Folklor

Folklor je uopšteno ime za kulturu koja, u ustaljenim tradicionalnim oblicima, živi u narodu. Ovaj kulturni oblik prelazi od starijih na mlađe. Dug razvojni i vekovni put uticao je na prenošenje originalnosti narodnih tvorevina. Kao i sve ostalo, narodna umetnost evoluira. Ovo se u muzici lako uočava na pesmama sa istim tekstom koje se na raznim udaljenostima interpretiraju na razne načine. Isto se dešava i sa narodnim igrama: narodna kola danas i ona od pre pedeset godina, iako sa istim imenima i nazivima, razlikuju se. Narodni duh, najsnažniji pokretač svih ideja u umetnosti, nikada ne miruje. Narod obavezno i uvek stvara svoju umetnost, sa svojom etikom i posebnom karakteristikom. Proučavajući folklor naučnici rekonstruišu duhovnu vrednost i kulturnu prošlost naroda. Muzički folklor prenosi se predanjem i pomaže nam da upoznamo narodno stvaralaštvo prošlih epoha.

Folklorni ples.

Poreklo naziva

Termin folklor prvi je upotrebio Englez Džon Tomas (engl. William John Tomas) 1846. godine, gde folk znači narod, a lore se odnosi na znanje.

Srpske narodne igre

Narodne igre su važna karakteristika pojedinih naroda ili etničkih grupa. Svaki narod ili etnička grupa u svojim igrama ima osobenosti koje je posebno obeležavaju. U srpskom jeziku izrazom narodna igra označavalo se više pojmova. Njime su se označavale utakmice u skakanju, trčanju, bacanju i dizanju kamena i drugih tereta, ukratko sve ono sto bi se današnjim jezikom moglo nazivati sportskim igrama. Istim terminom su se označavale i ostale igre (društvene, zabavne, igre na sreću i dr.). O ovim i orskim igrama piše poznati etnolog Tihomir Đorđević. Po njegovom viđenju orske igre su igre u kolu ili oru, kod kojih se na ritmičkoj osnovi nižu određeni pokreti tela. Narodne igre spadaju u plastične umetnosti, zbog toga što se estetska osećanja izražavaju pokretom. Od najstarijih početaka do današnjih stanja one su prešle dug razvojni put, kojim su ih vodile mnoge okolnosti. Ljudski pokreti zavisili su prvenstveno od prirodne sredine, odnosno tla. Po ravnom zemljištu lakše se kretalo nego po valovitom i planinskom. Reljef je diktirao organizaciju, usmeravao i ustaljivao rad celokupne muskulature. Hod po zemlji je nesumnjivo uticao i na pokrete u igri, jer je i on sam ritmičko kretanje u prostoru. U daljem razvoju primitivnog čoveka koji još nije racionalno shvatao uzroke i redosled zbivanja u prirodi, javljaju se i religijske predstave. Ljudi su preduzimali mađijske radnje i vršili obrede kako bi stekli naklonost natprirodnih bića, za koja su smatrali da upravljaju pojavama u prirodi, na korist ili štetu ljudi. Sastavni deo ovih obreda postaje igra, tj. ona postaje sredstvo kojim su ljudi sticali naklonost natprirodnih bića ili otklanjali njihove štetne uticaje. Ovo su samo neki od činilaca koji su učestvovali u nastavku i doprineli razvoju srpskih narodnih igara.

Etnokoreološka područja

Kao što jezik jednog naroda nije svuda ujednačen, već može imati dijalekatskih varijanata, tako ni srpske narodne igre nisu svuda ujednačene, već se mogu izraziti na više načina, iako je etnos isti. Ista igra se u različitim krajevima igrala na različite načine, jer su svaki kraj, a ponekad i svako naselje imali svoje igre. Igre su se prenosile i preuzimale iz kraja u kraj, naročito u susednim krajevima, što je ponekad dovodilo do njihovog ujednačavanja. Na teritoriji Srbije može se razlikovati nekoliko većih etnokoreoloških područja u kojima se igra na sličan način, ali donekle različit u odnosu na ostala područja. U pregledu koji dolazi biće opisane igre različitih područja koje imaju zajedničke i posebne karakteristike.

