Služba državne bezbednosti
Služba državne bezbednosti (skraćeno SDB, verz. skrać. DeBe; mkd. Служба за државна безбедност, sloven. Služba državne varnosti, hrv. Služba državne sigurnosti) je bila bezbednosno-obaveštajna služba i tajna policija Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ). Do 1966, kada je reorganizovana, ova služba je nosila naziv Uprava državne bezbednosti (UDBA).
.svg)
Nastala je 1946. reorganizacijom Odeljenja za zaštitu naroda (OZNA) na civilni i vojni odsek, odnosno na Upravu državne bezbednosti i Kontraobaveštajnu službu JNA (KOS).[1] Nakon Brionskog plenuma CK SKJ i smenjivanja Aleksandra Rankovića, 1966. služba je reoraganizovana i tokom 1967. značajno federalizovana, odnosno svaka republika je dobila vlastitu službu bezbednosti, dok je na federalnom nivu ostala Savezna služba državne bezbednosti, čija su se ovlašćenja sve više smanjivala. Raspadom Jugoslavije, početkom 1990-ih Savezna služba je prestala da postoji.
Žrtve SDB 1966—1990. uredi
| Godina | Država | Ime ubijenog |
|---|---|---|
| 1966 |  Kanada |
Mate Miličević |
| 1967 |  Zapadna Nemačka |
Joze Jelić, Mile Jelić, Vlado Murat, Bardoš Gervala, Anđelko Pernar, Marijan Šimundić, Petar Tominac |
| 1968 |  Austrija |
Josip Krtalić |
 Australija |
Pero Čović | |
 Francuska |
Nedjeljko Mrkonjić | |
| Francuska |
Andrija Lončarić | |
 Italija |
Ante Znaor | |
| Zapadna Nemačka |
Đuro Kokić, Vid Maričić, Mile Rukavina, Krešimir Tolj, Hrvoje Ursa | |
| 1969 | Zapadna Nemačka |
Mirko Ćurić, Nahid Kulenović, Ratko Obradović |
 Španija |
Vjekoslav (Maks) Luburić | |
| 1971 |  Argentina |
Ivo Bogdan |
 UK |
Maksim Krstulović | |
| Zapadna Nemačka |
Mirko Šimić | |
 Švedska |
Mijo Lijić | |
| 1972 | Italija |
Rozmari Bahorić, Stjepan Ševo, Tatjana Ševo |
| Zapadna Nemačka |
Ivan Mihalić, Josip Senić | |
| 1973 | Zapadna Nemačka |
Josip Buljan-Mikulić |
| 1974 | Zapadna Nemačka |
Mate Jozak, Blagoj Šambevski, Jakov Ljotić |
| UK |
Maksim Krstulović | |
| 1975 | Austrija |
Nikola Martinović |
 Belgija |
Matko Bradarić, Petar Valić, Bora Blagojević | |
 Danska |
Vinko Eljuga | |
| Zapadna Nemačka |
Ivica Miošević, Nikola Penava, Ilija Vučić | |
| Švedska |
Stipe Mikulić | |
| 1976 | Francuska |
Ivan Tuksor |
| Belgija |
Miodrag Bošković, Uroš Milenković | |
| 1977 |  Južna Afrika |
Jozo Oreč |
| Zapadna Nemačka |
Ivan Vučić | |
 SAD |
Dragiša Kašiković i Ivanka Milošević | |
| 1978 | Francuska |
Bruno Bušić |
| SAD |
Križan Brkić | |
| 1979 | Kanada |
Cvitko Cicvarić, Goran Šećer |
| SAD |
Marijan Rudela, Zvonko Šimac | |
| 1980 | Zapadna Nemačka |
Mirko Desker, Nikola Miličević |
| 1981 | Francuska |
Mate Kolić |
| Zapadna Nemačka |
Petar Bilandžić, Ivo Furlić, Ivan Jurišić, Mladen Jurišić, Ante Kostić, Jusuf Gervala, Bardoš Gervala, Kadri Zeka | |
 Švajcarska |
Stanko Nižić | |
| 1983 | Zapadna Nemačka |
Stjepan Đureković, Franjo Mikulić, Đuro Zagajski, Milan Župan |
| 1984 | Zapadna Nemačka |
Slavko Logarić |
| 1984 | Austrija |
Tomislav Katalenic |
| 1986 | SAD |
Franjo Mašić |
| 1987 | Kanada |
Damir Đureković |
| Zapadna Nemačka |
Ivan Hlevnjak | |
| 1990 | Belgija |
Enver Hadri |
Reference uredi
- ^ Zvaničan sajt Vojno-bezbednosne agencije: http://www.vba.mod.gov.rs/II_faza.html#.Ukxpn9K8Cao
Literatura uredi
- Vojna enciklopedija tom VI. Beograd. 1973. COBISS.SR 168834823
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945. tom II. Beograd—Ljubljana: Narodna knjiga—Partizanska knjiga. 1980. COBISS.SR 49300743
