Henri od Grosmonta, 1. vojvoda od Lankastera

Henri od Grosmonta, 1. vojvoda od Lankastera
Henri od Grosmonta, 1. vojvoda od Lankastera
Lični podaci
Datum rođenja	1310.
Mesto rođenja	Grosmont, Monmouthshire,
Datum smrti	23. mart 1361.
Mesto smrti	Leicester Castle,
Porodica
Supružnik	Izabela Bomon
Potomstvo	Maud, Countess of Leicester, Blanš od Lankastera
Roditelji	Henri, 3. grof od Lankastera; Maud Chaworth
Dinastija	Plantagenet
Prethodnik	Henri, 3. grof od Lankastera
Naslednik	Džon od Genta

Henri I od Lankastera, poznat i kao Henri od Grosmonta (oko 1300, Grosmont - 23. mart 1361, Zamak Lester), bio je prvi vojvoda od Lankastera i najmoćniji engleski plemić, sa brojnim posedima. Henri se 1330. godine oženio sa Izabelom, kćerkom Henrija od Bomonta. Bio je jedan od najznačajnijih ličnosti tokom vladavine Edvarda III.

Poreklo uredi

Bio je jedini sin Henrija, trećeg grofa od Lankastera i njegove supruge Matilde Čavorte. Bio je pranunuk Henrija III Plantageneta i unuk Edmunda Grbavog, mlađeg brata Edvarda I Plantageneta. Njegova baba po ocu bila je Blanš d'Artoa, unuka kralja francuske Luja VIII Kapeta.^{[traži se izvor]}

Odnosi Henrijevih predaka sa kraljevima Engleske uredi

Henrijev stric Tomas od Lankastera stekao je bogato nasledstvo od oca i brak sa Alisom, četvrtom groficom od Linkolna i tako postao najbogatiji plemić u Engleskoj, ali se sukobio sa kraljem Edvardom II Plantagenetom 1322. godine i njegova imovina je bila oštećena.

Tomas je umro bez dece, pa je grof Henri, koji se pomirio sa Edvardom, ali 1327. godine Edvarda je zbacila supruga Izabela, koja se odmah potom počela da sukobljava sa Henrijem, ali kada je 1330. godine vlast preuzeo Edvard III Plantagenet zbacivši Izabelinog ljubavnika Rodžera Mortimera. Edvard III je odmah obnovio dobre odnose sa grofom Henrijem, kojem je počelo da popušta zdravlje i koji je počeo da gubi vid, pa je Henri postao očev regent.

Henri u Škotskoj uredi

Godine 1333. Henri je pratio kralja Edvarda u kampanji protiv Škota, gde se pokazao kao hrabar vitez i 1336. godine imenovan je za kraljevog poručnika u Škotskoj.

Kralj ga je, u drugoj polovini 1340. godine, zbog svojih dugova, poslao kao taoca u Nizozemske i oslobođen je 1341. godine, kada je kralj platio veliku sumu da bi ga oslobodio. Već u oktobru je ponovo bio unapređen jer je postao poručnik i severne Engleske, a u Roksburgu je proveo zimu.

Sledećeg proleća je organizovao viteški turnir na kome je doneta odluka da vitezovi ne nose oklop. Zbog toga su dva viteza bila ubijena, a Henri je teško ranio Ser Vilijama Daglasa, godpodara Lidesdejla.^[1]

Henri u Stogodišnjem ratu uredi

Godine 1337. je izbio Francusko-engleski rat, koji su istoričari nazvali Stogodišnji rat. U tom ratu se Henri prvi put pojavio 24. juna 1340. godine u bici kod Slija.

Godine 1345. kralj je planirao trostruki napad na Francusku; tako što je Henri trebalo da napadne Akvitaniju, grof od Northemptona Bretnju, a kralj iz Flandrije. Henri se u toj borbi odlično pokazao i 21. oktobra 1345. godine je sa svojih 1.500 vitezova izvojevao blistavu pobedu kod Oberoša nad Lujom, grofom Poatjea i njegovom vojskom od 7.000 ljudi, a za otkup zarobljenih je dobio čak 50.000 funti.

Sledeće godine, dok je Edvard napadao Normandiju i Pikardiju, Henri je osvojio Poatje. Godine 1347. Henri se vratio u Englesku sa mnogo većim posedima nego što je imao kada je počela ševoša. Zbog svojeg bogatstva Henri je uspeo obnoviti Savojsku palatu u Londonu, koja je postala najluksuznija palata u Evropi.

Henri je 29. avgusta 1350. godine učestvao u bici kod Vinčelzija, gde je spasio kraljeve sinove Edvarda Crnog Princa i Džona od Genta, kada je njihov brod počeo tonuti.

Henri je posle proglašavanja za vojvodu od Lankastera 1351. godine otišao u Francusku gde je proveo većinu ostatka života.

Odnosi sa kraljem Edvardom uredi

Godine 1343. Henri je, sa Vilijamom Montakitom, grofom od Slisbura, otišao u Kastilju da pregovara o braku između Edvardove kćerke i sina kralja Kastilje, Alfonsa XI od Kastilje.

Dok je Henri bio u Francuskoj njegov šezdesetčetvorogodišnji otac je umro u zamku Lesteru (1345) i on je uredno nasledio njegove posede. Henrijevim posedima je potom dodat i Beržerak i Edvard mu je čak dozvolio da kove novac sa svojim imenom. Nakon uspešne opsade Kalea, Edvard ga je 1348. godine imenovao za viteza podvezice.