Stobi

Stobi (grč. Στόβοι [Stóboi] — Stoboi) je jedan od najpoznatijih antičkih arheoloških lokaliteta u Severnoj Makedoniji. Nalazi se na ušću Crne reke (grč. Ἐριγών [Erigón] — Erigon) u Vardar (grč. Αξιός [Aksiós] — Aksios), 68 km od Skoplja, 20 od Velesa, 86 od Đevđelije i 160 severozapadno od Soluna, na glavnom putu koji od Dunava vodi do Egejskog mora. Ovakva lokacija je omogućila da Stobi postane važan strateški i trgovački centar tokom antičkog perioda ^[1].

Stobi je pod ovim imenom poznat u od 4. veka p. n. e. prvobitno je pripadao istočnoj Pajoniji, a po dolasku Rimljana 168. godine p. n. e. zapadno makedonskoj oblasti, da bi u 4. veku pripao Makedoniji Salutaris. Krajem 5. ili početkom 6. veka postaje sedište provincije Makedonija Sekunda. Bio je sedište episkopa i grad iz kojeg je Teodosije I 388. doneo godine zakon protiv sektaštva. 518. godine prema Prokopiju Stobi je stradao je od jakog zemljotresa.

Nepokretni materijal uredi

Na lokalitetu su otkriveni ostaci zgrada koje se datuju period od 4. do 6. veka (osim pozorišta). Ovaj period karakteriše korišćenje građevinskog i dekorativnog materijala iz prethodnih perioda. Konstatovani su kapiteli korintskog stila, među kojima posebnu grupu čine 2 kapitela sa akantusovim lišćem i 3 sa neobičnim biljnim ornamentom koji je u sekundarnoj upotrebi nađen u atrijumu tzv. Sinagoge.

Otkrivene su i 4 ranohrišćanske bazilike:

episkopska,
severna,
civilna i
centralna

Pronađeni su ostaci i 7 palata:

Poliharmosova ili letnja palata (kuća psalama),
Peristerijina – ili zgrada sa 2 apside,
Teodosijeva palata (sa Partenijusovoom ranije je ranije nazvana Partenijusova ili Velika palata),
Partenijusova palata,
episkopski dvor,
kockarnica, i
tkačnica.

Na lokalitetu je otkriveno je 18 podnih mozaika.

Još 1935. su korišćeni snimci iz vazduha kako bi se prepoznale konture građevina.^[2]