Šon Koneri
Ser Tomas Koneri (engl. Sir Thomas Connery; Edinburg, Škotska, Ujedinjeno Kraljevstvo, 25. avgust 1930 — Nasau, 31. oktobar 2020), poznatiji kao Šon Koneri (engl. Sean Connery), bio je škotski filmski i pozorišni glumac koji je javnosti najpoznatiji kao prvi filmski Džejms Bond, nakon što je glumio u sedam Bondovih filmova između 1962 i 1983.[1][2][3] Počevši od uloge u Doktor No, Koneri je igrao Bonda u šest uloga Ion Prodakšona i konačno se pojavio u Nikad ne reci nikad. Nakon njegovog trećeg pojavljivanja u ulozi Bonda u Goldfinger (1964), u junu 1965. časopis Tajm je primetio da se „Džejms Bond razvio u najvećeg masovnog kultnog heroja decenije“.[4]
| Šon Koneri | |
|---|---|
.jpg) Šon Koneri 1983. godine | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Tomas Koneri |
| Nadimci | Šon |
| Datum rođenja | 25. avgust 1930. |
| Mesto rođenja | Edinburg, Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Datum smrti | 31. oktobar 2020. (90 god.) |
| Mesto smrti | Nasau, Bahami |
| Potpis |  |
| Veza do IMDb-a | |
Njegova filmska dostignuća priznata su Oskarom, dvema BAFTA nagradama (uključujući BAFTA Fellowship) i tri Zlatna globusa, uključujući nagradu Sesil B. Demil i nagradu Henrieta. Godine 1987, postao je nosilac Ordena umetnosti i književnosti u Francuskoj, a 1999. je dobio nagradu za životno delo američkog Kenedi centra. Koneri je proglašen vitezom u Novogodišnjim počastima 2000. za zasluge u filmskoj drami.[5]
Rani život uredi
Tomas Koneri je rođen u Kraljevskom porodilištu u Edinburgu, Škotska, 25. avgusta 1930. godine; dobio je ime po svom dedi po ocu.[6][7] On je odrastao u Fauntanbridžu broj 176, bloku koji je od tada srušen.[8] Njegova majka, Eufemija Makbejn „Efi” Maklin, bila je čistačica. Rođena je kao ćerka Nila Maklina i Helen Forbs Ros, a ime je dobila po majci svog oca, Eufemiji Makbejn, supruzi Džona Meklina i ćerki Vilijama Meklina iz Siresa u Fajfu.[9][10][11] Konerijev otac, Džozef Koneri, bio je fabrički radnik i vozač kamiona.[12][13]
Dvoje njegovih pradeda i prababa po ocu emigriralo je u Škotsku iz Veksforda u Irskoj sredinom 19. veka,[14] a njegov pradeda Džejms Koneri je bio irski putnik.[15] Ostatak njegove porodice je bio škotskog porekla, a njegovi prababa i deda po majci bili su izvorni govornici škotskog galskog iz Fajfa i Uiga na Skaju.[16][17] Njegov otac je bio rimokatolik, a majka protestantkinja. Koneri je imao mlađeg brata Nila, i u mladosti je generalno nazivan „Tomi”.[18] Iako je bio mali rastom u osnovnoj školi, brzo se razvio oko 12 godina, dostigavši punu odraslu visinu od 6 ft 2 in (188 cm) sa 18 godina.[19] Koneri je tokom svojih tinejdžerskih godina bio poznat kao „Big Tam”, i izjavio je da je izgubio nevinost od odrasle žene u ATS uniformi u svojoj 14. godini.[20][21] Imao je irskog prijatelja iz detinjstva po imenu Šimas;[15] kada su njih dvoje bili zajedno, oni koji su ih poznavali zvali su Konerija njegovim srednjim imenom Šon, naglašavajući aliteraciju dva imena.[15] Od tada je Koneri više voleo da koristi svoje srednje ime.[15]
Biografija uredi
Koneri je igrao u ukupno sedam filmova o Džejmsu Bondu. Pored njih glumio je i u filmovima Nesalomivi, Ime ruže, Lov na Crveni oktobar, Indijana Džouns i poslednji krstaški pohod i mnogim drugim. Godine 2000. Koneri je dobio titulu viteza.
Ženio se dva puta — prvi put sa Dajanom Silentom, sa kojom ima sina Džejsona koji je takođe glumac, a drugi sa Mišel Rokenburn sa kojom je još uvek u braku. Šon Koneri se povukao sa filma u aprilu 2011, a viđen je na US openu 2012. gde je davao podršku škotskom teniseru Endiju Mareju u finalu protiv srpskog tenisera Novaka Đokovića. Preminuo je 31. oktobra 2020.
Politika uredi
Šon Koneri je bio član Škotske nacionalne stranke, koja se zalaže za nezavisnost Škotske, odnosno njeno izdvajanje iz Ujedinjenog Kraljevstva. Osim što je bio član, Koneri je stranku pomagao i kroz javne nastupe, ali i finansijski sve do 2001. godine, kada je Parlament Ujedinjenog Kraljevstva zabranio finansiranje političkih stranaka iz inostranstva.
