Univerzitet u Lundu
Univerzitet u Lundu (šved. Lunds universitet) je javni istraživački univerzitet u Lundu, Švedska. Osnovan je 1666. godine. Univerzitet je vodeća institucija višeg obrazovanja u Švedskoj i jedan od najvećih u zemlji.
| Lunds universitet | |
.png) | |
| lat. Universitas Lundensis; Universitas Gothorum Carolina | |
| Bivša imena | Regia Academia Carolina |
|---|---|
| Moto | Ad utrumque [paratus] |
| Moto (na srpskom) | Spreman i na jedno i na drugo |
| Tip | Javni istraživački univerzitet |
| Osnivanje | 1666. godine |
| Budžet | 8,8 milijardi švedskih kruna |
| Rektor | Torbjern fon Šanc |
| Akademsko osoblje | 5.400 |
| Administrativno osoblje | 2.780 |
| Broj studenata | 40.000 |
| Preddiplomci | 29.200 |
| Postdiplomci | 10.800 |
| Doktorandi | 2.720 |
| Lokacija | Lund, Švedska |
| Kampus | Univerzitetski grad |
| Boje | Tamnoplava i bronzana |
| Veb-sajt | https://www.lu.se https://www.lunduniversity.lu.se |
Istorija uredi
Osnovan 1666. godine, drugi je po starosti univerzitet u Švedskoj posle Univerziteta u Upsali, zajedno s kojim predstavlja dva tradicionalna sedišta višeg obrazovanja u zemlji.
Lund ima dugu istoriju naučnog centra. Donacijom danskog kralja Knuta Velikiog je 1085. godine osnovano prvo formalno učilište u gradu, u vidu katedralne škole za obuku sveštenstva. Ovo čini Katedralnu školu u Lundu (danas jedna od nekoliko srednjih škola u gradu) najstarijim učilištem u Skandinaviji.
Prva institucija višeg obrazovanja u gradu te u celoj Skandinaviji bila je takozvano studium generale (srednjovekno više učilište), osnovano 1438. godine, koje su vodili monasi franjevačkog manastira. Ostaci od ovog perioda su retki i ne zna se kad je tačno kad je ovo učilište prestalo da postoji, ali verovatno je nestalo s prognanjem monaha u vezi s protestantskom reformacijom u tadašnjoj Danskoj, negde posle 1536. godine.
Današnji univerzitet utvrđen je 1666. godine od strane Karla XI, nakon što je Švedska osvojila pokrajinu Skanije. Na početku, univerzitet je po tradiciji (isto kao i Upsalski) imao četiri fakulteta: teološki, filozofski, pravni i medicinski. Nastava se u ranom dobu održavala u Lundskoj katedrali, mada su ubrzo obližnje zgrade ušle u upotrebu. Tokom 18. veka, univerzitet je doživeo značajan porast. Sredinom 20. veka osnovani su fakulteti prirodno-matematički i društvenih nauka, a potom i ekonomski, umetnički i tehnološki. Danas je Univerzitet u Lundu jedan od najvećih univerziteta u Severnoj Evropi.
Pregled uredi
Univerzitet ima devet fakulteta: ekonomski, filozofsko-teološki, pravni, umetnički, tehnološki, medicinski, prirodnih nauka i društvenih nauka. Pored matičnog grada, ima filijale u Malmeu i Helsingborgu.[1] Godišnje, na univerzitetu uči oko 40.000 studenata, što ga čini jednim od najvećih institucija višeg obrazovanja u severnoj Evropi.[2][3] Dosledno rangira među najboljih 100 univerziteta na svetu.
U sklop univerziteta spada Univerzitetska biblioteka u Lundu koja je, uz Kraljevsku biblioteku u Stokholmu, depozitorna biblioteka Švedske zadužena za čuvanje obaveznih primeraka na neodređenu budućnost. Sa univerzitetom je takođe povezana Univerzitetska bolnica Skanije.
Nastava i istraživanje uredi
Na univerzitetu se vrši nastava na svim nivoima. Većina programa studija se provode prvenstveno na švedskom jeziku, ali postoje programi na engleskom jeziku na svim nivoima. Sve studije pretpostavljaju znanje engleskog i literatura koja se koristi na osnovnim odnosno magistarskim studijama je često na engleskom i za švedske studente.
Univerzitet u Lundu je vodeća istraživačka institucija u Švedskoj u svim akademskim poljima. Skorašnji projekti uključuju sagradnju laboratorija MAX IV i ESS. MAX-IV je švedska nacionalna laboratorija za rad sa sinhrotronskim zračenjem, otvorena 2016. godine, koja je jedna od laboratorija sa najsnažnijim izvorom sinhrotronskog zračenja na svetu. ESS (eng. European Spallation Source) je međunarodni evropski centar za istraživanje u izgradnnji, koji će služiti za naučni rad pomoću spalacije i koji će po predviđenom otvaranju 2023. godine biti najsnažniji izvor neutrona na svetu.
Univerzitet je član Lige istraživačkih univerziteta Evrope i svetske mreže istraživačkih institucija Universitas 21.
Izumi i pronalasci uredi
Tetra Pak, mašina za dijalizu, prvi implantabilni pejsmejker, dijagnoza pomoću ultrazvuka i Blutut su neki od izuma koji se povezuju sa univerzitetom, kao i otkriće funkcije dopamina u nervnom sistemu, za koje je 2000. godine dodeljena Nobelova nagrada.
Znameniti bivši pripadnici uredi
Među bivšim studentima i zaposlenima univerziteta pronalaze se otac taksonomije Karl fon Line, fizičar Mane Sigban (Nobelova nagrada 1924.), osnivač kompanije Tetra Pak Hans Rausing, dugogodišnji premijer Švedske Tage Erlander, matematičar Lars Valter Hormander (Fildsova medalja 1962.), nefrolog Nils Aval, ekonomista Bertil Olin (Nobelova nagrada 1977.), biohemičari Sune Bergstrem i Bengt Samuelson (Nobelova nagrada 1982.), neurofarmakolog Arvid Karlson (Nobelova nagrada 2000.), pravnica Rut Bejder Ginsberg.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Lunds universitet: ledning och organisation, Pristupljeno 2020-07-24.
- ^ Lunds universitet: om universitetet (na švedskom) Pristupljeno 2020-07-24
- ^ Lund University: facts and figures Pristupljeno 2020-07-24