratna milja), pošto je površina nešto veća od jedne milje (1,12 mi²/2,90 km²).[2] Ovi se termini često koriste kao sinonimi za privredu Ujedinjenog Kraljevstva.[3]

Siti
engl. City of London
Panoramski pogled na londonski Siti
Zastava
Zastava
Grb
Grb
Administrativni podaci
Država Ujedinjeno Kraljevstvo
Konstitutivna zemlja Engleska
Osnovanoko 47. god.
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2010.11.700 (procena)[1]
 — gustina4.034,5 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate51° 30′ 56″ S; 0° 05′ 32″ Z / 51.5155° S; 0.0922° Z / 51.5155; -0.0922
Površina2,90[2] km2
Siti na karti Ujedinjenog Kraljevstva
Siti
Siti
Siti na karti Ujedinjenog Kraljevstva
Poštanski brojEC, WC, E1
Pozivni broj020
Veb-sajt
cityoflondon.gov.uk

Tokom srednjeg vega, Siti je ujedno predstavljao i ceo tadašnji London. Termin London danas se odnosi na mnogo veću konurbaciju koja približno odgovara Širem Londonu. Sitijem upravlja Korporacija Grada Londona, na čijem je čelu lord gradonačelnik Londona, što je potpuno drugačija i mnogo starija funkcija od one koju ima gradonačelnik Londona.[4]

Siti je danas važan finansijski centar koji se, kao središte globalnih finansijskih zbivanja, rangira više i od Njujorka,[5] a od 19. veka bio je najvažniji poslovni centar sveta i tu funkciju zadržava do danas. London ima još jedan finansijski okrug, Keneri Vorf, oko 4 kilometra istočno od Grada.

U samom Sitiju živi nešto više od 11.000 stanovnika, ali u njemu radi oko 330.000 ljudi, uglavnom u finansijskom sektoru.[1]

Istorija uredi

Toponim uredi

Naziv London danas se koristi za oblast širu od samog Grada Londona, koji se često naziva jednostavno Grad (engl. City). Ovakva upotreba zabeležena je još u 16. veku. Grad se još odnosi i na trgovačku i finansijsku zajednicu koja se nalazi na ovom prostoru. U takvom kontekstu je kolokvijalno poznat i kao Kvadratna milja (engl. Square Mile).[6]

Rimski koreni uredi

Veruje se da je rimski London, kao trgovačka luka, sagrađen na obali Temze oko 47. godine. Do početka 2. veka Londinium je postao glavni grad rimske Britanije.[7]

Na vrhuncu moći rimski grad je imao između 45 i 60 hiljada stanovnika. Granice tadašnje naseobine bile su slične granicama današnjeg Grada Londona, iako postoje pojedina odstupanja. Rimljani su izgradili most preko Temze oko 50. godine, u blizini mesta na kome se danas nalazi Londonski most.[8]

Za vreme krize rimskog carstva građevine koje su se nalzile u naseobini počele su da propadaju. Rimljani su se u potpunosti povukli iz Britanije 410. godine; nakon toga u Londinijumu znatno opada broj stanovnika, a status trgovačkog centra preuzima Lundenvik (današnja oblast Oldviča i Kovent Gardena).[9]

Anglo-saksonska obnova uredi

Alfred Veliki, kralj Angla i Sasa, obnovio je Grad London. Njegova obnova obuhvatala je ponovno naseljavanje i uređivanje tada skoro napuštenog rimskog grada, izgradnju kejeva na Temzi i izradu novog plana ulica.[9] Obnovljen je i Londonski most, a središte trgovine ponovo se premešta u okvire rimskih zidina.[10]

Srednji vek i rano novo doba uredi

Nakon Bitke kod Hejstingsa, Grad London bio je jedna od retkih institucija u kojima su Englezi zadržali određeni stepen vlasti. U 12. veku formirana je Korporacija Grada Londona, a građani su dobili pravo da biraju gradonačelnika, najpre uz kraljevu saglasnost, a potom i direktno. Grad je bio znatno oštećen požarima u više navrata, najpre 1123, a potom i u poznatom Velikom požaru u Londonu 1666. godine. Do kraja 16. veka London je postao značajan centar bankarstva i međunarodne trgovine. [11] Kraljevska berza je osnovana 1565. godine.[12]

 
Veliki požar u Londonu 1666. godine

Širenje Londona uredi

Osamnaesti vek bio je period ubrzanog širenja Londona koji je odražavao istovremeno uvećanje nacionalne populacije, početke industrijske revolucije i ulogu Londona kao centra sve važnije Britanske imperije. Urbani prostor proširio se van granica Grada Londona, i to najpre ka Vest Endu i Vestminsteru.[2]

Širenje se nastavilo i postalo još ubrzanije tokom 19. veka, kada se London širio u svim smerovima. Gradnja železnice i metroa značila je da se London mogao proširiti na mnogo veću oblast. Do sredine 19. veka Grad je već postao samo mali deo mnogo veće metropole.

19. i 20. vek uredi

 
Katedrala Sv. Pavla 1896. godine

Broj stanovnika u Gradu značajno je opadao kroz 19. i veći deo 20. veka, pošto su se ljudi selili mahom u ogromna predgrađa Londona. Mnoge kuće u gradu su srušene kako bi se stvorio prostor za izgradnju savremenih poslovnih zgrada. Najveća stambena oblast Grada danas je Barbikan istejt, sagrađena između 1965. i 1976. godine.

