Crkva Vaznesenja Hristovog u Pambukovici
Crkva Vaznesenja Hristovog u Pambukovici sagrađena je 1871. god. Crkva je kategorisana kao spomenik kulture od velikog značaja. Od 2014. godine, parohijska crkva je preimenovana u manastir.[1]
| Crkva Vaznesenja Hristovog u Pambukovici | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Pambukovica |
| Opština | Ub |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1871. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Istorija
urediDa je na tom mestu postojao hram u 18. veku svedoči natpis na ploči koja je uzidana u ogradu porte: " SI HRAM VAZNESENIE GNGA B OŽITEL 1792.". Narodno predanje govori, a u naučnim krugovima se pretpostavljada se na ovom mestu nalazila čuvena Mrkšina crkva i njena štamparija. Ako se arheološkim istraživanjima to i dokaže, onda su ovde štampane dve poslednje knjige starih srpskih štamparija, a to su: : ČETVOROJEVANĐELjE iz 1562. i CVETNI TRIOD iz 1566. god. Potok koji teče južno od crkvene porte naziva se Mrkšinac, kao i samo mesto gde je hram. Natpis iz 1839. god. na jednoj staroj bogoslužbenoj knjizi svedoči da tu knjigu neki Jevrem Negić iz Raduše :" priloži u obitelj Merkšinca". Ovo možda znači, da ovaj manastir nije po naredbi Kneza Miloša pretvoren u mirsku crkvu, već je to učinjeno docnije. Na belegu koji se nalazi u selu Družetiću, blizu Pambukovice, stoji natpis koji svedoči da je to beleg jereja Nikole Boškovića iz sela Gola Glava i da " položen bist u grobnic kod manastira Merkšinca". Ovaj beleg je iz 1832. god. Natpis na Hertologiji govori da je "Sveta i Božastvena knjiga hertologija priloži raba božia Anica iz sela Korena supruga počivšeg Stanislava Zimonića priloži u sveti manastir Vaznesenia Hristovo", malo dalje je i datum "mca julija 15 dne 1840. g. leta ". Znači ovo je tada bio manastir.
Crkva je 2014. godine ponovo postala manastir Merkšinac.[2][3]
Izgled crkve
urediDanašnja crkva je jednostavna jednobrodna građevina na duž, bez priprate, pevnica (njih zamenjuju malo naglašene niše) i kupole. Glavni brod podeljen je na pet traveja sa naglašenim pilastrima. Na istoku je prostran oltarski prostor, sa iznutra polukružnim, a spolja petostranim apsidalnim zidom. U apsidalnom zidu su niše u službi đakonikona i proskomidije. Na apsidi su tri, a sa severne i južne strane glavnog dela građevine nalazi se po pet velikih prozora. Zapadnu fasadu jedino naglašava glavni portal, čija je konstrukcija na dve vode sa polukružnim otvorom i timpanonom iznad. Ostale fasade nemaju ukrasa. Ispod krova koji je na dve vode sa biber crepom kao prekrivačem, teče horizontalni venac. Na južnoj fasadi je pomoćni portal iste konstrukcije kao i glavni, samo skromnijeg izgleda i veličine. Iznad njega je manja rozeta. Unutrašnji prostor je zasveden plitkim poluobličastim svodom, ojačanim se pet potpornih lukova koji teret svoda prenose na pilastre. Zidne površine i spolja i iznutra malterisane su u ravno, s tim što su spoljašnji zidovi okrečeni neprimereno "prskanom" fasadom. Pod je betonski. Zapadno od crkve je samostalni zvonik masivne zidane konstrukcije na četiri supca povezana lucima koji nose krovnu konstrukciju na četiri vode. Zvonik je podignut 1894. god. Na južnoj crkvenoj fasadi su dve mermerne ploče postavljene u čast palih ratnika u ratovima od 1912. do 1918. god. Pored zvonika je pet kamenih spomenika. Jedan od njih je beleg jereja Nikole Boškovića iz Gole Glave. Hram u Pambukovici ima ikonostasnu pregradu sa ikonama koje je slikao sveštenik Dimitrije Jona. Ikone su rad bez umetničke vrednosti.
Galerija
uredi
Vidi još
urediNapomene
urediNapomena: Sadržaj ovog članka je jednim delom ili u celosti preuzet sa http://vaza.co.rs. Nosilac autorskih prava nad materijalom je dao dozvolu da se isti objavi pod slobodnom licencom. Dokaz o tome se nalazi na OTRS sistemu, a broj tiketa sa konkretnom dozvolom je 2013110510010149.
Reference
uredi- ^ Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo
- ^ „Tamnava dobila manastir (22. decembar 2014)”. Arhivirano iz originala 23. 12. 2014. g. Pristupljeno 23. 12. 2014.
- ^ „Manastir Merkšinac - priča utihnulih vekova (SPC, 24. decembar 2014)”. Arhivirano iz originala 24. 12. 2014. g. Pristupljeno 24. 12. 2014.
Literatura
uredi- Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo: "Spomeničko nasleđe Kolubarskog i Mačvanskog Okruga" . . Ваљево. 2006. ISBN 978-86-904745-2-3. COBISS.SR 131307532
