Соларис (roman)
Solaris (Solaris) je naučnofantastični roman[1][2] poljskog književnika i pisca naučne fantastike Stanislava Lema[3][4][5] iz 1961. godine. Govori o nemogućnosti komunikacije izmeću ljudske i neljudskih vrsta.
| Solaris | |
|---|---|
 Korice španskog izdanja | |
| Nastanak i sadržaj | |
| Orig. naslov | Solaris |
| Autor | Stanislav Lem |
| Zemlja | Poljska |
| Jezik | poljski |
| Žanr / vrsta dela | naučna fantastika |
Planeta Solaris, koja je inače svesna, ispituje misli naučnika koji se nalaze na istraživačkoj stanici iznad planete i vrše analize. Solaris ima sposobnost da ispolji njihove tajne, krivicu i brige u ljudskoj formi, za svakog naučnika ponaosob.
Solaris je jedno od Lemovih filozofskih istraživanja koja se bave ograničenjima čoveka koji svet posmatra antropomorfno.[6][7]
Fabula uredi
Solaris govori o uzaludnosti pokušaja komunikacije sa vanzemaljskim životom na udaljenim planetama.[8] Solaris, s kojim naučnici pokušavaju da uspostave komunikaciju, gotovo u potpunosti je prekriven okeanom, za koga će se kasnije ipostaviti da je jedinstven organizam koji obavija planetu. Talasi na njegovoj površini ekvivalent su mišićnih kontrakcija.
Kris Kelvin stiže na naučnu istraživačku stanicu koja lebdi (pomoću antigravitacionih generatora) iznad okeanske površine planete Solaris. Naučnici su proučavali planetu i njen okean mnogo decenija, u okviru naučne discipline solaristike, koja se tokom godina svela na puko posmatranje i beleženje složenih fenomena koji se javljaju na površini okeana. Uspeli su samo da načine formalnu klasifikaciju fenomena ne shvatajući šta te aktivnosti zapravo predstavljaju. Neposredno pre dolaska Kelvina, koji je psiholog, posada je izložila okean agresivnijim eksperimentima, bombardovanju iks-zracima. Njihovo eksperimentisanje daje neočekivane rezultate i postaje traumatično za svakog njih.
Odgovor okeana na njihovu agresivnost je ispoljavanje dubljih, skrivenijih aspekata ličnosti ljudskih naučnika, dok okean sam i dalje ostaje misteriozan. Okean testira naučnike tako što ih sukobljava sa njihovim najbolnijim i najpotisnutijim mislima i sećanjima. Čini to tako što materijalizuje ljudska bića; Kelvin se suočava sa sećanjima na svoju preminulu suprugu i osećajem krivice zbog njenog samoubistva. Postoje nagoveštaji da su muke drugih naučnika još gore od Kelvinovih.
Inteligencija okeana doživljava i ispoljava fizičke fenomene na način neobjašnjiv ograničenoj zemaljskoj nauci. Vanzemaljski um Solarisa je toliko različit od ljudskog da su pokušaji komunikacije među vrstama osuđeni na neuspeh.[9]
Ekranizacija uredi
Po romanu je snimljen televizijski film u dva dela 1968. u SSSR-u, u režiji Borisa Nirenburga, kao i dva filma - jedan 1972. u SSSR-u, u režiji Andreja Tarkovskog, i drugi 2002. u režiji Stivena Soderberga.[10]
Reference uredi
- ^ „Book Review: Solaris, by Stanislaw Lem”. Inverarity is not a Scottish village. 2012-02-08. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ „Review: Solaris by Stanisław Lem”. Thoughts on Papyrus (na jeziku: engleski). 2019-07-04. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ „Stanislaw Lem i njegov roman "Solaris"”. bs.delachieve.com. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ „Stanisław Lem | Polish Sci-Fi Author & Philosopher | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-11. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ „RTS :: Nauka :: Stanislav Lem: čovekova (ne)moć komunikacije”. www.rts.rs. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ „Solaris | Kulturni Heroj”. kulturniheroj.com. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ Routledge, Chris (2008-06-20). „Review: Solaris, by Stanislaw Lem”. The Reader (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ „Embracing the Impossible Puzzle of Stanislaw Lem’s Solaris | Tor.com”. www.tor.com. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ „Solaris – vreme okrutnih čuda Stanislava Lema | PULSE Magazin”. pulse.rs (na jeziku: engleski). 2011-09-15. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ Benini, Milena (2017-06-22). „Retro: uronite u Solaris kultno remek djelo sedme umjetnosti”. Inverzija (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-19.