Grad je, kao i mnoge oblasti Londona i drugi delovi Britanskih ostrva, pretrpeo velike žrtve tokom bombardovanja u Drugom svetskom ratu. Iako je Katedrala Svetog Pavla ostala netaknuta, veliki delovi Grada bili su uništeni. U decenijama nakon rata usledela je opsežna obnova Grada. Od sedamdesetih godina 20. veka počinje izgradnja visokih poslovnih zgrada, poput Kule Natvest visoke 42 sprata, prvog nebodera u Ujedinjenom Kraljevstvu.

 
Grad London i neposredno okruženje

Uprava uredi

Gradom Londonom upravlja Korporacija Grada Londona, na čijem je čelu lord gradonačelnik Londona (ne treba poistovećivati sa novijom funkcijom gradonačelnika Londona). Grad ima status ceremonijalne grofovije Ujedinjenog Kraljevstva.[4]

Geografija uredi

Grad London je najmanja ceremonijalna grofovija Engleske po površini i populaciji i četvrta najgušće naseljena. Od 326 engleskih okruga, Grad je drugi najmanji po populaciji i najmanji po površini. Nadmorska visina Grada varira od nivoa mora na Temzi do 21,6 metara na raskrisnici ulica Haj Holborn i Čenseri lejn. U Gradu postoje i dva manja uzvišenja - Ladgejt hil na zapadu i Kornhil na istoku; između njih je nekada tekla reka Volbruk.

Demografija uredi

Prema procenama za 2010. godinu, u Gradu Londonu stanuje 11700 ljudi, što je 4515 više u odnosu na popis iz 2001. godine. U vreme tog popisa, etnički sastav stanovništva bio je sledeći: 84,6% belaca, 6,8% južnoazijskog porekla, 2,6% crnaca, 2,3% mešovitog porekla, 2% Kineza i 1,7% deklarisanih kao drugi.[13] U prvoj polovini 19. veka broj stanovnika je bio između 120 i 140 hiljada, da bi se taj broj dramatično smanjivao od 1851. do 1991. godine. Od 1991. do popisa 2001. zabeležen je manji porast broja stanovnika.[2]

Zaposleni stanovnici Grada Londona imaju mnogo veće prosečne nedeljne plate u poređenju sa Londonom i Velikom Britanijom: 773,30£ u poređenju sa 598,60£ u Londonu i 491£ u V. Britaniji. Ipak, postoji velika razlika između polova - 1085,90£ je prosečna plata muškaraca prema 653,50£ kod žena.[14] U okviru Šireg Londona, Grad ima najveći procenat ljudi bez vere i najveći procenat zaposlenih.

Ekonomija uredi

Grad se, zajedno sa Njujorkom, smatra za finansijsku prestonicu sveta i uprave mnogih banki i osiguravajućih kompanija su smeštene upravo ovde, uključujući i Londonsku berzu i Banku Engleske. Preko 500 banaka ima svoje ogranke u Gradu. Od 1991. godine Keneri Vorf, koji se nalzi nekoliko kilometara zapadno od Grada, postaje drugi finansijski centar Londona, te se danas tamo nalaze mnoge banke i druge institucije prethodno smeštene u Gradu.

Transport uredi

Grad opslužuju Londonski metro i Doklandska laka železnica, a u njemu se nalaze i tri stanice Nacionalne železnice. Nacionalni putevi A1, A10, A3, A4 i A40 polaze od Grada Londona. Od Grada do južne obale Temze vodi 6 mostova, među njima i pešački Milenijumski most. Grad je dobro opslužen autobusima, a u njemu se nalazi i veći broj stanica za iznajmljivanje bicikala.

Galerija uredi

Reference uredi

  1. ^ a b "Table 8a Mid-2010 Population Estimates: Selected age groups for local authorities in the United Kingdom; estimated resident population." Population Estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland, Mid-2010. Office for National Statistics. (Procena stanovništva za UK, Englesku i Vels, Škotsku i Severnu Irsku, sredina 2010. Zavod za nacionalnu statistiku.) 3. jun 2011, Pristupljeno 20. novembra 2011. . (jezik: engleski)
  2. ^ a b v g City of London Resident Population Census. Corporation of London, Jul 2005, Pristupljeno 20. novembra 2011. (jezik: engleski)
  3. ^ City of London still tops finance league. This Is Money, 25. mart 2011, Pristupljeno 20. novembra 2011.(jezik: engleski)
  4. ^ a b Corporate Governance Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. oktobar 2011). The City of London. Pristupljeno 20. novembra 2011.(jezik: engleski)
  5. ^ Global Financial Centres 7 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. novembar 2015). Z/Yen, 2010, Pristupljeno 20. novembra 2011.(jezik: engleski)
  6. ^ Mills, AD. Dictionary of London Place Names, Oxford University Press, 2001 (jezik: engleski)
  7. ^ The Port of Londinium - History of London Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. oktobar 2011). History. Pristupljeno 20. novembra 2011.(jezik: engleski)
  8. ^ The Rise and Fall of Londinium - History of London Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. septembar 2011). History. Pristupljeno 20. novembra 2011.(jezik: engleski)
  9. ^ a b A Prize Worth Fighting For - History of London Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. avgust 2011). History. Pristupljeno 20. novembra 2011.(jezik: engleski)
  10. ^ Bridge over Turbulent Waters - History of London Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. avgust 2011). History. Pristupljeno 20. novembra 2011.(jezik: engleski)
  11. ^ A Financial Heart for London - History of London Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. septembar 2011). History. Pristupljeno 20. novembra 2011.(jezik: engleski)
  12. ^ The Royal Exchange - History, Pristupljeno 20. novembra 2011.(jezik: engleski)
  13. ^ City of London Census. Office for National Statistics. Pristupljeno 20. novembra 2011.(jezik: engleski)
  14. ^ Nomis - Dataset Query - Earnings by Residence (jezik: engleski)

Spoljašnje veze uredi

 
Siti na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Сити_(Лондон)&oldid=25954039”