Википедија

Hrvatsko-slovenačka seljačka buna

Hrvatsko-slovenačka seljačka buna je naziv za oružani ustanak kmetova iz 1573. godine koji je buknuo na području današnje Hrvatske i Slovenije. Pobuna je trajala dvanaest dana do bitke kod Stubičnih Toplica kada su je ugušile trupe plemića.

Hrvatsko-slovenačka seljačka buna
Deo Seljačkih ratova

Slika Otona Ivekovića iz 19. veka s prikazom pogubljenja Matije Gupca.
Vreme29. januar – 9. februar 1573.
Mesto
Hrvatsko Zagorje, Štajerska
UzrokNasilja Franje Tahija nad kmetovima u Hrvatskom Zagorju
Ishod Pobeda banske vojske, pobuna ugušena
Sukobljene strane
Kraljevina Hrvatska
Habsburška monarhija
Vojvodina Štajerska		 Pobunjeni hrvatski i slovenački kmetovi
Komandanti i vođe
Hrvatski podban Gašpar Alapić
kapetan Josip Turn
kapetan Juraj Štratenbah		 Matija Gubec
Ilija Gregorić
Nikola Kupinić
Jačina
oko 6.000[1][a] 12.000[2]-20.000[1][b]
Žrtve i gubici
laki 3.000[1]-4.000[3]

Stalni upad Osmanlija krajem 16. veka uzrokovali su osiromašenje i ekonomsku nestabilnost južnih teritorija Svetog rimskog carstva. Kako bi nadoknadili gubitke feudalni gospodari stalno su nametali nove poreze kmetovima. Posebno okrutan prema svojim kmetovima bio je plemić Franjo Tahi u Hrvatskom Zagorju. Pošto carski dvor u Beču nije odgovarao na žalbe kmetova, oni su prestali da plaćaju poreze i udružili se sa kmetovima iz susedne Štajerske i Kranjske u oružanom ustanku protiv plemićkog tlačenja.[4]

Pobuna je gotovo istovremeno izbila 18. i 19. januara 1573. godine na velikim područjima Hrvatske, Štajerske i Kranjske. Program ustanka bio je ukidanje vladavine plemstva, ukidanje dažbina Katoličkoj crkvi i organizovanje seljačke vlade koja bi neposredno bila odgovorna caru. Na čelo seljačke vlade bili su izabrani Matija Gubec, Ivan Pasanac i Ivan Mogaić.[4] Pobuna je ubrzo zahvatila preko 80 vlastelinstava. Vođa seljačke vojske, Ilija Gregorić, ispočetka je imao uspeha u borbama, ali se situacija preokrenula pokretanjem plemićkih trupa.

Dana 5. februara 1573. kod Krškog, kapetan žumberačkih uskoka, Josip Turn, porazio je slovenačku kmetsku vojsku Nikole Kupiniča, a narednog dana je podban Gašpar Alapić porazio seljačku vojsku kod Kerestinca. Dana 9. februara, vodila se odlučujuća bitka kod Stubičkih Toplica. Gubec i njegovih 10.000 vojnika pružili su jak otpor, ali su posle četvoročasovne borbe bili poraženi od bolje opremljene vojske pod vođstvom Gašpara Alapića.[4]

Posle poraza poslednjih seljačkih pobunjenika, plemići su pokrenuli represiju. Osim 3.000 kmetova poginulih u bitki, mnogi zarobljenici su bili obešeni ili raščetvoreni. Matija Gubec je bio živ zarobljen i posle toga odveden u Zagreb, gde je okrutno pogubljen na Markovom trgu 15. februara 1573. godine.[4] Prema legendi, nosio je užarenu gvozdenu krunu na glavi, pre nego su ga raščetvorili.

