Slovenačka narodna stranka (istorijska)
Slovenačka narodna stranka (SLS) (sloven. Slovenska ljudska stranka) je bila politička stranka slovenačkog naroda između 1892. i 1941. i delovala je u Austrougarskoj i Jugoslaviji.
Istorijat uredi
Slovenenska ljudska stranka je osnovana 1892. pod nazivom Katolička narodna stranka (sloven. Katoliška ljudska stranka). Godine 1905. promenila je ime u SLS. Strankom je dominiralo katoličko sveštenstvo, a program se zasnivao na očuvanju slovenačkog identiteta.
Zahvaljujući snažnoj podršci među slovenačkim seljaštvom, SLS je početkom 20. veka postala najjača politička stranka u Sloveniji. Za vreme Prvog svetskog rata, SLS se pod vođstvom dr Antona Korošeca zalagala da se Austrougarska preuredi na tri savezne jednice i da se formira treća država koja bi okupljala južnoslovenske narode. U skladu s tim je SLS 1917. podržala tzv. Majsku deklaraciju Jugoslovenskog kluba u austrijskom parlamentu.
Pošto je postalo očigledno da će se Austrougarska raspasti, SLS u jesen 1918. godine učestvuje u stvaranju Narodnog saveta u Zagrebu koje je proglasilo Državu SHS. Pošto je mesec dana kasnije formirana Kraljevina SHS, SLS učestvuje u njenim vladama.
Za vreme Kraljevine SHS, SLS je pod vođstvom Korošeca najčešće podržavala vladu u Beogradu, kao i njenu centralističku politiku, mada joj se ponekad suprotstavljala. Za vreme šestojanuarske diktature je bila zabranjena, da bi nakon vraćanja višestranačkog sistema ponovo učestvovala u vladama.[1]
Nakon Aprilskog rata 1941. godine, SLS se raspala na frakciju koja je bila za saveznike, i frakciju koja je sarađivala sa italijanskim okupatorom. Nakon pobede partizana zabranjen joj je rad.
Godine 1988. je u Sloveniji formirana nova Slovenačka narodna stranka.
Predsednici uredi
| Fotografija | Ime i prezime | Mandat |
|---|---|---|
 |
Ivan Šušteršič | 1892-1917 |
 |
dr Anton Korošec | 1917-1940 |
 |
Franc Kulovec | 1940-1941 |
 |
Marko Natlačen | 1941-1942
pod okupacijom |
 |
dr Miha Krek | 1941-1969
u emigraciji |
Istaknuti članovi uredi
Reference uredi
- ^ Petranović, Branko (1988). Istorija Jugoslavije 1918-1988. Beograd: Nolit.
Literatura uredi
- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Petranović, Branko (1980). Istorija Jugoslavije 1918-1978. Beograd: Nolit.
- Petranović, Branko (1988). Istorija Jugoslavije 1918-1988. 1. Beograd: Nolit.