Centralne sile

Centralne sile, odnosno Savez centralnih sila, bio je vojni savez koji su počevši od 1914. godine činile Austrougarska, Nemačka i Turska, a 1915. godine im se priključila i Bugarska, od kada je ovaj savez posao poznat i kao Četvorni savez. Bio je jedan od dva glavna vojna saveza tokom Prvog svetskog rata i borio se protiv sila Antante. Savez se raspao u jesen 1918. godine.^[1]

Naziv Centralne sile potiče od toga što su članice ovog saveza u geopolitičkom smislu zauzimale centralni, odnosno središnji položaj, između Rusije na istoku i Francuske na zapadu.

Nastanak i razvoj saveza uredi

Mapa sa učesnicima u Prvom svetskom ratu:

Antanta

Centralne sile

Neutralne zemlje

Nemačka i Austrougarska su sklopile ugovor o savezu 7. oktobra 1879. godine, da bi im se 20. maja 1882. godine priključila Italija (Trojni savez). Italija je 1902. godine sklopila tajni ugovor da ne ispuni svoje obaveze u slučaju rata protiv Francuske. Smatrala je, pošto je Austrougarska objavila rat Srbiji, a ne obrnuto, da nije u obavezi da ispoštuje vojne obaveze. Italija je 23. maja 1915. godine ušla u rat na strani Antante.

Tokom izbijanja rata u Evropi avgusta 1914. godine, Turska je krajem oktobra napala Rusiju što je izazvalo objavu rata od strane Rusije, Francuske i Ujedinjenog Kraljevstva.

Bugarska, nezadovoljna porazom u Drugom balkanskom ratu, ušla je u rat na strani Centralnih sila napavši Srbiju u koordinisanoj ofanzivi sa nemačkim i austrougarskim snagama oktobra 1915. godine.

Bugarska je bila i prva zemlja koja je potpisala primirje sa saveznicima 29. septembar 1918. godine, posle uspešnog prodora savezničkih snaga u Makedoniju. Turska je učinila isto 30. oktobra, posle britansko-arapskih uspeha u Palestini i Siriji. Austrija i novonastala Mađarska odvojeno su potpisale primirje tokom prve nedelje novembra, a primirje sa Nemačkom okončalo je rat 11. novembra 1918. godine, posle proboja belgijskih, britanskih, francuskih i američkih snaga u severoistočnoj Francuskoj i Belgiji.