Uvod uredi

Hrvatska u 16. veku uredi

 
Ostaci Hrvatske i Slavonije u vreme najvećeg turskog napredovanja (1593)

Nakon ugarskog poraza u bici na Mohaču 1526, kraljevina Ugarska i Hrvatska (kao njen deo) bile su zahvaćene građanskim ratom zbog borbe za krunu između austrijskog nadvojvode Ferdinanda Habsburškog (koga je podržalo plemstvo Hrvatske i Dalmacije) i erdeljskog kneza Jana Zapolje (koga je podržala Slavonija), koji je 1538. okončan podelom Ugarske. Za to vreme, Turci su osvojili veći deo Slavonije i Dalmacije do linije Virovitica-Čazma-Sisak-Skradin-Slunj-Otočac-Karlobag-Starigrad. Turska osvajanja tokom 15. i 16. veka dovela su do promena u sastavu stanovništva Hrvatske i Slavonije: jedan deo beži u susedne zemlje, dok sa turske teritorije u Bosni i Srbiji dolaze prebezi; ovi prebezi postaće osnova dve vojne organizacije u službi Habsburške monarhije: uskoka i Vojne krajine.[5]

Nakon gubitka Virovitice i Čazme 1552, kralj Ferdinand je obrazovao Slavonsku krajinu (između Drave i Save), koja je 1553. dobila stalnu krajišku posadu od 2.791 vojnika o trošku Štajerske i Koruške (sa 3 kapetanije-Koprivnička, Križevačka i Ivanićka) , i Hrvatsku krajinu (od Save do mora) u kojoj je Kranjska izdržavala 1.409 najamnika (sa 5 kapetanija - Sinjska, Bihaćka (do 1594), Ogulinska, Hrastovička (do 1594) i Žumberak). Na kranjskoj teritoriji organizovana je posebna kapetanija za žumberačke uskoke. Odbrana Hrvatske zasnivala se na militarizovanoj Hrvatskoj i Slavonskoj vojnoj krajini sa plaćenim posadama u gradovima (većinom sastavljenim od Nemaca) i neplaćenom narodnom vojskom krajišnika (većinom prebega). 1558. ujedinili su se sabori Hrvatske i Slavonije, podela na dve banovine je ukinuta, a zemlja se od tada zvala Kraljevina Hrvatska, Dalmacija i Slavonija. U to vreme borbom protiv Turaka istakli su se banovi Nikola Zrinski (1542—56) i Petar Erdedi (1557—67) i krajiški vrhovni kapetan Ivan Lenković.[5]

Hrvatska vojska uredi

Hrvatsku vojsku sredinom 16. veka (nakon 1553) činila su 3 dela:

  • stajaća, plaćenička vojska u Vojnoj krajini, pod komandom Vrhovnog Kapetana (nem. oberster Feldhauptman), a od 1569. dvojice potpukovnika (nem. Oberstlieutnant) (za Hrvatsku i Slavoniju) koje postavlja lično kralj: 4.200 najamnika (200 oklopnih konjanika-arkebuzira, 1.000 nemačkih i 1.000 domaćih pešaka-haramija o trošku kralja i staleža Kranjske i Štajerske, 600 lakih konjanika (husara) i 400 haramija o trošku bana, i još 1.050 vojnika o trošku Vrhovnog Kapetana-koji je morao biti znatan velikaš). Osim toga, svo stanovništvo Vojne krajine bilo je oslobođeno feudalnih nameta i podeljeno u vojvodstva, koja su u slučaju uzbune davala još 30-40 četa neplaćene narodne vojske-oko 2.000 haramija i 500 husara. Pešaci krajiške vojske nazivali su se haramijama ili uskocima, i bili su većinom naoružani vatrenim oružjem; od 3.000 haramija u Vojnoj krajini u 16. veku, plaćenih prebega (uskoka) bilo je oko 1.000, ostatak su činili domaći ljudi.[6]
  • feudalna vojska, tzv. banderije, konjički odredi bana i pojedinih velikaša. Hrvatska je 1492. imala 20 banderija (po 500 ljudi) sa oko 10.000 konjanika. Zbog turskog osvajanja, sredinom 16. veka broj banderija je spao na 12, a njihova veličina na 400 ljudi (200 oklopnika i 200 husara)-ukupno manje od 5.000 konjanika: posle poraza u bici na Krbavskom polju 1493, nijedan velikaš osim biskupa, knezova Zrinskih i Frankopana nije mogao da skupi potpunu banderiju.[7]
  • opšti poziv, tzv. opšti, zemaljski ili pučki ustanak (lat. insurrectio, generalis expeditio), na koji se mora lično odazvati svaki plemić i slobodnjak, i opremiti 1 konjanika (sa kopljem, mačem i štitom) na 10 kmetovskih dimnjaka, a na svaki dimnjak po 1-2 puškara ili strelca.[7]

