Srpska vojska u Bizerti
Srpska vojska u Bizerti je bio deo srpske vojske koji je tokom Prvog svetskog rata bio smešten u francusku bazu u Bizerti u Tunisu. Bizerta je najseverniji grad u Tunisu i zbog svog strateškog položaja Francuska je 1880. godine tu sagradila pomorsku bazu.
Posle povlačenja srpske vojske preko Albanije 1915. najveći deo vojske je upućen na ostrvo Krf. Jedan deo vojnika evakuisan je u francuske vojne baze i bolnice u Severnoj Africi. Pored vojnika, tu su boravili i malobrojni civili.
Srbi su u Bizertu dolazili u tri navrata: decembra 1915. i početkom 1916. nakon povlačenja kroz Albaniju, zatim posle prvih velikih sukoba na Solunskom frontu iste godine i na kraju od početka 1917. godine kada su počeli da pristižu kontingenti dobrovoljaca. Tokom celog rata transporti su prevozili vojnike iz Bizerte na Solunski front, dok su ranjeni i bolesni slati u Bizertu. Kroz logor Lazuaz prošlo je preko 60.000 vojnika.
U Bizerti je organizovana je obuka dobrovoljaca, reedukacija invalida i kulturni sadržaji. Francuski vojnici, građani i administracija bili su veoma predusretljivi prema srpskim vojnicima. U tome se naročito istakao viceadmiral i guverner Bizerte Emil Geprat. Njegova briga za Srbe bila je svakodnevna, počev od svečanog dočeka brodova sa vojnicima. Prilikom prvog dolaska admirala Geprata u Beograd 1930. godine Srbi su ga na rukama nosili od železničke stanice do Slavije, a ulica kojom su ga nosili nosi njegovo ime.
U Bizerti je 1917. štampan francusko-srpski rečnik čiji su autori Veselin Čajkanović i Alber Ofor.[1]
Poslednji kontingent Srba napustio je Bizertu 18. avgusta 1919. godine brodom Crvenog krsta Digetrouen.
Vojne bolnice i groblja
urediU bolnicama u mestima: Bizerta, grad Tunis, Sus, Sidi Abdala, Alžiir, Oran, Bon, lečeno je u periodu decembar 1915—avgust 1919. ukupno 41.153 srpska vojnika. U Bizerti, Susu i gradu Tunisu umrla su u bolnicama od tifusa, malarije, promrzlina, ranjavanja i gladi 833 srpska vojnika. Zemni ostaci umrlih ratnika preneti su u spomen-kosturnicu na hrišćanskom groblju u Bizerti. U bolnici u mestu Sidi Abdala malobrojno lokalno stanovništvo pomagalo je ranjenim i bolesnim Srbima lekovima, hranom i negom. Tu je umrlo 1722 srpska vojnika koji su sahranjeni na zajedničko francusko-srpsko vojničko groblje. Groblja u Sidi Abdali i Bizerti su samo dva najznačajnija od ukupno 24 srpskih vojničkih groblja u Tunisu, Alžiru i Maroku, gde je sahranjeno ukupno 3.005 vojnika[2].
Kulturni život u Bizerti
urediKomanda srpskih rezervnih trupa i podoficirskih škola u Bizerti su organizovali različita kulturna dešavanja radi dizanja morala srpskim ranjenicima. Organizovane su pozorišne predstave Srpskog vojničkog logorskog pozorišta koje je primalo i više od 1200 ljudi, muzički koncerti Konjaničke divizije, umetničke izložbe, sportski događaji i proslave verskih praznika. Pored toga su objavljivali list Napred sa specijalnim prilozima. U logoru je podignuta i pravoslavna crkva u kojoj su se odvijali verski obredi poput slava, Božića, Uskrsa i drugih. U Bizerti je bilo i akademskih slikara, koji su stvarali i imali mogućnost da izlažu svoje radove.[3]
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Srbi na severu Afrike učili francuski („Politika”, 9. februar 2020)
- ^ „Blic Online | Večna straža kraj Bizerte”. Pristupljeno 5. 4. 2013.
- ^ Pejčić, Predrag (2008). Srpska vojska u Bizerti (1916-1918). Beograd: Zavod za udžbenike. str. 121-141. ISBN 978-86-17-15333-3.
