Skupština SFRJ
Skupština Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (mkd. Собрание на Социјалистичка Федеративна Република Југославија; sloven. Skupščina Socialistične Federativne Republike Jugoslavije) ili Savezna skupština (mkd. Сојузното собрание; sloven. Zvezna skupščina) je bila najviše predstavničko telo i nosilac ustavotvorne i zakonodavne vlasti u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, od 1945. do 1992. godine.
Skupština SFRJ | |
|---|---|
.svg) | |
| zakonodavno telo | |
| Status | ukinuto |
| Sedište | Trg Marksa i Engelsa 13[a] Beograd, SFR Jugoslavija |
| Dužina mandata | četiri godine |
| Funkcija | skupština |
| Osnovano | 29. novembar 1945. (defakto)[b] 31. januar 1945. (dejure)[v] |
| Prvi zvaničnik | Ivan Ribar[g] |
| Poslednji zvaničnik | Slobodan Gligorijević |
| Ukinuto | 27. april 1992. (dejure)[d] 11. jun 1992. (defakto)[đ] |
| Nasleđe | Savezna Skupština SRJ |
Formirana je novembra 1945. godine, posle izbora za Ustavotvornu skupštinu. Do tada je ulogu skupštine vršilo Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), koje je 10. avgust 1945. promenilo naziv u Privremena narodna skupština Demokratske Federativne Jugoslavije (DFJ). Tokom svog postojanja, skupština je nekoliko puta menjala sastav i nazive, tako da se zvala:
- Ustavotvorna skupština (mkd. Уставотворно собрание; sloven. Ustavodajna skupščina), novembar 1945 — januar 1946. / dvodomna: Savezna skupština i Skupština naroda.
- Narodna skupština Federativne Narodne Republike Jugoslavije (mkd. Национално собрание на Федеративна Народна Република Југославија; sloven. Ljudska skupščina Federativne Ljudske Republike Jugoslavij), januar 1946 — januar 1953. / dvodomna: Savezno veće i Veće naroda.
- Savezna narodna skupština (mkd. Сојузно национално собрание; sloven. Zvezna ljudska skupščina), januar 1953 — april 1963. / dvodomna: Savezno veće i Veće proizvođača.
- Savezna skupština (mkd. Сојузното собрание; sloven. Zvezna skupščina), april 1963 — februar 1974. / petodomna: Savezno veće (do 1968, od kad je opštenadležno veće bilo Veće naroda), Privredno veće, Prosvetno-kulturno veće, Socijalno-zdravstveno veće i Organizaciono-političko veće.
- Skupština Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (mkd. Собрание на Социјалистичка Федеративна Република Југославија; sloven. Skupščina Socialistične Federativne Republike Jugoslavije), februar 1974 — april 1992. / dvodomna: Savezno veće i Veće republika i pokrajina.
Središte Skupštine SFRJ nalazilo se u Beogradu u zgradi današnjeg Doma Narodne skupštine Republike Srbije u Bulevaru Revolucije (danas Bulevar kralja Aleksandra).
Sazivi skupština
uredi| saziv | izbori | period | naziv | broj domova | |
|---|---|---|---|---|---|
| / | / | 27. novembar 1942. | 10. avgust 1945. | Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije | jednodomna |
| 10. avgust 1945. | 29. novembar 1945. | Privremena narodna skupština DFJ | |||
| 1 | 11. novembar 1945. | 29. novembar 1945. | 31. januar 1946. | Ustavotvorna skupština DFJ | dvodomna |
| 31. januar 1946. | 24. april 1950. | Narodna skupština FNRJ | |||
| 2 | 26. mart 1950. | 24. april 1950. | 24. decembar 1953. | ||
| 3 | 22—24. novembar 1953. | 24. decembar 1953. | 17. april 1958. | Savezna narodna skupština FNRJ | |
| 4 | 23. mart 1958. | 17. april 1958. | 29. jun 1963.[e] | ||
| 5 | 3. i 16. jun 1963. | 29. jun 1963. | 16. maj 1965. | Savezna skupština SFRJ | petodomna |
| 4. i 18. april 1965. | 17. maj 1965. | 16. maj 1967. | |||
| 9. i 23. april 1967. | 16. maj 1967. | 16. maj 1969. | |||
| 6 | 9. i 14. april 1969. | 16. maj 1969. | 15. maj 1974.[ž] | ||