Položaj kmetova u Hrvatskoj uredi

Hrvatsko-slovenačka seljačka buna 1573. izbila je kao posledica teškog položaja hrvatskih i slovenačkih kmetova u kasnijem razdoblju feudalizma. Plemstvo i sveštenstvo, na koje se u borbi protiv Turaka i kmetova oslanjala kraljevska vlast, uživalo je privilegije i sva politička prava, dok je sasvim bespravno seljaštvo snosilo sve poreske terete države i crkve, posebno teške urbarijalne namete vlastele (kuluk, tlaka). Uz to, seljaštvo je najviše bilo izloženo pustošenjima Turaka, pa je podnosilo i znatan teret borbe protiv njih. Pored kmetova, buna je zahvatila i nekadašnje plemićke opštine i plemiće koji su spali na položaj kmetova (oko Jastrebarskog i Okića),[8] u Zagorju male plemiće i jedan deo građana i činovnika, a u Štajerskoj delimično i građanstvo.[1]

Na hrvatskom saboru koji se sastao 12. aprila 1584. u Za­grebu, raspravljalo se o teškom položaju hrvatskih kmetova. Oni moraju besplatno obrađivati zemlje svoga vlastelina i još mu davati dio priroda svoga. Crkvi mora plaćati desetinu, a župniku davati lukno. Kmetovi svake porezne jedinice, zvane »dimnjak« (fumus) ili »vrata« (porta), moraju kralju u ime poreza, koji se zove »dika« (dica regia), plaćati godimice po 1 ugarski forint (dukat) za izdržavanje banske vojske. Za izdržavanje državnih haramija na rijeci Kupi, — te na gorskim prelazima za odbranu od vlaških razbojnika, — moraju plaćati po 2 ug. forinta kao »dimnicu« (pecuniae fumales). Povrh toga moraju kmetovi doprinositi i daće za razne druge potrebe kraljevine Hrvatske, kao što su plaće za podbana, protonotara, podžupane, plemićke sudije i zem. blagajnika; nabavka oružja i municije za državne tvrđave i vojnike; troškovi za izdržavanje poslanika kod kralja i na zajedničkim saborima ugarsko-hrvatskim i t. d. Strahovite turske provale, koje traju od pada Kostajnice g. 1556, umanjile su hrvatsko stanovništvo. Nekada je sama križevačka županija, koja je na istok sezala do Valpova i Našica, imala 12.000 »dimnjaka« ili »porta«. Sada pak »ostanci« čitave »žalosne kraljevine« Hrvatske jedva broje 3000 dimova! Preostali kmetovi moraju doprinositi besplatne radove (tj. kuluk) za obnovu starih i za gradnju novih tvrđava. Oni jedva nađu vremena, da obrade svoje vinograde i da zaseju polja svoja, pa i onda nisu sigurni, da će oni brati i žeti: jer Turci i Vlasi pustoše sve, do čega dođu. Nije dakle čudo, što hrvatski kmetovi masovno ostavljaju »bijednu svoju domovinu«, tražeći sebi sigurnije krajeve u Kranjskoj, Štajerskoj, Ugarskoj, Austriji, pa čak i u Moravskoj.[9]

Tahijeva tiranija uredi

 
Susedgrad-rekonstrukcija.

Neposredni povod za bunu bio je teror barona Franje Tahija (zeta Nikole Zrinjskog, po ženi Jeleni), koji je 1564. kupovinom postao vlasnik Štatenberka kod Ptuja i polovine vlastelinstva Susedgrada i Donje Stubice. On je nastojao da zauzme drugu polovinu imanja na račun plemića Ambrozija Gregorijanca i Uršule Meknicer-Hening, koji su zbog toga poveli protiv njega oružanu borbu (između 1565. i 1572), uvukavši u nju i svoje kmetove.[1][10]

