Википедија

Srpska zastava

један је од симбола српског народа у цјелини
Ovo je članak o srpskoj (narodnoj) zastavi. Pogledajte članke o zastavi Republike Srbije i zastavi Republike Srpske.

Srpska zastava (poznata i kao srpska trobojka), jedan je od simbola srpskog naroda u cjelini. Zastava je pravougaonog oblika, podijeljena na tri horizontalna polja jednake širine, redom: crveno, plavo i bijelo (vidjeti: panslovenske boje). Zastave Republike Srbije, Republike Srpske i AP Vojvodine imaju u svojoj osnovi srpsku narodne zastavu. I mnoge druge institucije, poput Srpske pravoslavne crkve, koriste srpsku zastavu u svojoj simbolici, ističući tako ulogu srpskog naroda u svojoj istoriji i ciljevima, i otuda izvedenu i njegovu suštinsku konstitualnost.

Srpska zastava

Narodna zastava Republike Srbije.

Proporcije 2:3

Upotreba Narodna zastava

Usvojena 11. novembra 2010. godine


Tradicionalna zastava AP Vojvodine
bez tradicionalnog grba.

Proporcije 2:3

Upotreba Pokrajinska zastava

Usvojena 15. septembra 2016. godine


Zastava Republike Srpske.

Proporcije 1:2

Upotreba Entitetska zastava

Usvojena 9. januara 1992. godine
NadimakTrobojka
IzgledHorizontalna trobojka crvene, plave i bijele boje

Doba Nemanjića uredi

Najstariji primjer moguće veze savremene srpske narodne zastave sa srednjovjekovnim obilježjima jeste zastava kralja Stefana Vladislava čija je istorijska potvrda popis skupocenih stvari iz poklade koji je zabilježen u dubrovačkim dokumentima. Dana 1. jula 1281. godine, šest građana Kotora su dobili punomoćje da u ime tadašnjeg kralja Raške Stefana Dragutina podignu poklade u Dubrovniku koje pripadaju županu Desi i njegovoj majci Bjeloslavi: Nos comune Catari consentimus Johanni de Pribi, Nicolao Dabronis, Johanni Gymanoi, Johanni Gille, Marco Basilii et Medossio Thome Dragonis, quos dominus noster rex Stephanus misit Ragusium ad recipiendum depositum, quod reposuit iuppanus Dese et mater eius:

Mi, opština Kotora, složni smo da Ivan Pribi, Nikola Dabro, Ivan Gimanoj, Ivan Gila, Marko Bazilijev (Drago) i Medoš Tome Dragova, koje je gospodar naš Kralj Stefan poslao u Dubrovnik, uzmu natrag zalog koji su ostavili župan Desa i njegova majka.

[1]

U Dubrovniku, 3. jula 1281. godine, ista delegacija kotorskih građana podiže depozit župana Dese, sina kralja Vladislava i Bjeloslave, majke župana Dese. Popis depozita koji je zabilježen u dubrovačkim dokumentima pominje i jednu crveno-plavu svilenu zastavu (vexillum unum de zendato rubeo et blavo).[1]

Ove boje se vraćaju 1807. godine na zastavi Hadži Melentija, igumana manastira Rača, koje su bile obrnute u odnosu na boje zastave Stefana Vladislava.[1]

Doba knjaza Miloša Obrenovića uredi

Matija Nenadović u Memoarima piše: Pošljem ja te se iznese iz brankovićke crkve barjak, koji je bio od beloga, crvenog i plavog musulina, sa tri krsta. Taj barjačić pobodemo među nas. To je bilo 15. februara 1804 leta.[2] Sretenjski ustav iz 1835. godine je opisivao srpsku zastavu kao crveno-bijelo-plavu (čelikastougasitu) trobojku.[3] Boje zastave su zasnovane na osnovu boja srpskog narodnog grba kod koga je boja štita crvena, boja krsta bijela i boja ocila metalno plave boje.[3][4] Zbog pritiska na Kneza Miloša Obrenovića od strane Rusije i Osmanskog carstva, Ustav je povučen, a zastava je morala biti promijenjena.[3] Knez Miloš se zajedno sa Dimitrijem Davidovićem i Jakovom Živanovićem opredjelio za zastavu koja će pratiti boje srpskog narodnog grba ali je raspored boja promijenjen na crveno-plavo-bijeli.[4] Knez Miloš je uspeo da od Porte dobije ferman koji glasi:

