Carstvo
Ovaj članak sadrži spisak literature (štampane izvore i/ili veb-sajtove) korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima premalo izvora koji su uneti u sam tekst. Molimo vas da poboljšate ovaj članak tako što ćete dodati još izvora u sam tekst (inlajn referenci). |
Carstvo je izraz koji u svom užem, odnosno doslovnom smislu označava svaku državu, odnosno monarhiju na čijem se čelu nalazi šef države s titulom cara ili carice. Ponekad se za takav tip države koristi i izraz carevina. U tom smislu jedini primer carstva u savremenom svetu predstavlja Japan.
Definicija uredi
Carstvo je država sa političko-vojnom dominacijom nad stanovništvom koje se kulturno i etnički razlikuje od vladajuće elite i njene kulture[1] - za razliku od federacije, koja je sastavljena od autonomnih država i ljudi.
U svom širem i češće korišćenom značenju izraz carstvo podrazumeva državu raznih oblika složenosti koja se sastoji od relativno velikog broja u etničkom, religijskom, jezičnom, kulturnom i/ili političkom smislu heterogenih teritorijalnih celina koje su u većoj ili manjoj meri podređene centralnoj, odnosno „matičnoj“ vlasti oličenoj u obliku monarha ili oligarhijske grupe, obično vezane uz određenu „matičnu“ celinu (vladajuća/dominirajuća porodica, grad ili etnička grupa). Sve te teritorije sa svojim materijalnim i ljudskim resursima carstva čine potencijalno politički, ekonomski, vojno ili kulturno uticajnijim od „normalnih“ država, pa se ponekad izraz carstvo kolokvijalno koristi za sve natprosečno snažne države. Izraz carstvo u širem smislu podrazumeva i države koje su po svojem političkom uređenju republike, za šta su u istoriji postojali primeri Atine, Rimske republike ili, u nešto novije, kolonijalnih poseda Treće francuske republike za koje se koristio službeni naziv Carstvo (franc. Empire). Ponekad se, u nastojanju da se izbegnu nedoumice, u tu svrhu koristi izraz imperija, koji potiče od latinskog izraza imperium.
Carstva se, zavisno od stepena i metodama očuvanja političkog jedinstva, dele na teritorijalna carstva, koja se sastoje od manjih celina neposredno podređenoj centralnoj vlasti, odnosno predstavljaju unitarne države, te na hegemonijska carstva, koja mogu isto tako sadržavati teritorijalne celine s određenom političkom autonomijom (protektorati i satelitske države).
Izraz carstvo se ponekad slikovito koristi i izvan politike kako bi se opisali entiteti koji se odlikuju natprosečno velikim resursima i snagom, pa se tako govori o poslovnim carstvima ili zločinačkim carstvima.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ The Oxford English Reference Dictionary, Second Edition . 2001. ISBN 978-0-19-860046-6. str. 461.