Udaraljke
Udaraljke su po građi najprimitivniji rod muzičkih instrumenata. Od pradavnih vremena pa do danas one su se javljale u različitim oblicima i vrstama u narodnoj i umetničkoj muzici. Zvuk se dobija udarom po zvučnom izvoru. Udara se rukom (tamburin), raznim vrstama palica (timpani, gong, zvona, ksilofon i drugi), metalnom šipkom (trijangl) ili jednom površinom o drugu (čineli, kastanjete), ređe pomoću mehanizma (čelesta). Prema vrsti zvuka koje proizvod, udaraljke se dele na one koje daju zvuk određene visine - melodijske i one sa neodređenom visinom tona. Uloga udaraljki je da podvuku karakterističan ritam i daju dinamičku podlogu i zvučnu boju celom orkestru.
Isključujući zoomuzikološke instrumente i ljudski glas, veruje se da porodica udaraljki uključuje najstarije muzičke instrumente.[1] I pored toga što je veoma uobičajen termin za označavanje instrumenata i njihovo povezivanje sa njihovim sviračima, udaračima, udaraljke nisu sistematska klasifikaciona kategorija instrumenata, kako je to opisuje naučna oblast organologije. U nastavku je prikazano da udaraljke mogu pripadati organološkim klasama ideofona,[2][3] membranofona,[4][5] aerofona i kordofona.
Udarački instrumenti se najčešće dele u dve klase: udaraljke sa visokim tonom, koji proizvode note sa prepoznatljivom tonom, i udarački instrumente bez tona, koji proizvode note ili zvukove u neodređenom tonu.[6][7]
Funkcija uredi
Udarački instrumenti mogu svirati ne samo ritam, već i melodiju i harmoniju.
Udaraljke se obično nazivaju „kičma” ili „otkucaji srca” muzičkog ansambla, često delujući u bliskoj saradnji sa bas instrumentima, kada su prisutni. U džez i drugim ansamblima popularne muzike, pijanista, basista, bubnjar i ponekad gitarista se nazivaju ritam sekcijom. Većina klasičnih komada napisanih za kompletan orkestar još od vremena Hajdna i Mocarta je orkestrirana tako da se naglasak stavi na gudače, drvene duvače i limene duvače. Međutim, često je uključen bar jedan par timpana, iako retko sviraju neprekidno. Umesto toga, oni služe da daju dodatne akcente kada je to potrebno. U 18. i 19. veku, drugi udarački instrumenti (poput trougla ili činela) korišćeni su, opet uglavnom retko. Upotreba udaraljki postala je sve češća u klasičnoj muzici 20. veka.
U skoro svakom muzičkom stilu, udaraljke igraju ključnu ulogu.[8] U vojnim i guslarskim orkestrima, ritam bas bubnja drži vojnike u koraku i redovnom brzinom, a činilac je koji daje taj oštar, odlučujući ton u skladu sa melodijom puka. U klasičnom džezu, čovek skoro odmah pomisli na prepoznatljiv ritam haj-hata[9][10] ili rajd činela. U novijoj popularno-muzičkoj kulturi, gotovo je nemoguće navesti tri ili četiri rok, hip-hop, rep, fank ili čak soul liste ili pesme koje nemaju neku vrstu udaračkog ritma koji održava melodiju u vremenu.
Klasifikacija uredi
Udarački instrumenti se klasifikuju po različitim kriterijumima ponekad u zavisnosti od njihove konstrukcije, etničkog porekla, funkcije u okviru muzičke teorije i orkestracije, ili njihove relativne prevalencije u opšte poznatom.[11][12]
Reč percussion potiče od latinskog glagola percussio udarati, udariti u muzičkom smislu i imenice percussus, batina. Kao imenicu u savremenom engleskom, Vikirečnik je opisuje kao sudar dva tela da bi se proizveo zvuk. Termin nije jedinstven samo za muziku, već ima primenu u medicini i oružju, kao u udaračkoj kapi. Međutim, smatra se da sve poznate upotrebe reči percussion dele sličnu liniju počevši od originalnog latinskog percussus. Dakle, u muzičkom kontekstu, naziv udaraljke je možda prvobitno skovan da opišu porodicu muzičkih instrumenata uključujući bubnjeve, zvečke, metalne ploče ili blokove koje muzičari udaraju da bi proizveli zvuk.
