Trpinja
Trpinja je naseljeno mesto i sedište istoimene opštine u zapadnom Sremu, u severnom delu Vukovarsko-sremske županije, Republika Hrvatska. Prema preliminarnim rezultatima popisa iz 2021. u opštini je živelo 4.166 stanovnika, a u samom naselju je živelo 1.120 stanovnika.[1]
Trpinja | |
|---|---|
 Kolaž fotografija Opštine Trpinja | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Vukovarsko-sremska |
| Opština | Trpinja |
| Oblast | Srem |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  1.120 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 25′ 09″ S; 18° 53′ 59″ I / 45.419039° S; 18.899595° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 85 m |
  Trpinja Trpinja na karti Hrvatske | |
 Trpinja Trpinja na karti Vukovarsko-srijemske županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 32224 Trpinja |
| Pozivni broj | +385 32 |
| Registarska oznaka | VU |
| Veb-sajt | www |
Stanovništvo uredi
Na popisu stanovništva 2011. godine, opština Trpinja je imala 5.572 stanovnika, od čega u samoj Trpinji 1.516.[2]
Etnički sastav opštine, 2011. uredi
Po popisu iz 2011. godine, u mestu živi 1.516 stanovnika. Opština Trpinja ima 5.572 stanovnika, a većinu čine Srbi.
Popis 2001. uredi
Prema popisu iz 2001. godine opština Trpinja ima 6.466 stanovnika. Stanovništvo je većinski srpsko (oko 89%). Ostali su Hrvati, Mađari i dr. Prema istom tom popisu u samom mestu Trpinji ima 1.837 stanovnika, od čega je oko 97% srpske nacionalnosti.
Popis 1991. uredi
Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Trpinja je imalo 2.171 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Istorija uredi
Ime Trpinje prvi put se spominje 1329. godine i to u jednom mađarskom dokumentu koji se čuva u Budimpešti. Istoričari tvrde da je Trpinja bila u vlasništvu nižeg plemstva i da je takva ostala sve do dolaska Turaka. Početkom 14. veka u Trpinji su zabeležene dve grane iste porodice. U jednu od njih kao zet stupio je izvesni Berislav Bošnjak. Potomci Martina bana imali su u svom posedu nekoliko sela, među kojima je bila zapisana i Velika Trpinja.
Plemić Nikola iz plemena Sente-Magoč posedovao je i selo Slovensku Trpinju. Iz svega toga se može zaključiti da su postojale čak tri Trpinje – Velika, Mala i Slovenska, međutim moguće je da se jedna od prve dve zvala i tim trećim nazivom — Slovenska. Kasnije je uveden još jedan naziv, Staro selo. Taj deo trpinjskog atara nalazi se istočno od sadašnje Trpinje, prema Dalju.
Okolina Trpinje je bila bogata arheološkim iskopinama. U trpinjskom ataru Cerić je pronađena velika grobnica. Na osnovu toga se zaključivalo da je u blizini groblja bilo i naselje. Međutim postoje i tvrdnje da su u tu grobnicu sahranjeni poginuli vojnici posle neke značajnije bitke, koja se navodno odigrala u trpinjskom ataru. Arheološke iskopine pouzdano govore u prilog tvrdnjama da je oko sadašnje Trpinje bilo nekoliko naselja.
Turci su prodrli u Srem 1536. godine, gde su gospodarili do 1691. godine. Odnos Turaka prema domaćem stanovništvu i narodima koji su doseljavali na ovo područje se menjao i bio je različit.
Krajem 16. i početkom 17. veka na levu stranu Vuke Turci su počeli doseljavati vlaški pravoslavni živalj, koji im je bio potreban za posade u njihovim tvrđavama u Vukovaru, Dalju i Osijeku. Doseljeni pravoslavci naseljavaju napuštena sela: Trpinju, Bobotu, Bršadin, Pačetin, Veru, Klisu, Borovo, Lovas, Kečinu, Cerić i Ljeskovo. Veći deo tih doseljenika preveden je u kmetski položaj, u kome ostaje sve do proterivanja Turaka.