Koneri se javno zarekao da će se vratiti u Škotsku onog dana kada ona bude bila nezavisna. Živeo je na Bahamima.
Nagrade uredi
- Nagrađen Oskarom kao najbolji sporedni glumac u filmu Nesalomivi, 1987. godine.
- Nagrađen Zlatnim globusom kao najbolji sporedni glumac u filmu Nesalomivi, 1988. godine.
- Nagrađen Zlatnim globusom (Nagrada „Sesil B. Demil"), 1996. godine.
- Nagrađen BAFTA nagradom kao najbolji glavni glumac u filmu Ime ruže, 1986. godine
Filmografija uredi
Uloge Šona Konerija
| ||||
Godina |
Srpski naziv |
Izvorni naziv |
Uloga |
Napomena
|
|---|---|---|---|---|
| 1957. | No Road Back | Spajk | ||
| 1957. | Hell Drivers | Džoni | ||
| 1957. | Time Lock | |||
| 1957. | Action of the Tiger | Majk | ||
| 1958. | Another Time, Another Place | Mark Trevor | ||
| 1959. | Darby O'Gill and the Little People | Majkl Mekbrajd | ||
| 1959. | Tarzanova najveća avantura | Tarzan's Greatest Adventure | O’Benjon | |
| 1961. | The Frightened City | Pedi Dejmion | ||
| 1961. | Operation Snafu | Pedlar Pasko | ||
| 1962. | Najduži dan | The Longest Day | Flanegan | |
| 1962. | Doktor No | Dr. No | Džejms Bond | |
| 1963. | Iz Rusije s ljubavlju | From Russia With Love | Džejms Bond | |
| 1964. | Woman of Straw | Entoni Ričmond | ||
| 1964. | Marni | Marnie | Mark Ratland | |
| 1964. | Goldfinger | Goldfinger | Džejms Bond | |
| 1965. | The Hill | Džo Roberts | ||
| 1965. | Operacija Grom | Thunderball | Džejms Bond | |
| 1966. | A Fine Madness | Samson Šajlitou | ||
| 1967. | Samo dvaput se živi | You Only Live Twice | Džejms Bond | |
| 1968. | Šalako | Shalako | Šalako | |
| 1970. | The Molly Maguires | Džek Keho | ||
| 1971. | Crveni šator | The Red Tent | Amundsen (Amundsen) | |
| 1971. | The Anderson Tapes | Djuk Anderson (Duke Anderson) | ||
| 1971. | Dijamanti su večni | Diamonds Are Forever | Džejms Bond (James Bond) | |
| 1973. | The Offence | detektiv narednik Džounson (Det. Sergeant Johnson) | ||
| 1974. | Zardoz | Zed (Zed) | ||
| 1974. | The Terrorists | Nils Talvik (Nils Tahlvik) | ||
| 1974. | Ubistvo u Orijent ekspresu | Murder on the Orient Express | pukovnik Arbatnot | |
| 1975. | The Wind and the Lion | Raisuli | ||
| 1975. | Čovek koji je hteo da bude kralj | The Man Who Would Be King | Danijel Drevot (Daniel Dravot) | |
| 1976. | Robin and Marian | Robin Hud (Robin Hood) | ||
| 1976. | The Next Man | Halil Abdul-Muhsen (Khalil Abdul-Muhsen) | ||
| 1977. | Nedostižni most | A Bridge Too Far | general-major Robert Urkart (Maj. Gen. Robert Urquhart) | |
| 1979. | The First Great Train Robbery | Edvard Pirs (Edward Pierce) | ||
| 1979. | Meteor | Meteor | Bredli (Bradley) | |
| 1979. | Kuba | Cuba | Robert Dejps | |
| 1981. | Vremenski banditi | Time Bandits | kralj Agamemnon (King Agamemnon) | |
| 1981. | Svemirski šerif | Outland | O’Nil (O'Neil) | |
| 1982. | Five Days One Summer | Daglas (Douglas) | ||
| 1983. | Sword of the Valiant | Zeleni vitez (The Green Knight) | ||
| 1983. | Nikad ne reci nikad | Never Say Never Again | Džejms Bond (James Bond) | |
| 1986. | Gorštak | Highlander | Ramirez (Ramirez) | |
| 1986. | Ime ruže | The Name of the Rose | Vilijam od Baskervila (William of Baskerville) | |
| 1987. | Nesalomivi | The Untouchables | Džim Maloun (Jim Malone) | |
| 1988. | Kasarna | The Presidio | Kadvel | |
| 1988. | Memories of Me | u ulozi samog sebe | ||
| 1989. | Indijana Džouns i poslednji krstaški pohod | Indiana Jones and the Last Crusade | dr Henri Džouns | |
| 1989. | Family Business | Džesi (Jesse) | ||
| 1990. | Lov na Crveni oktobar | The Hunt for Red October | kapetan Marko Ramijus | |
| 1990. | Ruska kuća | The Russia House | Barli Bler (Barley Blair) | |
| 1991. | Robin Hud: Princ lopova | Robin Hood: Prince of Thieves | kralj Ričard Lavlje Srce | |