Tahi je zauzeo svoj novi posed 14. juna 1564. sa 40 vojnika i odmah stavio pod stražu stare posednike (suvlasnike)-Uršulu Heningovu i njene kćeri. Uršula se protiv nasilja potužila samom kralju, koji je 10. novembra 1564. pismom naredio Tahiju da ne ometa Heningove u uživanju njihove polovine vlastelinstva, ali je Tahi ignorisao kraljevu naredbu. Nakon neuspeha da se reši Tahija legalnim sredstvima, Uršula se požalila svom rođaku, podbanu Ambrozu Gregorijancu, i naoružala svoje kmetove: 27. januara 1565. (dok je Tahi bio u Požunu) Uršuline sluge i oko 800 naoružanih seljaka zauzeli su tvrđave Susedgrad i Stubicu gotovo bez otpora (ranjen je samo kaštelan Ivan Zadori), opljačkali i proterali Tahijevu porodicu u Zagreb. 1. februara 1565. Uršulini kmetovi zauzeli su i opljačkali dvor Tahijevog kaštelana Petra Petričevića u Gornjoj Stubici. U tužbi kralju Tahi je procenio da mu je naneto 25.000 forinti štete. Tahi je dobio podršku od kralja i bana Petra Erdedija (svog zeta); nakon što je Uršula odbila kraljevu zapovest da pusti Tahija nazad u posed, banska vojska (ban Petar sa 200 momaka i 3 topa[10]) krenula je da zauzme vlastelinstvo silom. Boj kod Susedgrada 3. jula 1565. završio se teškim porazom banske vojske: podban Ambroz Gregorijanec i susedgradsko-stubički kmetovi (oko 3.000) tako su razbili plemićku vojsku, da je ostavila na bojištu čak i bansku zastavu.[11]

Nakon bitke, 25, jula 1565. hrvatski Sabor je smenio podbana Ambroza i optužio njega, Uršulu Heningovu i njihove pristalice za veleizdaju zbog napada na kraljevskog namesnika, bana; Susedgrad i Stubica predati su Tahiju, a Heningova polovina imanja stavljena je pod prinudnu upravu: najpre samog bana (1565—66), zatim kraljevske komore (1566-69. pod nadzorom plemića Stjepana Grdaka), a zatim 1569-72. izdata je pod zakup samom Tahiju. Zavladavši tako celim imanjem, Tahi je iskoristio priliku da se osveti svim pristalicama Heningovaca: dvojicu sitnih plemića pogubio je bez suda (Ivana Sabova i Stjepana iz Brdovca), sedam kmetova je obešeno, a veći broj je proteran sa imanja; preostalima je udvostručio obaveze mimo zakona, a nezakonite dažbine i kuluk uterivani su brutalnim nasiljem.[11] Tahijeva nasilja poznata su iz sačuvanih tužbi komesara Grdaka; kraljevska komora sprovela je protiv Tahija dve istrage, ali je njegov uticaj na dvoru doveo do njihove obustave; i više: Grdak je otpušten 1569. i celo imanje predato je Tahiju na 3 godine, na ime kraljevog duga od 4.888 forinti za plate kraljevskih konjanika u Kanjiži, gde je Tahi bio kapetan.[11]

Početkom 1571. Heningovci su kupili pomilovanje i povratak poseda od cara Maksimilijana za 10.000 forinti. Nakon izmirenja kraljevih dugova Tahiju, komorska uprava ponovo je uvedena krajem 1571. Tahi je pohapsio kraljeve komesare, što je dovelo do pobune kmetova protiv Tahija 24. decembra 1571, koji su 21. juna 1572. zauzeli zamak u Stubici i opseli Susedgrad. Tokom bune komorska uprava je zajedno sa pobunjenim seljacima u dva navrata podnosila tužbe protiv Tahija (koje su podnele deputacije kmetova u Zagrebu i u Beču): u njima se tužilo na obeščašćivanje seljačkih žena i kćeri, proterivanje seljaka sa imanja, nezakonite dažbine, zamenu novčane rente naturalnom (upola većom), zaplenu stoke, prinudni otkup pokvarenog vlastelinskog vina, ishranu vlastelinskih pasa tokom gladne godine 1569-70. Najzad je kraljevska komisija umirila pobunjene seljake i ponovo uvela u posed Uršulu Heningovu 6. avgusta 1572, nakon 7 godina izgnanstva. Međutim, Tahiju je priznata polovina vlastelinstva do rešenja kmetske parnice protiv njega (uz obećanje da neće kažnjavati pobunjenike), a hrvatski Sabor (plašeći se svakog pokreta kmetova) proglasio je 18. januara 1573. pobunjene seljake za veleizdajnike i zatražio pomoć kraljevske vojske radi njihovog kažnjavanja.[11] Zbog toga je vođstvo pobune 27. januara pozvalo narod na opšti ustanak.[10][12]

