Cavtat
Cavtat (ital. Ragusa Vecchia) je naseljeno mesto i sedište opštine Konavle, Dubrovačko-neretvanska županija, Republika Hrvatska.
Cavtat | |
|---|---|
 Cavtat | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Dubrovačko-neretvanska |
| Opština | Konavle |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  2.153 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 34′ 52″ S; 18° 13′ 05″ I / 42.58120325608993° S; 18.21807007502797° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 5 m |
  Cavtat Cavtat na karti Hrvatske | |
 Cavtat Cavtat na karti Dubrovačko-neretvanske županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 20210 Cavtat |
| Pozivni broj | +385 20 |
| Registarska oznaka | DU |
| Veb-sajt | www |
Ime uredi
Ime Cavtat potiče od rimskog naziva Civitas[1] vetus, kako su njegove izbeglice u Dubrovniku nazvali svoje matično naselje Epidaurum. Tokom poznog sednjovekovnog i ranog novovekovnog razdoblja, ovo mesto je često označavano i kao stari grad (ital. civita vecchia), odnosno Starigrad (ital. Civitavecchia).
Geografski položaj uredi
Cavtat se nalazi na krajnjem jugu Hrvatske na obali Jadranskog mora 19 km. jugoistočno od Dubrovnika. Nedaleko od grada prolazi Jadranska magistrala. Jezgro mu je na malom poluostrvu. Luka je dobro zaštićena poluostrvom Sustjepanom i spoljnim ostrvima Mrkanom i Bobarom. Uvala Tiha na suprotnoj, severoistočnoj strani služi kao dobro sidrište.
Istorija uredi
Na mestu gde se sada nalazi Cavtat nalazila se u vreme Stare Grčke kolonija Epidaurum a kasnije su Rimljani tu osnovali koloniju Epidaurus. Tu je živeo bogati i obesni Rimljanin, Valerije.[2] Mesto su u 7. veku razorili Varvari. Preostali stanovnici su sa pridošlicama iz Dalmacije, osnovali novo naselje 691. godine. Tu se 900. godine vraćajući iz Rima zadržao srpski župan Pavlimir, koji je ostavio nekoliko svojih pratilaca i nešto od blaga.[3]
Godine 1253. u ugovoru između bugarskog cara Mihajla i Dubrovačke republike, pominje se "stari grad Epitakr". Tu su svraćali raški i bosanski srpski vladari idući u Dubrovnik. Do 1427. godine gradić je sa Konavskom župom pripadao Trebinjskoj kneževini, a zatim prešao pod dubrovačku vlast.[4] Od 14. veka nosi grad sadašnje ime, koje označava "grad".[5] Do propasti Dubrovačke republike 1808. godine, Cavtat je bio pod upravom dubrovačkog kapetana (kastelana). Tu je bilo pristanište povezano sa Dubrovnikom. Za vreme rata i borbi između Francuza sa Rusima i Crnogorcima, grad je 1807. godine bio poharan i zapaljen.
U Kraljevini Jugoslaviji Cavtat je bio na glasu kao vrlo primamljivo turističko mesto. Imao je dobre saobraćajne veze, na lepom mestu okružen lepom vegetacijom. Dolazili su u taj primorski grad državnici i političari, strani i domaći. Srpski političar Nikola Pašić je redovno letovao u tom gradu, i njegovo prisustvo je dovodilo do organizovanja pravih pozdravnih manifestacija naroda. Beogradski "BUSK" je od 1932. godine u gradu imao letnju koloniju, u koju su dolazi brojni Beograđani na odmor.[6] Vezali su se inače za sanatorijum - hotel "Tiha", vlasništvo dr Vlaha Novakovića, a nalazio se iznad mora, nadomak gradića. Bile su tu u gradu dve crkve, razmaknute - na suprotnim krajevima grada. Tu je dolazio leti na odmor iz Drezdena i operski tenor Tino Patijera, inače rođen u Cavtatu. Svetski poznat vajar Meštrović napravio je u Cavtatu (na bregu) mermerni mauzolej[7] tragično umrle bogate porodice brodovlasnika, kapetana Ive Račića. Na bakarnim vratima tog grobnog mauzoleja, nalazile su se predstave svetaca, Sv. Ćirila i Metodija, Sv. Save i Grgura Ninskog.[8] U mestu je delovalo Društvo za unapređenje turizma "Epidaurum", čiji je osnivač pomenuti lekar Novaković. Tu je rođen i dr Valtazar Bogišić pravnik, kojem je pre Prvog svetskog rata podignut spomenik, rad vajara Petra Palavičinija. Postojao je Bogišićev muzej sa bibliotekom, o kojima su brinuli fratri.[9] Na čelu akcije skupljanja priloga bio je 1910. godine meštanin Đuro Bjelić.[10] Tridesetih godina 20. veka u rodnoj kući slikara Vlaha Bukovca, otvoren je "Bukovčev muzej" sa umetnikovom zaostavštinom.
Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj, nalazio se Cavtat u sastavu stare opštine Dubrovnik.
Stanovništvo uredi
Na popisu stanovništva 2011. godine, Cavtat je imao 2.153 stanovnika.
| Broj stanovnika po popisima[11] | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1857 | 1869 | 1880 | 1890 | 1900 | 1910 | 1921 | 1931 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
| 749 | 634 | 675 | 723 | 708 | 740 | 700 | 774 | 641 | 654 | 821 | 954 | 1.585 | 1.930 | 2.015 | 2.153 |
Napomena: U 1981. smanjeno za nenaseljeni deo područja koji je pripojen naselju Zvekovica. U 1971. sadrži deo podataka bivšeg naselja Obod.
Popis 1991. uredi
Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Cavtat je imalo 1.930 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Privreda uredi
U blizini Cavtata, u mestu Čilipi, nalazi se dubrovački aerodrom.
Poznate ličnosti uredi
- Valtazar Bogišić
- Ljudevit Vuličević
- Frano Supilo
- Vlaho Bukovac
- Tino Patijera, operski pevač
Galerija uredi
-
Cavtatska uličica -
Cavtat riva -
Spomenik Valtazaru Bogišiću -
Cavtat iz uvale Tiha
Izvori uredi
- [1] Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine
- Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9.
Reference uredi
- ^ "Otadžbina", Beograd 1881. godine
- ^ "Zora", Mostar 30. april 1896. godine
- ^ "Delo", Beograd 1895. godine
- ^ "Zora", Mostar 1896. godine
- ^ "Beogradske opštinske novine", Beograd 1899. godine
- ^ "Vreme", Beograd 1936. godine
- ^ "Pravda", Beograd 1932. godine
- ^ "Vreme", Beograd 1941. godine
- ^ "Vreme", Beograd 1928. godine
- ^ "Delo", Beograd 1910. godine
- ^ — Republika Hrvatska — Državni zavod za statistiku: Naselja i stanovništvo Republike Hrvatske 1857.-2001.
Spoljašnje veze uredi
Mapa uredi
Fotografije uredi
 | Ovaj članak vezan za sela u Dubrovačko-neretvanskoj županiji je klica. Možete doprineti Vikipediji tako što ćete ga proširiti. |
Literatura uredi
- Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9.