Panonsko područje

Od severa prema jugu, prvo na razmatranje dolazi panonsko područje. Panonska ravnica je prostrana, otvorena u svim pravcima, te je zbog toga bila megdan stalnih strujanja stanovništva. Tu su se odigravale značajne etničke i kulturne promene, dolazilo je do uzajamnih uticaja i kulturnih prožimanja. U sklopu šireg panonskog područja nalazi se Vojvodina u celini. Ona ima posebnu etničku strukturu, pored srpskog sloja, koji je najbrojniji i najstariji, žive i Mađari, Rumuni i narodi čije su matične zemlje daleko. Pošto je Vojvodina ravnica, njene igre imaju karakter ravničarskih i zemljoradničkih igara. Način igranja je vedar, a igralo se lakim i sitnim koracima, bez mnogo odvajanja od zemlje. Ovo dolazi do izražaja u igranju žena. Igranje muškaraca ne izlazi iz opšteg stila, ali se ističe mnogim ukrasnim koracima i improvizacijama. Ovo je bilo vidljivo naročito u nadigravanju. Igranje je uglavnom bilo grupno, dok je kod nadigravanja dolazilo do samostalnih isticanja. Gornji deo tela igrača bio je miran, dok su noge improvizovale najrazličitije pokrete. Vešti igrači su igrali sa punom čašom na glavi. Srpske narodne igre u Vojvodini su se izvodile u raznovrsnim oblicima, ali je najrasprostranjenije bilo kolo. Posle kola bi dolazile parovne, a zatim igre u trojkama. Vojvođanska kola su se igrala pretežno udesno, a susedna slavonska ulevo. Jedna od karakterističnih igara je mađarac, a pored njega bilo je i solo igara, pretežno muške, kao što su numera i španac. Što se tiče muzičke pratnje, preovlađuje orkestarsko sviranje i to uglavnom tamburaški orkestri.

Središno područje

Ovo područje ograničeno je: sa severa Savom i Dunavom; sa istoka planinskim razvođem Morave i Timoka; sa zapada Drinom, Maljenom i Povlenom, a sa juga Zapadnom Moravom. područje se sastoji od širih celina: Šumadija, Pomoravlje, Posavina, Podrinje i Podunavlje. Ovo područje takođe predstavlja zonu mešanja Dinarske, kosovsko-resavske, moravsko-vardarske i drugih migracionih struja. Dinarska struja ili područje čini prelaz između panonske ravnice i zone visokih planina. Ovde se igralo opuštenog tela, sa mlitavim kolenima i sa blagim talasanjem, kao što je utalasano i zemljište ovog kraja. Okosnica središnog područja su Šumadija i Pomoravlje. U Šumadiji s naročito cenila lakonogost u igri, igralo se uspravnog tela, samo su se kolena savijala. Između dva rata u Šumadiji su bile najpopularnije sledeće igre: vlajinja, gružanka, đurđevka, Žikino kolo, kokonješte, mačvanka, trojanac, cigančica i šumadinka i dr. U zapadnim delovima prema Drini osećaju se uticaji sremskih, bosanskih i igara dinarske zone. Pored svega šumadijski stil preovlađuje. Poskočice uz igru su sremska karakteristika. U predelima bliže Drini, se kao pratnja igara pominje i šargija (orijentalni instrument Bosne). Osnovni oblik igranja je otvoreno kolo. Muškarci i žene su ravnopravni u igri, uglavnom je igrao mlađi svet, momci i devojke. Muzička pratnja je svirka ili pesma, igre uz pesmu bile su laganije, a uz svirku življe. Najviše se igralo povodom većih narodnih skupova - vašari, seoske slave i zavetine.

Dinarsko područje

Ovo područje se pruža jugo-zapadno od središnog: prostire se do Ibarskog razvođa prema istoku, a zapadne i južne granice prelaze i van Srbije. narodne igre ovog područja su veoma bogate svojom unutrašnjom sadržinom i spoljnim oblicima. Tipične igre ovog kraja bile su čarlama, šimatovac, suljavac, šumotres, užičanka, Đokovo kolo, planinka i dr. Karakteristika ovog igranja su sitni koraci koji su se izvodili tako da se ne savijaju kolena, na celim stopalima. Sada tako igraju samo stariji, a mlađi sve više prihvataju stil karakterističan za Šumadiju. Oblik igranja - isključivo otvoreno kolo. Obredne igre kao najstariji sloj ovde su malobrojne. Treba još napomenuti da je na ovoj podlozi igara moguće izdvojiti stariju, noviju i najnoviju igračku tradiciju ovog područja.