A kao što e to dozvoleno dano za trgovačke lađe Moldavie, Valahie i ostrva Samoskog, tako e zakločeno da se od visokog Devleta moga dade i Srbskom narodu troboini barjak, na kome će gorni čast crvene, sredni plaveto, a dolna bele boe biti, - i u ovome e visokočeiša moa zapovesti već izašla. Crveno-plavo-bela trobojka će ostati kao zastava Srba i srpskih država do dan danas.

[3]

 
Drugi srpski ustanak

U sklopu prerastanja Srbije u državu, te postepenog osamostaljenja od Turske carevine, knjaz Miloš Obrenović je počeo da ističe i nacionalnu zastavu. Protestima carske Rusije kod turskog sultana, da mu zastava liči na francusku, knjaz se opravdavao time, da je zastavu isticao „samo đumruka radi“. Naravno kao i uvjek uz svoje objašnjenje i izvinjenje poslao je vreću dukata sultanu da ga umiri. Sultan je odlučio da srpsku zastavu definiše fermanom (ukazom). I tada je rekao da su srpske boje „crvena, plava i bijela“. Za plavu boju upotrebljen je izraz „čelikasto plava“. Dok je ta boja poprimila krajnji raspored, umnogome je mijenjana, ali su boje ostajale mahom iste. U vreme donošenja ustava iz 1903. bilo je predloga za povratak na raspored boja iz 1835. radi njihove bolje vidljivosti, ali pošto se postojeća zastava već dugo koristila, nije došlo do promene.[5]

Doba SFR Jugoslavije uredi

U vrijeme SFR Jugoslavije, Socijalistička Republika Srbija je imala, sada već tradicionalno „srpske boje“ na zastavi, kojoj je dodata crvena zvjezda petokraka u sredini. Gornji krak petokrake je ulazio do pola u crveno polje. Petokraka je bila opšivena zlatnom trakom da bi se razlikovala pre svega na crvenom polju.

Doba posle raspada Jugoslavije uredi

Od 1991. godine, usvojena je nova zastava Republike Srbije. Skinuta je petokraka, a zastava je sada ponovo dobila tradicionalni raspored: crveno-plavo-bijela.

Zastava Srpske pravoslavne crkve uredi

Zastava Srpske pravoslavne crkve se sastoji od „srpskih boja“, dok se u sredini nalazi ravnokraki krst sa četiri ognjila (ocila) po uglovima. Ovo obilježje dobija na popularnosti tek od Riterove Stematografije.

Galerija uredi

Srpske trobojke
Slične trobojke

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ a b v Giljen, Nikola (2014). Srpske srednjovekovne zastave. Beograd: Fond Princeza Olivera. str. 117, 118, 156. ISBN 978-86-912875-6-6. 
  2. ^ Nenadović, Matija (1947). Memoari. Beograd: Prosveta. str. 96. 
  3. ^ a b v g Acović, Dragomir (2008). Heraldika i Srbi. Zavod za udžbenike. str. 570. ISBN 978-86-17-15093-6. 
  4. ^ a b Giljen, Nikola. Srpske srednjovekovne zastave. Fond Princeza Olivera. str. 157. ISBN 978-86-912875-6-6. 
  5. ^ Srpska državna zastava u obnovljenoj Srbiji ("Politika", 1-4. maj 1937)

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Српска_застава&oldid=27524155”