Ur-Namu
Ur-Namu, takođe poznat i kao Ur-Nama, Ur-Engur ili Ur-Gur, bio je osnivač Treće dinastije Ura u južnoj Mesopoamiji. Poznat je i po svom zakoniku koji predstavlja najstariji sačuvani zakonik.
Osnivanje Treće dinastije Ura uredi
Krajem 22. veka p. n. e. u Sumeru se počinje isticati guverner grada Ura, Ur-Namu. On je vladao kao namesnik kralja Utu-Hengala (peta dinastija Uruka). Nije moguće tačno utvrditi vreme kada se Ur-Namu odmetnuo od Utuhengala i osnovao Treću dinastiju Ura. Međutim, uručka dinastija je svakako nastala pre 2104. godine p. n. e. (između 2112. i 2104. p. n. e.). Ur-Namu je ranije morao uspostaviti svoju vlast kako bi 2104. godine uspeo zbaciti Utuhengala sa prestola. Dinastija je vladala od 2104. do 2003. godine p. n. e. tj. nešto više od sto godina.
Vladavina Ur-Namua uredi
Nakon što je prigrabio vlast, Ur-Namu je poneo titulu "Car Ura, Sumera i Akada" i "Gospodar Uruka". Čuveni Sumerski popis kraljeva verovatno je nastao u vreme vladavine Ur-Namua ili njegovog naslednika. Sukob Ur-Namua sa lagaškim vladarem Namahaninom prouzrokovao je izbacivanje imena vladara Lagaša iz Spiska.
Ur-Namu je vladao oblastima Sumera, Ki-Uri (Akada), Elama i Sirije, a na severu od Donjeg Zaba (grada Asura) do Persijskog zaliva. Carska vlast bila je neograničena, tipična za istočnjačke despotije. Lokalna uprava počivala je na ensijima (civilnim) i šaganima (vojnim zapovednicima).
Ur-Namuov zakonik uredi
Godine 1953. je u arheološkom muzeju u Istanbulu arheolog Kramer među brojnim glinenim tablicama otkrio i pravne tekstove od kojih je bio sačinjen Ur-Namuov zakonik. Nađeno je 35 paragrada od ukupno 370 redova.
U zakoniku se ističe da su An i Enlil (glavna božanstva Ura) predali vlast nad Urukom bogu Nanu (Sinu) koji je kao svog zastupnika na zemlji izabrao Ur-Namua. U nastavku se ističu kraljeve zasluge. Spominje se i jedinstveni sistem mera i tegova koga Ur-Namu uvodi. Ur-Namuov zakonik je jedan od najstarijih sačuvanih zakonika. Ur-Namu se isticao i graditeljskim delatnostima. Prvi je započeo izgradnju stepenastih piramida - zigurata. Vladao je dvanaest godina. Nasledio ga je sin Šulgi (2094—2046).
Vladari Sumersko-akadskog carstva uredi
| Vladar | Naslednik | Dužina vladavine | Približane godine vladavine | Komentar |
|---|---|---|---|---|
| Ur-Namu | 18 godina | oko 2047–2030. p. n. e. (Kratka hronologija) | Osnivač dinastije | |
| Šulgi | Sin Ur-Namua | 46 godina | oko 2029–1982. p. n. e. | |
| Amar-Sin | Šulgijev sin | 9 godina | oko 1981–1973. p. n. e. | |
| Šu-Sin | Sin Amar-Sina | 9 godina | oko 1972–1964. p. n. e. | |
| Ibi-Sin | Sin Šu-Sina | 24 Godina | oko 1963–1940. p. n. e. | |
| ||||
Vidi još uredi
Izvori uredi
- Istorija starog veka 1 - dr Momir Jović (80—83)
- Kurt, Ameli (2012). Stari istok. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. ISBN 978-8617180872.