Hornbostel-Zaksov sistem nema sekciju visokog nivoa za udaraljke.[13][14] Većina udaračkih instrumenata, kako se taj termin obično razume, klasifikovani su kao idiofoni i membranofoni. Međutim, termin udaraljke se umesto toga koristi na nižim nivoima Hornbostel-Zaksove hijerarhije, uključujući i identifikaciju instrumenata koji se udaraju bilo rukom, štapom, udaračem ili o nezvučni predmet, ljudsko telo, tlo. Ovo je suprotno od potresa, koji se odnosi na instrumente sa dva ili više komplementarnih zvučnih delova koji udaraju jedan o drugi i drugih značenja.
Udaraljke sa određenom visinom tona uredi
Ovde spadaju melodijske udaraljke na kojima se može proizvesti jedan ili više tonova određene visine. To su timpani, gong, čelesta, vibrafon, zvona, zvončići, ksilofon, i drugi.
Udaraljke sa neodređenom visinom tona uredi
U ovu grupu spadaju brojne i raznovrsne udaraljke: veliki i mali bubanj, tamburin, čineli, daire, štapići, triangl, kastanjete i drugi. Kako ove udaraljke proizvode zvuk neodređene visine, to je njihov značaj prvenstveno ritmički, dinamički i koloristički.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ The Oxford Companion to Music, 10th edition, p.775, ISBN 0-19-866212-2
- ^ "Idiophones", The Most Comprehensive Music Technology Glossary. Arhivirano 2009-12-17 na sajtu Wayback Machine
- ^ United States. Patent and Trademark Office (1995). Official Gazette of the United States Patent and Trademark Office: Trademarks, Volume 1176, Issue 1, p.288. U.S. Department of Commerce, Patent and Trademark Office. [1] and [2].
- ^ Catherine Schmidt-Jones. „Classifying Musical Instruments: Membranophones”. Connexions. Arhivirano iz originala 23. 7. 2011. g. Pristupljeno 22. 1. 2007.
- ^ „534m Membranophones”. SIL. Arhivirano iz originala 10. 7. 2006. g. Pristupljeno 4. 1. 2007.
- ^ „Instruments: Philharmonia Orchestra”. Philharmonia.co.uk. Arhivirano iz originala 2013-07-22. g. Pristupljeno 2015-03-30.
- ^ „Percussion — Musical Instruments at your Fingertips”. www.miayf.org. Arhivirano iz originala 4. 7. 2015. g.
- ^ „Drums from around the World • Elephant Drums”. Elephant Drums. 2019-03-13. Pristupljeno 2019-03-13.
- ^ Nichols, Geoff (1997). The Drum Book: The History of the Rock Drum Kit. London: Balafon Books. str. 8—12. ISBN 0879304766.
- ^ „Drumming Innovators: Papa Jo Jones”. Drum!. Arhivirano iz originala 8. 10. 2015. g. Pristupljeno 2. 9. 2015.
- ^ http://pianoeducation.org/pnopnfaq.html retrieved 22 March 2012 The piano is really a "hybrid"--a combination of two types. It's a string instrument because the musical tones originate in the strings; and it's also a percussion instrument, because the strings are set into vibration by being struck with hammers. To be historically correct, it's classified as a "keyed zither" by musicologists.
- ^ „Is the Piano a Percussion Instrument?”. Arhivirano iz originala 2012-04-19. g. Pristupljeno 2012-03-22. retrieved 22 March 2012: How you class the piano depends on which of the following classification schemes you feel is most relevant: (1) By how the sound is produced. By one thing striking another (percussion), by plucking or bowing (strings), or by vibrating a column of air (wind). (2) By construction. If you can’t make the sound without the strings, then call it a stringed instrument. (3) By method of playing. If you use a keyboard, it’s a keyboard instrument; if you hit it with a stick, it’s a percussion instrument. Traditionally, the first classification scheme has held sway. Number 2 is not widely accepted. But Number 3 is gaining ground. For now, most musicologists would agree, the piano is a percussion instrument, and also a keyboard instrument.
- ^ Volume 46 (1914) of the Zeitschrift is available online in a variety of formats, as part of the digital collection of the University of Toronto. The article by Hornbostel and Sachs is to be found on pages 553–90.