Buna uredi

Planovi ustanika uredi

Pošto tužbe kmetova, podnete preko 3 deputacije, nisu naišle na razumevanje kod kralja, kmetovi su organizovali oružani otpor, a 23. aprila 1572. osnovali su Seljački pobunjenički savez i stali da pripremaju ustanak u Zagorju, Posavini i u susednoj Štajerskoj i Kranjskoj. Vrhovne vođe ustanika bili su Matija Gubec (zvani Beg), Ivan Pasanec i Ivan Mogaić, koji su činili vrhovni pobunjenički sud, dok je vojna komanda poverena Iliji Gregoriću, iskusnom ratniku sa Vojne krajine. Pod njegovom komandom bilo je 11 ustaničkih kapetana, koji su predvodili seljake svojih sudčija (više sela). Težak položaj kmetova u Hrvatskoj i Štajerskoj omogućio je da se borba protiv Tahija pretvori u ustanak protiv plemstva uopšte, pod parolom za stare pravice, tj. za vraćanje na novčanu rentu i minimalnu tlaku koja je bila uobičajena od 13. do 15. veka, za ukidanje ograničenja trgovine za seljake i otvaranje puta trgovini do mora.[12]

Po Gregorićevom ratnom planu, trebalo je prvim naletom ovladati Donjom Stubicom, Susedgradom, Brdovcem i Cesargradom, naoružati se i potom proširiti pobunu na kmetove ostale zagorske vlastele i južno od Save na područje Mokrice, Samobor, Okić, Jastrebarsko.[10][12]

Ustanak uredi

Mapa seljačke bune početkom februara 1573. Vatra označava pobunjena mesta, mačevi označavaju bitke, kule-opsednute/osvojene zamkove. Palisade označavaju sedišta kapetanija Slavonske i Hrvatske vojne krajine.

Ustanak je izbio 29. januara 1573. istovremeno u celom Hrvatskom Zagorju i južno od Save na području: Mokrice, Samobor, Okić, Jastrebarsko, a u Štajerskoj od Bizeljskog do Podčetrtka, šireći se prema Brežicama. Gregorić je sa odredom osvojio Cesargrad uz pomoć bizeljskih kmetova.[12]

U Sloveniji uredi

Buna slovenačkih kmetova, pod vođstvom bravara Pavla Šterca i obućara Kukeca, proširila se 1. februara od Kunšperka do Pilštanja. Gregorić je 2. februara dopro sa odredom do ušća Sutle u Savu, ovladao prelazima kod Mokrica i 3. februara upao u Brežice, ne zauzevši tamošnji zamak. Produžio je za Videm, ojačan brežičkim kmetovima; Krško mu se predalo 4. februara bez borbe i odatle je uputio jači deo (preko 2.000 ljudi) pod kapetanom Nikolom Kupinićem dolinom Krke prema Novom Mestu, radi okupljanja tamošnjih slovenačkih kmetova i pridobijanja seljaka i uskoka u Žumberku i Metliki. Gregorić je sa 5-6.000 ljudi nastavio nastupanje levom obalom Save prema Sevnici. Ustanak je zahvatio i kmetove oko Pazina, na Krasu i oko Škofje Loke, a buntovno raspoloženje proširilo se i do Gorice, Kamnika, Ptuja i zahvatilo gornju dolinu Mure i Međimurje. Međutim, kapetan Josip Turn sa 500 uskoka iz Kostanjevice porazio je 5. februara odred Nikole Kupinića kod Krškog, koji se delom povukao u grad. Poraz je imao za posledicu naglo osipanje ustanika u Kranjskoj i Štajerskoj.[12]

