Unska operativna grupa NOV i POJ

Unska operativna grupa NOV i POJ bila je privremena formacija Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije.

Unska operativna grupa NOV i POJ
Jugoslovenska partizanska zastava
Deo	NOV i PO Jugoslavije

Istorijat

Štab Unske operativne grupe formiran je naredbom Glavnog štaba NOV i PO za Hrvatsku od 29. aprila 1943. u sastavu 1. hrvatskog korpusa. Početkom maja 1943. u sastavu Grupe bili su 4. banijska brigada i 8. krajiška NOU brigada i tri bataljona Kordunaškog NOP odreda, sa ukupno 2543 borca naoružana sa 1871 puškom, 64 puškomitraljeza, 14 mitraljeza, 9 minobacača i 1 protivtenkovskom puškom; 29. maja uputila je 200 boraca iz bataljona Kordunaškog NOP odreda za popunu jedinica 8. divizije NOVJ, te je od ostalog ljudstva formiran jedan bataljon. Dejstvovala je u Cazinskoj krajini i susednim delovima Korduna i Banije. Jedinice Grupe 12. maja oslobodile su Staro Selo (kod Topuskog) i zarobile 112 domobrana, a 24. maja u Bučici kod Gline 107 domobrana. U borbama protiv ustaša i domobrana oslobodile su na kraće vreme Vrnograč 16. maja i 14. juna, Slunj 3/4. juna i Bužim 16/17. juna; noću 2/3. maja u rejonu Blinjskog Kuta minirale su prugu i izbacili iz šina voz od 23 vagona—cisterne i uništile teretnu kompoziciju od 47 vagona; 6. maja razbile su kod Kukuruzara i Babine Rijeke delove domobranskog 2. gorskog zdruga i odeljenje nemačkih vojnika; 17/18. maja napale su dva bataljona domobranske 11. gorske pukovnije u Velikoj Kladuši, ali se njena posada održala uz pomoć nemačke kolone koja je intervenisala iz Bihaća, 20. juna razbila je u Velikoj Kladuši, u 20-to časovnoj borbi, 2 bataljona domobrana, ali zbog intervencije delova nemačke 114. lovačke divizije mesto nije oslobođeno. U ovoj borbi poginulo je ili ranjeno oko 140, a zarobljeno 185 domobrana. Naređenjem Glavnog štaba NOV i PO za Hrvatsku od 28. juna 1943, godine, 4. banijska brigada preimenovana je u 1. brigadu Unske operativne grupe, a 30. juna u selu Obljaju (kod Topuskog) od 1. bataljona Kordunaškog NOP odreda, 2. bataljona 1. brigade Unske operativne grupe, čete Matija Gubec i 3 voda Banijskog NOP odreda formirana je 2. brigada Unske operativne grupe, dok su 8. krajiška NOU brigada i bataljoni Kordunaškog NOP odreda izašli iz njenog sastava. Tada je Grupa u svom sastavu imala 1. i 2. brigadu, bateriju topova, pionirski vod i vod za vezu, sa ukupno 2149 boraca. Reorganizovana Grupa dejstvovala je, uglavnom, u Baniji. Tako su njeni delovi 3. jula u Blinjskom Kutu napali nemačko-domobransku posadu i naneli joj velike gubitke. Noću 14/15. jula u rejonu Brđana minirali su prugu i napali italijanski transportni voz, zapalivši pritom 9 vagona s municijom i namirnicama; 24. jula vodili su borbu u rejonu sela Prekope, zatim 29. jula uništili na pruzi Caprag—Sunja teretni voz (lokomotivu i 46 vagona); 15. avgusta zauzeli su Hrastovicu (kod Petrinje) i zarobili 120 domobrana, 24/25. avgusta razbili su domobransku posadu u selu Gori kod Gline (zarobljeno 135, poginulo i ranjeno 8 domobrana) i 9. septembra zauzeli ustaško uporište Zrin kod Kostajnice (poginule 83 ustaše). Naredbom Glavnog štaba NOV i PO za Hrvatsku od 11. septembra 1943. rasformiran je Štab Unske grupe, a 1. i 2. brigada ušle su u sastav 7. divizije NOVJ, kao njena 3. i 4. brigada. Štab Unske operativne grupe ponovno je formiran 2. februara 1944. za rukovođenje jedinicama u Cazinskoj krajini. U sastav Grupe ušla je 8. februara 1. muslimanska brigada, 2. marta 2. muslimanska brigada i 15. marta Krajiški (muslimanski) NOP odred, ukupno 2343 borca naoružana sa 1259 pušaka, 54 automata, 57 puškomitraljeza, 15 mitraljeza, 6 minobacača i 1 topom. Jedinice Grupe su od februara do početka aprila 1944. vodile borbe na komunikaciji Cazin—Ostrožac, kod Todorova, Pećigrada, Skokova, Brekovice, Cazina, Ostrošca i u drugim mestima u Cazinskoj krajini protiv delova nemačke 373. legionarske divizije i ustaško-domobranskih snaga. Od 9. do 12. aprila, zajedno sa 2. brigadom 8. divizije i delovima 7. divizije NOVJ, učestvuju napadu na Cazin. Od sredine aprila do sredine maja jedinice Grupe izvode diverzantske akcije na drumovima Otoka—Bužim i Oštrožac~Pećigrad, a krajem maja vode borbe kod Koprivne, Bregova, Bužima, Katinovca, Bojne, Zaradostova, Tavana i u drugim mestima. Početkom maja rasformiran je Krajiški (Muslimanski) NOP odred, a od njegovih boraca formiran je Bužimski bataljon i popunjene su brigade Grupe. Krajem septembra 1944. Grupa je imala u svom sastavu 1. i 2. muslimansku brigadu, dopunski bataljon, inžinjerijsku, četu za vezu i partizanski vod, sa ukupno 2234 borca naoružana sa 845 pušaka, 80 automata, 71 puškomitraljezom, 14 mitraljeza, 6 minobacača, 7 protivtenkovskih pušaka, 3 protivtenkovska bacača i 1 topom. Od druge polovine 1944. do kraja februara 1945. jedinice Grupe samostalno su ili u sadejstvu sa drugim jedinicama 4. korpusa produžile da dejstvuju na području Cazinske krajine, vodeći borbe protiv delova nemačke 373. legionarske divizije i ustaško-domobranskih jedinica, i izvodeći diverzije na komunikacijama Bosanska Krupa—Bihać, Bihać—Cazin, Otoka—Bužim, Kostajnica—Dvor na Uni, Bihać—Slunj. Oslobađanjem mnogih naselja i povećanjem slobodne teritorije u Cazinskoj krajini, omogućena je šira mobilizacija muslimanskog stanovništva. Pored drugih publikacija Grupa je izdavala i list Bratstvo. Unska operativna grupa rasformirana je krajem februara 1945, a a od njene dve brigade formirana je Muslimanska brigada i obnovljen Krajiški (muslimanski) NOP odred. Te jedinice ušle su u sastav 8. divizije NOVJ.