| 1991. | Highlander 2: The Quickening | Ramirez | ||
| 1992. | Vrač | Medicine Man | dr Robert Kembel | |
| 1993. | Izlazeće sunce | Rising Sun | Džon Konor (John Connor) | |
| 1994. | Dobar čovek u Africi | A Good Man in Africa | dr Aleks Marej (Dr. Alex Murray) | |
| 1995. | Just Cause | Pol Armstrong (Paul Armstrong) | ||
| 1995. | Prvi vitez | First Knight | Kralj Artur | |
| 1996. | Zmajevo srce | Dragonheart | Draco | |
| 1996. | Stena | The Rock | Džon Patrik Mejson (John Patrick Mason) | |
| 1998. | Osvetnici | The Avengers | Sir August De Wynter | |
| 1998. | Playing By Heart | Pol (Paul) | ||
| 1999. | Klopka | Entrapment | Robert „Mak“ Makdugal (Robert "Mac" MacDougal) | |
| 2000. | Finding Forrester | Vilijam Forester (William Forrester) | ||
| 2003. | Liga izuzetnih džentlmena | The League of Extraordinary Gentlemen | Alan Kvotermejn (Allan Quatermain) | |
| 2006. | Sir Billi the Vet | ser Bili, veterinar (Sir Billi the Vet) - glas | ||
Reference uredi
- ^ Harmetz, Aljean (31. 10. 2020). „Sean Connery, Who Embodied James Bond and More, Dies at 90”
. The New York Times. Arhivirano iz originala 31. 10. 2020. g. Pristupljeno 31. 10. 2020.
- ^ Shapiro, T. Rees (31. 10. 2020). „Sean Connery, first James Bond of film, dies at 90”. The Washington Post. Pristupljeno 31. 10. 2020.
- ^ „Profile: Sean Connery”. BBC News. 12. 3. 2006. Pristupljeno 19. 3. 2007.
- ^ Chapman, James (2007). Licence to Thrill A Cultural History of the James Bond Films. Bloomsbury Academic. str. 92.
- ^ „Sir Sean's pride at knighthood”. BBC. Pristupljeno 15. 3. 2019.
- ^ Pendreigh, Brian (1. 11. 2020). „Obituary: The Sean Connery I knew”. The Scotsman. Pristupljeno 1. 2. 2021.
- ^ Connery, Sir Sean. Who's Who. 2015 (online Oxford University Press izd.). A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc. (potrebna pretplata)
- ^ „Sir Sean visits site of his childhood Edinburgh home”. BBC. 17. 6. 2010. Pristupljeno 1. 2. 2021.
- ^ „Scottish Roots People - Sean Connery”. scottishroots.com. Pristupljeno 3. 10. 2021.
- ^ „Family tree of Euphemia McBain”. Geneanet. Pristupljeno 3. 10. 2021.
- ^ „Familyrelatives.com | Case Study 1 - Sean Connery - James Bond”. familyrelatives.com. Pristupljeno 3. 10. 2021.
- ^ „Sean Connery Biography”. Film Reference. Advameg, Inc. Pristupljeno 29. 9. 2007.
- ^ „Case Study 1 – Sean Connery – James Bond”. familyrelatives.com. Treequest Limited. Pristupljeno 6. 8. 2012.
- ^ Yule 1992, str. 1.
- ^ a b v g Harry Brent (18. 8. 2021). „Five things you never knew about Sean Connery's Irish roots”. The Irish Post. Arhivirano iz originala 18. 8. 2021. g.
- ^ Connery, Sean; Grigor, Murray (2009). Being a Scot. Phoenix Illustrated.
- ^ „Scottish Genealogy Scottish Ancestry Family Tree Scottish Genealogists”. Arhivirano iz originala 12. 7. 2012. g. Pristupljeno 5. 3. 2013.
- ^ Yule 1992, str. 8.
- ^ Sellers 1999, str. 25.
- ^ Yule 1992, str. 18.
- ^ Yule 1992, str. 21.
Literatura uredi
- Broccoli, Albert R.; Zec, Donald (1999). When the Snow Melts: The Autobiography of Cubby Broccoli. Trans-Atlantic Publications.
- Cohen, Susan; Cohen, Daniel (1985). Hollywood Hunks and Heroes. New York City: Exeter Books. str. 33. ISBN 978-0-671-07528-6. OCLC 12644589.
- Cork, John; Scivally, Bruce (2002). James Bond: The Legacy
. London: Boxtree. ISBN 978-0-7522-6498-1. - Sellers, Robert (1999). Sean Connery: A Celebration. Robert Hale. ISBN 978-0-7090-6125-0. Pristupljeno 14. 7. 2011.
- Yule, Andrew (1992). Sean Connery: Neither Shaken Nor Stirred. Little, Brown Book Group. ISBN 978-0-7515-4097-0.
Spoljašnje veze uredi
- Zvanični veb-sajt
- 1999 Biografija
- Šon Koneri na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- „Od poliranja mrtvačkih sanduka do viteza, Bafte i Oskara – Šon Koneri”. Radio televizija Srbije. 31. 10. 2020.
