Србобран (list)
Srbobran: list za politiku, narodnu prosvetu i privredu je bilo glasilo Srpske narodne samostalne stranke u banskoj Hrvatskoj koje je, sa prekidima, izlazilo od 1884. do 1914. godine u Zagrebu.
| Izdavač | Srpska narodna samostalna stranka |
|---|---|
| Osnivanje | 1884 |
| Jezik | srpski |
| Ukidanje | 1914 |
| Grad | Zagreb, Hrvatska |
Istorijat uredi
List je počeo izlaziti u Zagrebu oktobra 1884. Pokrenuo ga je baron Jovan Živković, a prvi urednik bio je Pavle Jovanović. Štampan je na ćirilici, i prvobitno je izlazio dva do tri puta nedeljno, a od januara 1900. svaki dan. Privremeno je prestao da izlazi septembra 1902, nakon nemira koji su u Zagrebu izbili zbog članka Nikole Stojanovića Srbi i Hrvati. Od decembra 1902. izlazio je pod nazivom Novi Srbobran, a od 1907. do 1914. godine ponovo kao Srbobran.[1] List je zabranjen po izbijanju Prvog svetskog rata.
U periodu 1902-1914. godine uredništvo lista činili su Svetozar Pribićević (glavni urednik), njegova braća Adam, Milan i Valerijan, Jovan Banjanin i Budislav Budisavljević.[2]
Zanimljivosti uredi
Neki urednici srpskih novina i časopisa na teritoriji današnje Hrvatske, a ondašnje Austrougarske, nisu imali duži životni vek. Tako je rodom Korčulanin, Srbin katolik Antun Fabris, nakon tamnovanja zbog objavljivanja pesme Bokeška noć u prvom književnom časopisu u Dubrovniku - Srđ, trajno narušio svoje zdravlje i preminuo je u 40. godini života. Katolički Srbin Luko Zore je poživeo 60 godina, a urednik Srpskog glasa u Zagrebu, Milan Đorđević umire u 39. godini.[3] Pavle Jovanović, prvi urednik Srbobrana, koji je također bio u tamnici zbog nekih članaka (kritike austrougarske vlasti u BiH) [4] umire u naponu snage i politikog talenta u 48. godini života.[5] Sava Bjelanović, urednik Srpskog lista, koji je kasnije zabranjen i kasnijeg Srpskog glasa (Zadar) živi do svoje 46. godine. Budislav Budisavljević urednik Novog Srbobrana i Srpskoga kola umire, kao i novinar i urednik Srpskog kola, Milan Grčić, u 42. godini života. Sima Lukin Lazić, vlasnik i urednik lista Vrač pogađač umire u 40. godini.
Reference uredi
- ^ „Srbobran”. www.enciklopedija.hr.
- ^ Gašić, Ranka (2001). „Moderno u shvatanjima Srpske samostalne stranke 1903–1914. godine”. Dijalog povjesničara-istoričara 3 Pečuj 12-14. maj 2000.
- ^ Artuković 2001, str. 103.
- ^ Artuković 2001, str. 120, 126.
- ^ Artuković 2001, str. 107.
Literatura uredi
- Višnjić, Čedomir (2013). Srbobran 1901-1914: Srpsko kolo 1903-1914. Beograd: Službeni glasnik; Zagreb: SKD „Prosvjeta”
- Artuković, Mato (2001). Srbi u Hrvatskoj (Kuenovo doba). Hrvatski institut za povijest - podružnica za povijestSlavonije, Srijema i Baranje, Slavonski Brod. ISBN 953-6659-09-3.