Sijena
Sijena (ital. Siena) grad je u središnjoj Italiji sa 54.188 stanovnika[1] (podatak iz maja 2009). Sijena je najveći grad i središte okruga Sijena u okviru italijanske pokrajine Toskana.
| Sijena Siena | |
|---|---|
 Sijena | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Italija |
| Regija | Toskana |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 54.188 |
| — gustina | 459,22 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 20′ 00″ S; 11° 20′ 00″ I / 43.333333° S; 11.333333° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 322 m |
| Površina | 118 km2 |
  Sijena Sijena na karti Italije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Mauricio Ćeni |
| Poštanski broj | 53100, 53010 |
| Pozivni broj | 0577 |
| Registarska oznaka | SI |
| Veb-sajt | |
| www.comune.siena.it | |
| Sijena | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Istorijski centar Sijene |
| Mesto | Sijena, Italija |
| Koordinate | 43° 19′ 06″ S; 11° 19′ 53″ I / 43.3183° S; 11.3314° I |
| Površina | 11.853 km2 (1,2758×1011 sq ft) |
| Uključuje |
|
| Kriterijum | kulturna: i, ii, iv |
| Referenca | 717 |
| Upis | 1995. (19. sednica) |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/en/list/717 |
Sijena je svetski poznata kao grad sa veoma dobro očuvanim starim srednjovekovnim jezgrom i ogromnim kutlurnim i umetničkim nasleđem, koje je sve skupa pod zaštitom UNESKOa.
Geografija uredi
Grad Sijena nalazi se u središnjem delu Italije, 50 km južno od Firence, sedišta pokrajine. Grad se nalazi u tipično toskanskom predelu brda i bregova, danas zaštićenom kao kulturno dobro (tzv. „kulturni pejzaž“). Oko grada pružaju se bezbrojni vinogradi.
Istorija uredi
Kao i ostale toskanske gradove na brdima Etrurci su prvi naselili Sijenu (od 900. p. n. e. do 400. p. n. e.). Pleme koje je nastanjivalo Sijenu zvalo se Saina. Etrurci su naprednim tehnikama navodnjavanja bitno izmenili središnju Italiju i počeli su sa korištenjem prethodno neobrađivane zemlje. Običaj im je bio da se naseljavaju na jake tvrđave na brdima.
Rimljani su osnovali grad Saenna Julia na mestu etrurskog naselja i na tome mestu je nastala moderna Sijena. Moguće da je Sijena bila pod kontrolom Gala, koji su opljačkali Rim 390. p. n. e. Deo arheologa tvrdi da je jedno galsko pleme jedno vreme kontrolisalo Sijenu. Prema legendi, Sijenu je osnovao Senius, sin Rema, jednoga od braće osnivača Rima. Sijena nije napredovala pod Rimom, jer se nije nalazila na bitnom saobraćajnom pravcu. Zbog lošeg položaja hrišćanstvo se nije pojavljivalo do 4. veka.
Teka kada su Langobardi osvojili Sijenu i okolno područje započeo je period napretka. Stari rimski putevi prolazili su kroz područja izložena vizantijskim napadima, pa su Langobardi zbog toga premestili svoje pravce kretanja, tako da su drumovi između Rima i severa Italije počeli prolaziti kroz Sijenu. Zbog toga je Sijena počela napredovati kao trgovačko mesto. Osim toga veliki broj hodočasnika na putu za Rim predstavljao je značajan izvor prihoda vekovima posle toga.
Najstarije aristokratske porodice Sijene povezane su sa lombardskim porazom od strane Karla Velikog 774. g. Tada su grad preplavili Franci, koji su se poženili sijenskim plemstvom. Osnovali su niz manastira na teritoriji Sijene. Kada je umrla grofica Matilda 1115. godine nastalo je nekoliko nezavisnih područja. Sijena je napredovala i postala je veliko središte zajmodavstva i trgovine vunom. Najpre je Sijenom upravljao episkop, ali njegova moć je slabila u 12. veku. Episkop je morao da sa plemstvom deli upravu u zamenu za pomoć prilikom područnog spora sa susednim Arecom.
Proces jačanja svetovnih vlasti je završen 1167. godine kada je Sijena postala nezavisna od crkvene vlasti. Do 1179. godine. Sijena je imala ustav. To razdoblje je bilo jako značajno za Sijenu, jer tada je izgrađena Sijenska katedrala. Tada je nastao glavni trg Pjaca del Kampo (Piazza del Campo ) u Sijeni. Izgrađene su nove ulice, koje su vodile ka trgu. Trg je služio i kao pijaca, a tu su se odigravali i viteški susreti.
U ranom 12. veku samoupravna komuna zamenila je aristokratsku vladu. Vremenom su sve više obični ljudi postajali konzuli, a komuna se sve više područno širila. Okolni feudalci u utvrđenjima oko grada priznavali su gradsku vlast. Republika Sijena obično je u 13. veku bila rival susednoj Firenci, tako da je bila gibelinska, kada je Firenca bila gvelfska. Sijenski gibelini su uz pomoć kralja Manfreda Sicilijanskog 4. septembra 1260. godine u bici kod Montapertija pobedili gvelfe iz Firence. Tada se Sijena suočavala sa nadmoćnom armijom Firence. Pre bitke su izveli veliku procesiju posvećenu Bogorodici i predali su joj simbolički grad. U ovo vreme Univerzitet u Sijeni osnovan je 1240, poznat je po fakultetima prava i medicine i još uvek je među najpoznatijim italijanskim univerzitetima. Sijena je bila takmac Firenci i u umetnosti u 13. i 14. veku. Sijena je opustošena kugom 1348. godine i nikad nije povratila nekadašnju slavu.