Područje juga Srbije

U prostor ovog područja može se uslovno odrediti ovako: sa severa se graniči masivima Svrljiških planina i Jastrepca, sa zapada masivom Kopaonika, sa juga SR Makedonijom, a sa istoka državnom granicom prema Bugarskoj. Kičmu ovog područja predstavlja dolina Južne Morave. Osim dolina uz tokove Nišave, Vlasine, Jablanice, Toplice, ostalo zemljište je planinsko što je i dalo pečat načinu igranja. Ovaj planinski predeo veoma je bogat narodnim orskim igrama, tome su doprineli raznovrsnost reljefa i društveno istorijski faktori. Dug period turske vladavine se u priličnoj meri oseti u igrama. Treba istaći da u ovom području postoje izražene razlike između „selskih“ i varoških igara. Ovde su se uglavnom igrale osamputka, bosarka, katanka, klecka, piperana, na dva tanca, trojanka, čačak, četvorka, šareno kolo, šestorka i dr. Osnovni oblik igranja je kružni lanac međusobno povezanih igrača sa držanjem za pojas i početnim pravcem kretanja udesno. Držanje za pojas potiče iz planinske zone. Sreće se i lesa - niz igrača povezanih u pravoj liniji. Najrasprostranjeniji naziv za igru je oro, a tako se nazivao i skup na kome se igralo. Oro je uglavnom otvoreno. Naziv kolo upotrebljavao se kasnije za donete igre (moravac ili kokonješte). U muzičkoj pratnji ranije su s upotrebljavali isključivo pastirski instrumenti - duduk i gajde. Igre uz pesmu sve više nestaju. Suvo oro se nazivalo ono koje se igralo uz pesmu i tu je bilo držanje za ruke.

Timočko područje

Severna granica je Dunav na zapadu su Homoljske planine, Beljanica, Rtanj i Ozren, na jugu Svrljiške planine, a od Bugarske ga odvaja Stara planina i Timok. ovaj predeo je od susednih krajeva odvojen planinama i rekama, pa predstavlja geografsku celinu. Tipične igre timočkog stanovništva su grozničavo kolo, devla, drdavka, Dudo, jednostranka, katanka, krivka, laskavac, rumenka, paprikaš, džundžulejka, džudžino, a verovatno i lazarka, keser, lesa. Najtipičnija igra je rumenka. Način igranja: čvrsta i neopuštena muskulatura, sa sitnim igranjem ne odvajajući se mnogo od tla i minimalnim bočnim pomeranjem. Gornji deo tela se tokom igranja pomera iz pojasa, a naizmeničnim isturanjem napred čas levog, čas desnog ramena. Takođe je karakteristično sitno vibriranje tela (grozničavo kolo). Vlasi danas naseljavaju priličan broj sela. Među vlasima je veoma rasprostranjena kategorija imitativnih igara, u kojima se podražavaju pokreti životinja.

Narodna nošnja u Srbiji u XIX i XX veku

O narodnoj nošnji u Srbiji pre 19. veka malo se šta može reći. Usled dugotrajne i teške turske okupacije, srednjovekovna nošnja je, po svoj prilici, svedena na veoma prosto i jednostavno odelo. Vreme velikih seoba srpskog naroda imalo je veliki značaj u daljem razvoju narodne nošnje u Srbiji. Velike migracije i novi dodiri sa različitim etničkim grupama uticali u na promenu tadašnje nošnje i istovremeno formirali nove. U skladu sa privredom i životom uopšte, narodna nošnja tokom celog 18. veka imala je obeležje skromne i oskudne odeće, koja će se zadržati i u vreme ustanaka. Stvaranje nove Srbije posle 1815. godine, a naročito konačnim oslobođenjem od turskog feudalizma, stvoreni su povoljniji uslovi za brži napredak Srbije. U tom opštem napretku i narodna nošnja je doživljavala znatne promene, ona je u drugoj polovini veka dostigla vrhunac u lepoti i dekorativnosti. Na početku 20. veka, usled novih društveno-ekonomskih odnosa i razvitka industrije, ona dobija obeležje poluseoske - polugradske nošnje. Tako gubi neke osnovne karakteristike narodnog odela, jer su joj fabrički materijal, kroj i zanatska izrada umnogome oduzeli pečat domaće radinosti kakav je imala u prošlom veku. Zavisno od prirodnih uslova, u skladu sa privredom i načinom života ljudi u pojedinim krajevima, upotrebljavao se i različit materijal za izradu nošnje. Odelo stočara, zavisno od sirovine koje je stočarstvo davalo, se odlikovalo grubim haljecima od vune, jednostavnije izrade i kroja. Niži pitomiji krajevi, sa izrazitijom poljoprivredom i blažom klimom uslovljavali u drugačije odevanje. Ređi su bili vuneni ili kožni haljeci, a osnovni i najčešći delovi odeće bili su od boljih vlakana, lana i konoplje. Tokom vremena počinje da se koristi i pamuk, a šira upotreba pamučnog platna počinje tek sa većom industrijskom proizvodnjom. No, s obzirom na stočarstvo kao najvažniju privrednu granu, vuna je imala najveću primenu u izradi materijala za odeću. Upotrebljavala se za: izradu sukna, za tkanje ženskih pregača, tkanica, torbi, za izradu čarapa, ženskih i muških kapa. Kao dosta čest materijal za izradu obuće i odeće upotrebljavala se i koža. Od kože su, pored opanaka, pravljeni i pojasevi (uži i širi), koje su imućniji ljudi kupovali po gradovima. Takođe su se izrađivali i kožusi, naročito u novije vreme i u onim delovima Srbije koji su bili više pod uticajem suseda iz Vojvodine. Razvitak trgovine i veza sa evropskim zemljama omogućili su nabavku drugih industrijskih proizvoda. Sa novim materijalima u narodnu nošnju su ulazili i novi krojevi. Sve u svemu, narodna nošnja je umnogome zavisila od načina privređivanja.

