Stevo Dokmanović

Stevo Dokmanović (Plaški, 25. maj 1925 — Beograd, 3. februar 2023) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i general-major Jugoslovenske narodne armije.

stevo dokmanović
Stevo Dokmanović
Lični podaci
Datum rođenja	(1925-05-25)25. maj 1925.
Mesto rođenja	Plaški, Kraljevina SHS
Datum smrti	3. februar 2023.(2023-02-03) (97 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija
Profesija	vojno lice
Porodica
Deca	Radmila Hrustanović
Delovanje
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1977.
Čin	general-major
Odlikovanja

Biografija

Rođen je 25. maja 1925. godine u Plaškom. Osnovnu školu i dva razreda građanske škole završio je u Plaškom. Od 1939. godine do početka Drugog svetskog rata završio je dva razreda Vojno-zanatske škole, Vojno-tehničkog zavoda u Kragujevcu, koji je u tom kraju bio jedan od centara radničkog pokreta i komunističkih ideja. Pod uticajem takve sredine već kao petnaestogodišnjak počeo je da oblikuje svoje komunističke i revolucionarne ideale koje je nepokolebljivo sledio u svim burnim ratnim i mirnodopskim okolnostima.

Narodnooslobodilačka borba

Po povratku u rodni kraj 1941, kao šesnaestogodišnji mladić, aktivno je učestvovao u organizaciji ustanka. Naročito se istakao na organizaciji i pripremi omladine za Narodnooslobodilačku borbu.

Kad je završio partizansku oficirsku školu, prvu na prostoru okupirane Jugoslavije, kao najmlađi slušalac, ubrzano je napredovao od desetara, političkog delegata voda, političkog komesara čete i u osamnaestoj godini postao politkomesar bataljona. Od avgusta 1944. godine, posle drugog težeg ranjavanja, do kraja rata bio je na dužnosti štabnog oficira u Glavnom štabu Narodnooslobodilačke vojske Hrvatske i rat završio u činu kapetana.

Posleratni period

Posle rata, proveo je sedamnaest godina na raznim dužnostima u Personalnoj upravi i Generalštabu Jugoslovenske narodne armije (JNA) i Komandi armijske oblasti u Sarajevu, a pre kraj vojne karijere u Centru za strategijska istraživanja, odakle je preveden u rezervu i penzionisan u činu general-majora JNA.

Završio je Višu vojnu akademiju i Ratnu školu Jugoslovenske narodne armije sa visokim ocenama.

Po završetku jednogodišnje škole stranih jezika i specijalizacije jezika u Engleskoj, bio je godinu dana na dužnosti u Komandi međunarodnih snaga (UNEF) na Sinaju, u Egiptu.

Kao zamenik komandanta Operativnog štaba, rukovodio je akcijom u likvidaciji ubačene diverzantsko-terorističke grupe na širem rejonu Bugojna (planina Raduša), 24. juna 1972. godine.

Učestvovao je u izradi dokumenta „Osnovi doktrine opštenarodne odbrane“ i drugih važnih dokumenata, čime je znatno doprineo razvoju ratne vojne doktrine.

Bio je pokretač i jedan od organizatora pripreme i izdavanja knjige „Plaščanska dolina i okolica u NOP-u“. Uspešno je sa izabranim saradnicima (ratnim drugovima i uglednim istoričarima), doprineo oblikovanju, pisanju i izdavanju ove knjige.

Iako prostorno veoma udaljen, nikad nije prekinuo vezu sa rodnim krajem. Uključivao se u sve značajnije političke, privredne, kulturne i druge akcije i manifestacije, naročito prilikom obeležavanja 27. jula, Dana ustanka u Hrvatskoj. Posle penzionisanja, uspešno je osam godina obavljao dužnost predsednika Gradskog odbora Udruženja rezervnih vojnih starešina u Beogradu. Uporedo je bio aktivan i u drugim društveno-političkim organizacijama, naročito u Savezu komunista. Tako je u jednom intervjuu 1985. godine u „Politici“ analizirao devijantna skretanja u Savezu komunista i vizionarski ukazao na posledice takvog stanja. Kao delegat na Desetom kongresu Saveza komunista Srbije, 1986. godine, ukazao je na bujanje nacionalizma u svim republikama, što je bitno ugrožavalo integritet i društveni poredak Jugoslavije, da su rukovodstva SKJ glavni krivac za takvo stanje i založio se za reformu SKJ, bez čije reforme ne može biti ni reforme društva.

1990-e

Uviđajući ozbiljnu opasnost, koja je pretila Srbima u Hrvatskoj, pa i u Plaščanskoj dolini, u Beogradu je 1991. godine osnovao multietničko Udruženje građana Plaškog. U ime toga udruženja je 1992. godine vodio intenzivnu prepisku sa Sajrusom Vensom, ličnim izaslanikom generalnog sekretara Ujedinjenih nacija i Markom Goldingom, posrednikom za mirovne operacije, zalažući se da se Plaščanska dolina uključi u granice takozvane „Ružičaste zone“ i time spreči jednostrana akcija Zagreba.

Sa 54 penzionisana generala i admirala Jugoslovenske narodne armije sa teritorije Like i Dalmacije, potpisao je apel za mir upućen hrvatskim i srpskim predstavnicima, zahtevajući da preovlada razum i građanski mir i da se sporna pitanja rešavaju dijalogom i demokratskim putem, a ne građanskim ratom i teritorijalnim prekrajanjima, jer kao ratnici najbolje znaju šta rat donosi.

Jedan je od osnivača nevladine organizacije u Beogradu, Društva za istinu o Narodnooslobodilačkoj borbi i Jugoslaviju. Brojnim aktivnostima u ovom društvu i van njega — na javnim skupovima i člancima u raznim novinama — uporno se bori protiv izvrtanja istorijskih činjenica i falsifikovanja istorije.

Preminuo je 3. februara 2023. godine u Beogradu. Sahranjen je uz vojne počasti na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. Odlikovan je i brojnim ratnim i mirnodopskim jugoslovenskim odlikovanjima, među kojima su — Orden narodne armije sa lovorovim vencem, Orden za vojne zasluge sa velikom zvezdom, Orden za hrabrost, Orden narodne armije sa zlatnom zvezdom i Orden partizanske zvezde sa puškama. Dobitnik je i nekoliko javnih priznanja. Godine 1973. uručeno mu je Priznanje i zahvalnost za predan revolucionarni rad i uspešno rukovođenje jedinicama JNA, od strane Josipa Broza Tita.