Pošto je doznao za poraz kod Krškog, Gregorić je skrenuo prema selu Planini, gde se nalazila Štercova grupa, ali zbog lažne vesti o upadu Turaka u Štajersku, štajerski ustanici su se razbegli, a Šterca je zarobio upravitelj vlastelinstva. Pošto nije uspeo da oslobodi Šterca, Gregorić je odstupio dolinom Bistrice preko Pilštanja prema Zagorju. Kod Šentpetra (danas Bistrica na Sutli), sustigli su ga 8. februara štajerski feudalni konjanici pod celjskim kapetanom Štratenbahom i razbili mu odred. Gregorić sa Mihajlom Gušetićem uputio se na konjima prema turskoj granici, ali ga haramije uhvate kod Ivanić-grada.[12]

U Hrvatskoj uredi

U Hrvatskoj je za to vreme podban Gašpar Alapić sa feudalnom konjicom Zrinskog i grofice Erdedi i turopoljskim plemićima razbio kod Kerestinca 6. februara grupu okićkih kmetova, a potom istog dana i drugu kod Mokrica.[12]

Glavna pobunjenička snaga (navodno 10.000 ljudi) bila je prikupljena kod Donje Stubice. Protiv njih biskup i ban Juraj Drašković uputio je Alapića sa staleškom i banskom vojskom (banderijama), ojačanom iz krajiških uporišta (do 5.000 vojnika). U krvavoj četvoročasovnoj bici kod Stubice, banska vojska odsudno je 9. februara porazila ustaničke snage, nakon čega je krvlju i vatrom ugušen seljački ustanak.[12]

Posledice uredi

Mogaić je poginuo, a Gubec i Pasanec su zarobljeni i u Zagrebu svirepo pogubljeni; Gregorić je odveden u Beč i nakon saslušanja (koje je sačuvano do danas) verovatno naknadno pogubljen u Zagrebu. Posle toga usledila je plemićka osvetnička akcija protiv kmetova, njihovih porodica i domova, pa i protiv 25 zagorskih plemića, naklonjenih kmetovima.[12] Prema mađarskom istoričaru Ištvanfiju (16. vek): ...prema onima koji su se predali besnilo se tako, da su ih vešali svuda po obližnjem drveću, ili na vratima kuća, na spojenim gredama... Na jednoj jedinoj kruški visilo je čak 16 seljaka....Neke su opet puštali sa odrezanim nosom i ušima da zauvek nose taj sramotni žig za opomenu drugima na zločinačko trgnuti mač protiv gospode..[3] Smatra se da je u završnoj bici, a zatim u sprovedenim represalijama, pobijeno oko 3.000 kmetova[12], a ukupno oko 4.000 u čitavoj buni.[3]

[13]

Nasleđe uredi

Seljačka buna iz 1573. godine stekla je legendarni status među Slovencima i Hrvatima. Ona je nadahnula mnoge književnike poput Miroslava Krleže, Augusta Šenoe i Antona Aškerca, vajare Antuna Augustinčića i Stojana Batiča, te slikare poput Krste Hegedušića.

Muzeji kod dvorca Oršića u Gornjoj Stubici i u Krškom posvećeni su buni. Na brdu iznad Gornje Stubice nalazi se monumentalni spomenik Seljačkoj buni, rad Antuna Augustinčića iz 1973. godine.

Po uzoru na ovaj događaj, 1975. godine snimljen je u režiji Vatroslava Mimice dugometražni film Seljačka buna 1573.

Manojlo Grbić u "Karlovačkom vladičanstvu" piše da su Žumberački Srbi morali pomoći plemstvu u gušenju te bune. Nema govora o Hrvatima među tadašnjim kajkavcima, jer Antun Radić, začetnik etnologije kod Hrvata navodi podatak u "Domu" da su kasnije od Slovenaca nastali Hrvati kajkavci, jer se vlastela koja se izmicala pred Turcima, nastanila među njima, pa se po vladarima i narod vremenom prozvao Hrvati.