Podela nošnje prema području

Narodna nošnja u Sremu

U Sremu, osim starosedelaca Srba i doseljenika iz raznih krajeva ima dosta Slovaka, Hrvata, Roma i nesto manje Mađara. Različiti načini njihovog odevanja ostavili su traga i na sremsku narodnu nošnju. Sremci su vrlo brzo usvajali promene koje su dolazile iz varoši i gradova i lako se odricali svojih lepih narodnih nošnji. Odelo je predstavljalo znak imovnog stanja i označavalo stalešku pripadnost. Preovladavala je želja da odeća uvek bude uredna i čista, te su uvek imali za „svaki dan“ i za „svečare“. Postojala su određena pravila kojih su se svi strogo pridržavali: žena nikad nije gologlava, tj. nepovezane marame dočekivala goste u kući, muškarac u crkvu nije ulazio u gaćama, u crkvu se nije ulazilo bez reklje, itd.

Muška nošnja

Osnovni delovi letnje nošnje su: gaće, košulja (sašiveni od lana ili pamuka) i prsluk. Gaće su široke i duge do članka, bele su jer belina odbija sunce, a široke jer daju lufta. Košulja se sastoji od kolira, rukava, leđa (zadnje strane) i nedara (prednje strane). Prsluk je haljetak koji se stalno nosio, bio je crne ili mrke boje. Leti se još nosila reklja, benka i pantalone. u svečanim prilikama nosili su pantalone oficirke ili „rajtozne“. Benke su nošene preko košulje, bile su plave boje i glatke. Reklja je obično od istog materijala od kojeg su se šile pantalone, bila je postavljena i imala je dva reda dugmadi. Osnovni delovi zimske nošnje su: košulja, pantalone, benka (isti kao kod letnje nošnje samo se razlikuju u debljini materijala) i pršnjak. Pršnjak se pravio od dve pole kože. Nosili su još i kožu, kabanicu, ducin i opaklije. Muškarac na glavi nosi šešir ukrašen pantljikom

Ženska nošnja

Osnovni delovi ženskog rublja su skute i oplećak, šiveni od lana i pamuka. Ukrasi na kutama bili u od čipke, po šavovima tri prsta široke. Oplećak je haljetak koji se nosi na gornjem delu tela, dužine toliko da se može upasivati. Od tanjeg je platna, oko vrata se nabira, rukavi su široki do ispod lakta, na ramenu su nabrani. Letnja suknja je od cica, zimska od porheta, a praznična je od brokata. Nabira se oko struka, najčešće je tamnoplavo ili tamnocrveno. Sremica je morala uvek nositi tri suknje. Prsluk je nošen preko oplećka, najčešće je tamnocrvene boje tzv. trula višnja. Kecelja je od crnog blota, kasnije od satena, gore je nabrana. Nosile se za praznik. Čarape su bile do kolena, nosile su se i zimi i leti i najčešće su bile crvene boje. Žene su nosile papuče i opanke, ali i cipele na vezivanje. Zimska suknja bila je vunenka. Zimki haljetak dug do pojasa sa rukavima je ćurča. Bunde su bile od crnog pliša i postavljene kožom. Nosile su se i marame, i to svetlije marame nosile su mlade žene, a crne marame nosile su starije žene.