| 7 | 22—29. april 1974. i 10. maj 1974. |
15. maj 1974. | 15. maj 1978. | Skupština SFRJ | dvodomna |
| 8 | 12—21. april 1978. i 10. maj 1978. |
15. maj 1978. | 15. maj 1982. | ||
| 9 | 13—21. april 1982. i 10. maj 1982. |
15. maj 1982. | 15. maj 1986. | ||
| 10 | april—maj 1986. | 15. maj 1986. | 11. jun 1992. | ||
Predsednici skupština
uredi| naziv | saziv | broj | ime i prezime | početak mandata | kraj mandata | napomena |
|---|---|---|---|---|---|---|
| AVNOJ 1942—1945. |
— | — | Ivan Ribar | 27. novembar 1942. | 10. avgust 1945. | U funkciji predsednika kao predsednik Predsedništva Privremene skupštine, Predsedništva Ustavotvorne skupštine i Prezidijuma Narodne skupštine |
| Privremena skupština 1945. |
10. avgust 1945. | 29. novembar 1945. | ||||
| Ustavotvorna skupština 1945—1946. |
29. novembar 1945. | 31. januar 1946. | ||||
| Narodna skupština 1946—1953. |
1 saziv 1945—1950. |
31. januar 1946. | 24. april 1950. | |||
| 2 saziv 1950—1953. |
24. april 1950. | 24. decembar 1953. | ||||
| Savezna narodna skupština 1953—1963. |
3 saziv 1953—1958. |
1 | Milovan Đilas | 24. decembar 1953. | 13. januar 1954. | podneo ostavku |
| 2 | Moša Pijade | 29. januar 1954. | 15. mart 1957. | umro na funkciji | ||
| 3 | Petar Stambolić | 26. mart 1957. | 17. april 1958. | |||
| 4 saziv 1958—1963. |
17. april 1958. | 29. jun 1963. | ||||
| Savezna skupština 1963—1974. |
5 saziv 1963—1969. |
5 | Edvard Kardelj | 29. jun 1963. | 16. maj 1967. | |
| 6 | Milentije Popović | 16. maj 1967. | 16. maj 1969. | |||
| 6 saziv 1969—1974. |
16. maj 1969. | 8. maj 1971. | umro na funkciji | |||
| — | Josip Đerđa | 8. maj 1971. | 29. jul 1971. | v.d. kao potpredsednik | ||
| 7 | Mijalko Todorović | 29. jul 1971. | 15. maj 1974. | |||
| Skupština SFRJ 1974—1992. |
7 saziv 1974—1978. |
8 | Kiro Gligorov | 15. maj 1974. | 15. maj 1978. | |
| 8 saziv 1978—1982. |
9 | Dragoslav Marković | 15. maj 1978. | 16. maj 1982. | ||
| 9 saziv 1982—1986. |
10 | Raif Dizdarević | 16. maj 1982. | 13. maj 1983. | SR BiH | |
| 11 | Vojislav Srzentić | 13. maj 1983. | 15. maj 1984. | SR Crna Gora | ||
| 12 | Dušan Alimpić | 15. maj 1984. | 15. maj 1985. | SAP Vojvodina | ||
| 13 | Iljaz Kurteši | 15. maj 1985. | 15. maj 1986. | SAP Kosovo | ||
| 9 saziv 1986—1992. |
14 | Ivo Vrndečić | 15. maj 1986. | 15. maj 1987. | SR Hrvatska | |
| 15 | Marjan Rožič | 15. maj 1987. | 15. maj 1988. | SR Slovenija | ||
| 16 | Dušan Popovski | 15. maj 1988. | 15. maj 1989. | SR Makedonija | ||
| 17 | Slobodan Gligorijević | 15. maj 1989. | 11. jun 1992. | SR Srbija |
Napomene
uredi- ^ Danas Trg Nikole Pašića
- ^ Konstituisanje Ustavotvorne skupštine DFJ nakon izbora održanih 11. novembra 1945.
- ^ Usvajanjem Ustava FNRJ konstituisana je Narodna skupština FNRJ
- ^ Predsednik po funkciji predsednika Prezidijuma Narodne skupštine
- ^ Donošenjem Ustava Savezne Republike Jugoslavije zvanično je prestala da postoji SFRJ, a umesto Skupštine SFRJ ustanovljena je Savezna skupština SRJ
- ^ Prestala je da postoji konstituisanjem Savezne skupštine SRJ nakon izbora održanih 31. maja 1992.
- ^ Mandat Savezne narodne skupštine isticao je 17. aprila 1962, ali je 7. aprila 1962. produžen za godinu dana
- ^ Mandat Skupštine isticao je 16. maja 1973, ali je 30. marta 1973. produžen za godinu dana
Reference
urediLiteratura
uredi- Hronologija radničkog pokreta i SKJ 1919—1979. tom III 1945—1979. Beograd: Narodna knjiga; Institut za savremenu istoriju. 1980. COBISS.SR 1539739598
- Od AVNOJA do delegatske skupštine — većnici, poslanici, delegati, dokumenta. Beograd: Radnička štampa. 1984. COBISS.SR 186144007