- ^ Evénement. „MIMO Project – Musical Instrument Museums Online”. Mimo-international.com. Pristupljeno 2018-11-20.
Literatura uredi
- James Blades, Percussion Instruments and Their History, (1970).
- Shen, Sinyan, Acoustics of Ancient Chinese Bells, Scientific American, 256, 94 (1987).
- Schick, Steven (maj 2006). The Percussionist's Art – Same Bed, Different Dreams. University of Rochester Press. ISBN 978-1-58046-214-3.
- Baines, Anthony (1993). Brass Instruments: Their History and Development. Dover Publications. ISBN 978-0-486-27574-1.
- Bicknell, Stephen (1999). The History of the English Organ. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-65409-8.
- Blades, James (1992). Percussion Instruments and Their History. Bold Strummer Ltd. ISBN 978-0-933224-61-2.
- Brown, Howard Mayer (2008), Sachs, Curt, Grove Dictionary of Music and Musicians, Pristupljeno 5. 6. 2008
- Campbell, Murray; Greated, Clive A.; Myers, Arnold (2004). Musical Instruments: History, Technology, and Performance of Instruments of Western Music. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-816504-0.
- Canadian Broadcasting Corporation (30. 12. 2004), Archeologists discover ice age dwellers' flute, Canadian Broadcasting Corporation, Arhivirano iz originala 16. 11. 2006. g., Pristupljeno 7. 2. 2009
- Chase, Philip G.; Nowell, April (1998), „Taphonomy of a Suggested Middle Paleolithic Bone Flute from Slovenia”, Current Anthropology, 39 (4): 549, doi:10.1086/204771
- Collinson, Francis M. (1975). The Bagpipe. Routledge. ISBN 978-0-7100-7913-8.
- de Schauensee, Maude (2002). Two Lyres from Ur. University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology. ISBN 978-0-924171-88-8.
- Grillet, Laurent (1901), Les ancetres du violon v.1, Paris
- Kartomi, Margaret J. (1990). On Concepts and Classifications of Musical Instruments. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-42548-1.
- Marcuse, Sibyl (1975). A Survey of Musical Instruments. Harper & Row. ISBN 978-0-06-012776-3.
- Montagu, Jeremy (2007). Origins and Development of Musical Instruments. The Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-5657-8.
- Moorey, P.R.S. (1977), „What Do We Know About the People Buried in the Royal Cemetery?”, Expedition, 20 (1): 24—40
- Rault, Lucie (2000). Musical Instruments: A Worldwide Survey of Traditional Music-making Musical Instruments: A Worldwide Survey of Traditional Music-making. Thames & Hudson Ltd. ISBN 978-0-500-51035-3.
- Remnant, Mary (1989). Musical Instruments: An Illustrated History from Antiquity to the Present. Batsford. ISBN 978-0-7134-5169-6..
- Sachs, Curt (1940). The History of Musical Instruments. Dover Publications. ISBN 978-0-486-45265-4.
- Slovenian Academy of Sciences (11. 4. 1997), „Early Music”, Science, 276 (5310): 203—205, doi:10.1126/science.276.5310.203g
- West, M.L. (maj 1994), „The Babylonian Musical Notation and the Hurrian Melodic Texts”, Music & Letters, 75 (2): 161—179, doi:10.1093/ml/75.2.161
- Virginia Tech Department of Music. „Modern Instruments and their Families: Symphonic Classifications in Western Music”. Music Dictionary. Arhivirano iz originala 11. 10. 2014. g. Pristupljeno 22. 1. 2007.
- Claire King. „Tuning the Water Drum”. From Cradleboard to Motherboard. Arhivirano iz originala 28. 9. 2007. g. Pristupljeno 22. 1. 2007.
- „Drum Telegraphy”. TIME. 21. 9. 1942. Arhivirano iz originala 30. 9. 2007. g. Pristupljeno 7. 11. 2006.
Spoljašnje veze uredi
- Percussion instruments na sajtu Curlie
- Drummer Brasil Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. april 2010) — Website for drummers and percussionists
- Video clips of percussion instruments demonstrated
- Drum Museum, Information about antique hand drums from Africa, New Guinea and the Himalayas
- Akul Raval - Maximum Innovative Musical Instruments Created By A Percussionist honored by World Records India