Narodna nošnja Šumadije

Narodna nošnja šumadijskog okruga obiluje detaljima i možda joj upravo to daje draž kakvom odiše.

kud iz Srbije

Šumadijska Muška narodna nošnja Svečana nošnja je bila u upotrebi u Šumadiji (Zapadna Srbija) od osamdesetih godina 19. do sredine 20 veka.

Mušku Šumadijsku narodnu nošnju čine:

• Jelek (fermen) je prsluk izrađen od vune ili od baršuna, oblači se preko anterije. Bogato je ukrašen vezom od svilenog gajtana, sa biljnim i geometrijskim motivima.

• Anterija (vrsta kratkog kaputa), oblači se preko košulje i seže do ispod struka. Prednji delovi se preklapaju jedan preko drugog. Anterija je izrađena od tamnoplave boje i spreda ukrašena vezom od svilenog gajtana.

• Košulja se uglavnom izrađivala od pamučnog platna, do sredine butine, razrezana na prsima, sa malom kragnom i porubima a rukavi se završavaju manžetnama (taslice). Oblači se do tela u uvlači u pantalone.

• Pantalone su obično bile od maslinastosivog šajaka (vrsta materijala). Preuzete su iz vojničke uniforme. Karakterišu ih uske nogavice . Narod ih još zove pantalone na brič.

Muške pletene čarape iz Levča

• Pojas( tkanica) izatkan je od raznobojne vune i opasivan je nekoliko puta oko struka, sa tim da se kraj pojasa sa leve strane ispusti niz bedra.

• Čarape se nose preko pantalona i sežu do ispod kolena. Pletene su od crne vune i na gornjem delu ukrašene vezom raznobojne vunice (cvetna lozica).

• Opanci (đonaši) izrađivali su se od štavljene goveđe kože sa jako debelim đonom i naročitim vrhom (kljunom) koji predstavlja ukras opanka. Opanak se fiksirao za nogu kaiševima koji su išli oko članaka.

• Šajkača (vojnička kapa), kao deo vojne uniforme uvedena je u upotrebu posle srpsko-turskih ratova(1876-1878). To je jedan od najkarakterističnijih delova muške narodne nošnje u Srbiji s kraja 19.veka.

Ženska narodna nošnja

Ženska narodna nošnja sastojala se od košulje, suknje, jeleka i kecelje.

• Košulja je uvek bila izrađena od lana, te je stoga bila vrlo prijatna za nošenje. Predeo oko vrata i rukava je bio zatvoren i živopisno ukrašen finom čipkom, najčešće u crvenoj boji.

• Suknja je obavezno bila tamnije boje od košulje i po sebi je imala vertikalne pruge čija se boja slagala sa bojom čipke na košulji. Sa prednje strane je bila otvorena, pa se morala zadenut za pojas kako ne bi spala.

• Jelek se nosio preko košulje u boji suknje koji je bio ukrašen zlatnim, srebrnim ili šarenim vezom koji se naročito isticao na tamnoj podlozi.

• Pregača se obavezno morala nositi preko suknje i bilo je nepristojno izaći iz kuće bez nje na sebi. Žene i devojke su je uglavnom izrađivale same od domaće vune, iako je ovaj proces bio prilično dug i naporan. Trebalo je ošišati ovcu, oprati vunu, presti, obojiti vunu i tek onda tkati na razboju.

Narodna nošnja sa Kosova i Metohije

Nošnja Kosova i Metohije je veoma raznovrsna.

Gnjilanska narodna nošnja je veoma bogata i puna detalja i ukrasa. Odlikuje se sitnim šarama, filigranskim nakitom, raznobojnim manistrama, šarenim perlama, srebrnim i zlatnim novcem. „Stanovništvo gnjilanskog kraja radi teške poslove, ali je bar kod svoje kuće . Nije onda nikakvo čudo što je njegova nošnja, čak i muška, šarena, živopisna i ukrašena na način ljudi koje ne brinu pezelbarske brige i mogu da neguju ljubav za detalj u ornamentu.“