Otada je Sijena bila zasenjena Firencom. Ostala je nezavisna do 16. veka. Kozimo de Mediči je 1554. godine sakupio veliku carsku vojsku u Firenci i opsedao je Sijenu, koja je odbranu poverila Pjeru Štrociju. Kada je Pjero poražen u bici kod Marćana 1554. godine. Sijena se više nije mogla nadati pomoći. Sijena se predala 17. aprila 1555. godine posle 18 meseci otpora. Time je završena era Republike Sijene.
Kasnija istorija grada vezana je za istoriju Firence, a od 1860. godine za istoriju Italije.
Geografija uredi
| Klima (Sijena) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Srednji maksimum, °C (°F) | 8,6 (47,5) |
9,7 (49,5) |
12,5 (54,5) |
16,3 (61,3) |
21,0 (69,8) |
24,9 (76,8) |
28,5 (83,3) |
28,1 (82,6) |
24,0 (75,2) |
18,6 (65,5) |
13,2 (55,8) |
9,4 (48,9) |
28,5 (83,3) |
| Srednji minimum, °C (°F) | 2,7 (36,9) |
3,1 (37,6) |
4,8 (40,6) |
7,5 (45,5) |
11,0 (51,8) |
14,6 (58,3) |
17,2 (63) |
17,0 (62,6) |
14,4 (57,9) |
10,6 (51,1) |
6,9 (44,4) |
3,7 (38,7) |
2,7 (36,9) |
| Količina padavina, mm (in) | 66 (26) |
62 (24,4) |
62 (24,4) |
72 (28,3) |
57 (22,4) |
42 (16,5) |
30 (11,8) |
39 (15,4) |
70 (27,6) |
76 (29,9) |
97 (38,2) |
77 (30,3) |
750 (295,2) |
| [traži se izvor] | |||||||||||||
Stanovništvo uredi
Prema rezultatima popisa stanovništva 2011. u opštini je živelo 52.839 stanovnika.[2]
| 1931. | 1936. | 1951. | 1961. | 1971. | 1981. | 1991. | 2001. | 2011. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 45.995 | 48.664 | 52.566 | 61.453 | 65.634 | 61.989 | 56.956 | 52.625 | 52.839 |
Sijena danas ima preko 54.000 stanovnika, mahom Italijana. To je svega 15ak hiljada više nego pre jednog veka. Tokom proteklih decenija u grad se doselilo mnogo doseljenika iz inostranstva.
Gradske znamenitosti uredi
Ceo stari deo Sijene, kao veoma očuvana urbana sredina sa brojnim umetničkim i kulturnim vrednostima, predstavlja veliku znamenitost i prvorazredno turističko odredište.
- Sijenska katedrala je veliki primer romaneskne arhitekture. Gradnja je započeta u 12. veku. Fasada je završena 1380. Jedinstvena je među katedralama jer joj os ide u smeru sever-jug. to je zato što je prva namera bila da bude najveća katedrala na svetu. Završen je bio jedan deo katedrale, pa je ponestalo novca i zbog toga su morali završiti katedralu sa izmenjenom osom. Ispod katedrale je krstionica sa reljefima od Donatela i drugih vajara 15. veka.
- Pjaca del Kampo (ital. Piazza del Campo) grad jeski trg na kome se nalazi gradska većnica (ital. Palazzo Pubblico)
- Salimbeni trg (ital. Piazza Salimbeni) na kome se nalazi palata Salimbeni, koja je bila srednjovekovno sedište jedne od najstarijih banaka
- palata Čigi je gotska građevina sa muzičkom akademijom
- tvrđava Medičija
Palio uredi
Kroz grad se dva puta godišnje (2. jula i 16. avgusta) održava tradicionalna konjička trka kroz grad. Tome događaju prisustvuju brojni turisti, a prenosi ga i televizija. Trka je dosta opasna, jer se mnogo konja i jahača nađe u uskim ulicama Sijene.
Partnerski gradovi uredi
Reference uredi
- ^ Popolazione residente maggio 2009, dati „ISTAT”. Pristupljeno 25. 4. 2013. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. januar 2010)
- ^ „Statistiche I.Stat”. ISTAT. 28. 12. 2012.
- ^ „Pobratimili se Cetinje i Sijena”. gradski.me. 1. 2. 2023. Pristupljeno 2. 2. 2023.
Galerija uredi
-
Gradska kuća -
Katedrala u Sijeni -
Palata Sanzedoni -
Palata Mediči -
Mozaik krunisanja Bogorodice na sienskoj katedrali -
Fonte Gaia - fontana u centru grada. -
Romul i Rem sa vučicom u Sijeni, koju su prema legendi ustanovila Remova sinova Sijenijus i Asčijus -
Trg Salimbeni
.jpg)
