Sten Sture Stariji
Sten Sture Stariji, poznat i pod imenima i kao Sten Stire i Sten Gustavson Stire [1] (1440 - 14. decembar 1503) je bio kralj regent Švedske (1470—1503 [1]) iz dinastije Sture.
| Sten Sture Stariji | |
|---|---|
 Portret Stena Sturea Starijeg nepoznatog autora | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Sten Gustavson Sture |
| Datum rođenja | 1440. |
| Datum smrti | 14. decembar 1503. (62/63 god.) |
| Mesto smrti | Jenćeping, |
| Porodica | |
| Supružnik | Ingeborg Tott |
| Roditelji | Gustav Sture Birgitta Stensdotter |
| Dinastija | Dinastija Stire |
| kralj regent Švedske | |
| Period | 1470 - 1503. |
| Prethodnik | Karl VIII Švedski |
| Naslednik | Svante Nilson |
Godine 1470. Švedska nacionalna partija ga je istakla za regenta. Sture je potom 1471. godine potukao Dance, koji su imali vrhovnu vlast nad Švedskom [2], u blizini Stokholma. Ali ga je švedska aristokratija primorala da prizna zavisnost od danskih kraljeva, ma i čisto nominalno. Sture je bio jedan od najobrazovanijih ljudi svog vremena. On je osnovao univerzitet u Upsali 1477. godine i uveo je u Švedsku štampanje knjiga.
Švedska aristokratija bila je primorana da stupi u uniju s Danskom, ali se danska politika kosila sa interesima švedskih feudalaca. Ograničavanje prava aristokratije, oduzimanje kraljevskih zemalja koje je ona prisvojila, deljenje feuda u Švedskoj Dancima, rušenje feudalnih zamkova — sve je to izazivalo duboko nezadovoljstvo među švedskom aristokratijom. I spoljna politika Danske, koja je bila usmerena protiv Hanze i Holštajna, gazila je interese Švedske, koja je želela da s Svetim rimskim carstvom uspostavi neposrednu trgovačku vezu. Krajnje su bili nezadovoljni sopstvenici rudnika, tesno povezani s Hanzom, kojoj su prodavali gvožđe i bakar. Dansko činovništvo dozvoljavalo je sebi sva moguća ugnjetavanja i iznuđivanja. Dansku je vlast pratilo jačanje feudalnog ugnjetavanja. Danski feudalci, koji su dobili zemljoposede u Švedskoj, pretvarali su seljake u kmetove i ugnjetavali ih [1].
Bez obzira na to što je u Švedskoj postojao znatan sloj slobodnog seljaštva, u Švedskoj tada je glavna snaga postala, krupna feudalna aristokratija. Nekoliko aristokratskih porodica i više sveštenstvo prigrabili su u svoje ruke vlast u Švedskoj [3].
Oslanjajući se na slobodno seljaštvo i težeći da popravi njegov položaj, Sture je izazvao prema sebi mržnju plemstva i sveštenstva, koji su na sve moguće načine ometali njegovu aktivnost i tražili podršku u Danskoj [4]. Sveštenstvo ga je isključilo iz crkve. Kada je umro, narod je bio uveren da su ga otrovali. Uskoro posle njegove smrti aristokratija je ponovo odnela prevagu i pozvala danskog kralja [3] Hansa [3], dok je novi regent postao Svante Nilson.
Reference uredi
- ^ a b v Udaljcov, Kosminski & Vajnštajn 1950, str. 323.
- ^ Zrnić 1927.
- ^ a b v Udaljcov, Kosminski & Vajnštajn 1950, str. 324.
- ^ Udaljcov, Kosminski & Vajnštajn 1950, str. 323–324.
Literatura uredi
- Udaljcov, A. D.; Kosminski, J. A.; Vajnštajn, O. L. (1950). Istorija srednjeg veka. Beograd.
- Zrnić, Luka (1927). Istorija novoga veka. Beograd.