Na severu Kosova narodna nošnja je skromnija. Izrađivana je od konopljanog, lanenog ili pamučnog platna. U ženskoj narodnoj nošnji košulje intane su važan deo odeće. Ukrašavane su punim vezom, oko rukava i napred na prsima. Suknje su izrađivane od konopljanog platna ili vunenih otkanih materijala i bile su osnovni odevni predmet. Sukneni prsluci, grudnjaci, bogatije vezeni jeleci bili su takođe važni delovi ženke odeće. Tradicionalnu mušku nošnju karakteriše košulja od konopljanog, lanenog ili pamučnog platna, ravno krojena, proširena klinovima sa strane dužine do kolena. Preko košulje je oblazen jelek, bez rukava, izrađen od sukna ili čohe i koporan dugih rukava. Kao gornji odevni premet nošen je i džamadan. Čakšire su krojene od belog, sigavog i crnog sukna, po kroju su mogle imati uži ili širi tur, zamenjene su težinom (platnom od konoplje) nakon Drugog svetskog rata.

Prizrenska narodna nošnja se prepoznaje po prefinjenom stilu i koloritu. Za odevanje ženskog stanovništva u Prizrenu karakterističan je veliki broj različitih odevnih predmeta. Ženska nošnja je naročito upečatljiva i po svom izgledu se značajno razlikuje od nošnji iz ostalih delova Srbije. Jedna od karakteristika ženske nošnje iz Prizrena su dimije, u čemu se ogleda uticaj Turaka. One zauzimaju najznačajnije mesto u okviru donje ženske odeće. Izrađivane su od svilenog atlasa i satena, jednobojne (ružičaste, crvene, plave i svetlozelene). Prepoznatljiva je i po prizrenskom platnu i bogatim vezom. Košulje su izrađivale žene u međusobnoj saradnji, a ispod košulja su se nosile potkošulje, sašivene od pamučne tkanine. Jelek je izrađivan od somota ili taft-svile, crvene, ljubičaste, plave i zelene boje. Mintan, gornji kraći ženski haljetak vezuje se pre svega za kulturu odevanja srpskog pravoslavnog stanovništva. Karakterističan je kao svečana odeća udatih žena. Nanule kao obuću za kuću i izlazak u Prizrenu su nosile pripadnice i pravoslavne i muslimanske vere. Nakit je bio obavezan deo odeće žena u Prizrenu, a najčešće je podrazumevao minđuše (oboce), ogrlice samo od nanizanih dukata, medaljone, narukvice, broševe, ukrasne igle i prstenje. U odevnom repertoaru muškaraca nalazili su se: košulja, jelek, misiraba, mintan, dolama, dugi ćurak, pamuklija, kopora, čakšire, obuća, kapa i nakit. Jelek se javlja u tri oblika: kraći, koji dopire do iznad pojasa, duži, do ispod pojasa, i kratki, najređi i najsvečaniji, sa karakterističnim otvorom za ruke. Dolama nije bila široko prihvaćen odevni predmet u Prizrenu. Ćurk je bio kratak gornji odevni predmet i podstavljen krznom po ivicama koje se vide. Čakšire su nosili svi muškarci koji su to sebi mogli da priušte, a izrađivale su ih terzije, i to od čohe, koju su ukrašavali gajtanima. Čarape su pletene od belog, a kasnije i od pamuka raznih boja. Kapa-pripadnici vih konfesija nosili su tzv. tunis fes. Ispod njega je nošen terlik, bela pamučna kapica koja je fes stitila od znoja. Nakit je bio karakterističan prateći element muškog odela. Najčešće su to bila: srebrna dugmad, muštikle i srebrne filigranske tabakere.

Među najlepše delove ženske nošnje iz Sirinićke župe spada prevez sa kapom, koji se spušta sa glave niz leđa, skoro do pojasa. Izuzetno je ukrašen vezom, raznim šarama i ornamentima. Nosile su ga neveste prvu godinu braka i druge žene samo o praznicima.

Tradicionalna nošnja iz Prištine- Karakterističan deo ženske nošnje je zubun. Zubun je dug i otvoren spreda celom dužinom, izrađen je od belog sukna i bez rukava. Po svojoj lepoti i raznovrsnim šarama u nijansama crvene boje ističu se zubuni iz okoline Peći. Od gornjih delova nošnje karakteristični su i kratki prsluci: jelek, jeleče, gunjić.

Vidi još

• Srpska narodna kola

Literatura

• Bajić, Vesna (2006). Muzika i igra u preradi, obradi i kompoziciji - drugo poglavlje diplomskog rada. Beograd: FMU. 

Spoljašnje veze

• narodnenosnjesrba.rs/galerija