Napomene uredi

  1. ^ Oko 5.000 banovaca, 500 uskoka, 500 štajerskih konjanika.[1]
  2. ^ Oko 10.000 kod Stubice, 5-6.000 sa Gregorićem, 2.000 sa Kupinićem.[1]

Reference uredi

  1. ^ a b v g d đ e Gažević 1974, str. 224 harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFGažević1974 (help)
  2. ^ Antoljak, Stjepan (novembar 1973). „Nekoliko marginalnih opaski o seljačkoj buni 1573. godine” [Marginalia to the 1573 peasant uprising] (PDF). Radovi Zavoda za hrvatsku povijest Filozofskoga fakulteta Sveučilišta u Zagrebu (na jeziku: hrvatski). 5 (1): 93—111. Pristupljeno 6. 9. 2017. 
  3. ^ a b v Čečuk, Božidar (mart 1960). „Tragom poginulih seljaka u Seljačkoj buni 1573. godine” (PDF). Papers and Proceedings of the Department of Historical Research of the Institute of Historical and Social Research of Croatian Academy of Sciences and Arts (na jeziku: hrvatski). Zagreb, Croatia: Croatian Academy of Sciences and Arts. 3: 499—503. Pristupljeno 5. 9. 2017. 
  4. ^ a b v g Vojna enciklopedija, 347. str.
  5. ^ a b Gažević 1974, str. 510 harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFGažević1974 (help)
  6. ^ Gažević 1974, str. 556–557 harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFGažević1974 (help)
  7. ^ a b Gažević 1974, str. 509–511 harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFGažević1974 (help)
  8. ^ Gažević 1974, str. 527 harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFGažević1974 (help)
  9. ^ „Povijest Hrvatske I. (R. Horvat)/Prvo banovanje Tome Erdeda – Wikizvor”. hr.wikisource.org. Pristupljeno 16. 1. 2019. 
  10. ^ a b v g „Hrvatska povijest. Drugi dio (Šišić)/Poglavlje II. – Wikizvor”. hr.wikisource.org. Pristupljeno 25. 12. 2018. 
  11. ^ a b v g Adamček, Josip (oktobar 1968). „Prilozi povijesti seljačke bune 1573.” (PDF). Radovi Filozofskog fakulteta: Odsjek za povijest (na jeziku: Croatian) (6): 51—96. Pristupljeno 20. 1. 2018. 
  12. ^ a b v g d đ e ž z i Gažević 1974, str. 528 harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFGažević1974 (help)
  13. ^ Seljačka buna, Crohis.com, (u pismohrani archive.org 23. listopada 2007), pristupljeno 1. travnja 2016.

Literatura uredi

  • Gažević, Nikola, ur. (1974). Vojna enciklopedija (tom 10). Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 556—557. 
  • Gažević, Nikola, ur. (1974). Vojna enciklopedija (tom 9). Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 224. 
  • Vojna enciklopedija (knjiga treća). Beograd, 1972. godina.
  • Ilustrirana zgodovina Slovencev. „Mladinska knjiga“, Ljubljana 2000. godina.
  • Adamček, Josip (oktobar 1968). „Prilozi povijesti seljačke bune 1573.” (PDF). Radovi Filozofskog fakulteta: Odsjek za povijest (na jeziku: Croatian) (6): 51—96. Pristupljeno 1. 2. 2018. 
  • Antoljak, Stjepan (novembar 1973). „Nekoliko marginalnih opaski o seljačkoj buni 1573. godine” [Marginalia to the 1573 peasant uprising] (PDF). Radovi Zavoda za hrvatsku povijest Filozofskoga fakulteta Sveučilišta u Zagrebu (na jeziku: hrvatski). 5 (1): 93—111. Pristupljeno 6. 9. 2017. 
  • Čečuk, Božidar (mart 1960). „Tragom poginulih seljaka u Seljačkoj buni 1573. godine” (PDF). Papers and Proceedings of the Department of Historical Research of the Institute of Historical and Social Research of Croatian Academy of Sciences and Arts (na jeziku: hrvatski). Zagreb, Croatia: Croatian Academy of Sciences and Arts. 3: 499—503. Pristupljeno 5. 9. 2017. 
  • Klaić, Vjekoslav (1928). Crtice iz Hrvatske prošlosti (na jeziku: hrvatski). Matica hrvatska. 
  • „GREGORIĆ, Ilija”. Croatian Biographical Lexicon (na jeziku: hrvatski). Miroslav Krleža Institute of Lexicography. 2002. Pristupljeno 17. 12. 2018. 

Vidi još uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Хрватско-словеначка_сељачка_буна&oldid=27044659”