U Trpinji je pri kraju turske vladavine bilo 30 srpskih kuća, čiji se živalj 1687. godine razbežao, pa je selo ostalo nekoliko godina pusto. Posle 1697. godine, u novim seobama Srba pod patrijarhom Arsenijem Čarnojevićem, Trpinja biva ponovo naseljena. Doseljenici dolaze iz raznih krajeva, a najviše iz Baranje, Bosne, Mačve, Crne Gore i Hercegovine, te nešto iz zapadne Slavonije. Nakon ovog naseljenja više se ne spominju Velika i Mala Trpinja, već u dokumentima piše samo Trpinja.
Prema popisu stanovništva iz 1732. godine Trpinja je imala 109 srpskih porodica.
Crkva se počela graditi 1750. a završena je 1755. godine. Prva škola u Trpinji je utemeljna 1776. godine. Godine 1859. u Trpinji je postojala fabrika za predenje svile. Po popisu stanovništva iz 1882. godine Trpinja broji oko 1.800 duša sa 400 domova. Mesto je 1885. godine bilo u Daljskom izbornom srezu sa 1520 stanovnika.[3] Stanovnici su Srbi pravoslavne vere, izuzev 2-3 porodice rimo-katoličke vere.
Početkom Prvog svetskog rata mladići iz Trpinje počeli su odlaziti na front sa kojeg se mnogi nisu vratili. Godine rata uzimale su nemilosrdno svoj krvavi danak, u Trpinji su zavladale nemaština i bolesti, kao i brojne zabrane koje je propisala tadašnja država. U periodu od 8. 11. 1914. do 14. 4. 1916. godine meštani Trpinje su bili domaćini evakuiranom stanovništvu sremskog sela Jakova.
U Drugom svetskom ratu, u devet slavonskih brigada se borilo 452 Trpinjca, od kojih je poginulo 75 boraca. Ustaše su 170 Roma iz Trpinje odveli u Jasenovac 1942. godine, od kojih se niko nije vratio.
Pokatoličavanje pravoslavnih u Trpinji uredi
U selu Trpinju vukovarski srez, u jesne 1941. godine fra Grga, kapuciner iz Osijeka sa još dvojicom franjevaca iz Vukovara došli su da izvrše pokatoličavanje pravoslavnih u ovom mestu.
Preko dobošara pozvani su svi stanovnici sela da dođu u katoličku crkvu „ali osim školske dece niko od odraslih nije hteo da uđe ne smao u crkvu nego ni u portu. Svi ostali su ostali na drumu pred krstom i opštinom i nikakve pretnje nisu ih mogle da prisile da uđu u crkvu. Videći svoju nemoć fra Grga je u crkvi obavio neki obred nad decom i izašavši iz crkve sa škropilicom poškropio je prema ljudima i rekao im „Dragi moji od danas ste svi članovi rimokatoličke crkve“
Prema popisu stanovništva 1981. godine Trpinja je imala 2.243 stanovnika.
Do početka građanskog rata i raspada SFRJ, Trpinja se nalazila u sastavu opštine Vukovar, da bi nakon reintegracije u Republiku Hrvatsku Trpinja postala nezavisna opština.
Poznate ličnosti uredi
- Josif Milovuk (1793-1850), sekretar i jedan od osnivača Matice srpske
- Katarina Bogdanović (1885-1969), književnik
- Slavko Dokmanović (1949-1998), inženjer i gradonačelnik Vukovara
- Spasoje Vukotić (1890-1981), teolog, književnik i prevodilac
- Teodor pl. Miković (1828-1906), sveštenik i poslanik u Hrvatskom saboru
- Jovan Perajlić (1952-1996), pevač starogradske muzike
Sport uredi
- Fudbalski Klub Sinđelić Trpinja
- Šah klub Trpinja
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Prvi rezultati popisa 2021. godine”. popis2021.hr. Arhivirano iz originala 14. 01. 2022. g. Pristupljeno 17. 1. 2022.
- ^ „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. Pristupljeno 9. 3. 2017.
- ^ "Zastava", Novi Sad 1885. godine
Literatura uredi
- Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9.
