Crkva Svetog Nikole u Puli

Crkva svetog Nikole u Puli je pravoslavni hram s kraja 6. veka.

Crkva Svetog Nikole
Osnovni podaci
Osnivanje	6. vek
Reosnovan	1963.
Mesto	Pula

Hram je podignut na prostoru satrog grada Pule, odmah uz antički pločnik ulice i na temeljima antičkog kvadratnog objekta, koji je izvorno verovatno bio kula i to krajem 6. veka. Posveéna je prazniku Velike Gospojine.

Predstavlja jednobrodnu građevinu dimenzija 7x14 m, pravilno orijentisana sa oltarom na istoku u obliku tzv. ravenske apside. Bočni zidovi bili su ojačani pravilnim ritmom lezena. Između lezena nalazili su se prozorski otvori s polukružnim vrhom, s jednostavnim tranzenama od vapnenca. Oltar crkve bio je ukrašen višebojnim podnim mozaikom isprepletenim geometrijskim motivima koji su činili krstove.

Crkva pripada skupini sličnih malih crkava, naročito s područja Galižane i Fažane. Crkve s poligonalnom apsidom pripadaju graditeljskoj delatnosti pokremutoj podizanjem bazilike sv. Marije Formoze u Puli od strane ravenskog episkopa Maksimijana (546.-556.), inače rodom iz Istre. Istra je bila uključena u Ravenski egzarhat, a ravenska je crkva u južnoj Istri posedovala zemljišta do 12. veka.

Nakon temeljne rekonstrukcije oko 1.200. godine, dodeljena je grčkoj pravoslavnoj verskoj zajednici u Puli.

Pri gradnji peći za pekaru 1860. godine uništen je veći deo podnog mozaika crkve. Crkva je bila očuvana do krovišta gotovo do kraja Drugog svetskog rata, kada je oštećena bombardiranjem, a 1953. godine je u potpunosti srušena.

Obonovljena je 1963. godine. Obnovu je pokrenuo i vodio pravoslavni protojerej Petar Žorž.

Crkva svetog Nikole u Puli danas pripada eparhiji gornjokarlovačkoj Srpske pravoslavne Crkve. Smatra se jednom od najstarijih hrišćanskih hramova u Istri i znatno šire.