1. april

Za druge upotrebe pogledajte stranicu 1. april (višeznačna odrednica).

1. april (01.04) je 91. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (92. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 274 dana.

april
P	U	S	Č	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Događaji

• 286 — Car Dioklecijan je uzdigao svog vojskovođu Maksimijana u svog savladara sa titulom avgusta i dao mu kontrolu nad zapadnim delom Rimskog carstva.
• 457 — Rimska vojska je izabrala Julija Valerija Majorijana za zapadnorimskog cara.
• 527 — Vizantijski car Justin I proglašava svog savetnika i sestrića Justinijana I za naslednika.
• 1572 — Gezi su zauzeli Bril od Španaca i stekli prvo uporište na kopnu u Osamdesetogodišnjem ratu.
• 1605 — Alesandro Otavijano de Mediči postaje papa Lav XI.
• 1625 — Udružena španska i portugalska flota je započela ponovno osvajanje Baije od Holanđana u Holandsko-portugalskom ratu.
• 1814 — U Londonu instalirane prve lampe plinskog uličnog osvjetljenja.
• 1826 — Samjuel Mori je patentirao motor sa unutrašnjim sagorevanjem.
• 1873 — Parobrod RMS Atlantik kompanije Vajt star je potonuo kod Nove Škotske, odnevši 547 života u najvećoj pomorskoj nesreći do tada.
• 1918 — U Ujedinjenom Kraljevstvu je osnovano Kraljevsko ratno vazduhoplovstvo spajanjem Kraljevskog letačkog korpusa i Kraljevske mornaričke vazduhoplovne službe.
• 1924 — Nemački sud osudio Adolfa Hitlera na pet godina zatvora zbog pokušaja Pivničkog puča.
• 1933 — Tek izabrani nacisti predvođeni Julijusom Štrajherom su organizovali jednodnevni bojkot svih preduzeća u Nemačkoj u vlasništvu Jevreja.
• 1937 — Aden je postao britanska krunska kolonija.
• 1939 — Generalisimus Fransisko Franko je označio kraj Španskog građanskog rata nakon predaje poslednjih republikanskih snaga.
• 1945 — Iskrcavanjem američkih trupa na japansko ostrvo Okinava počela poslednja etapa u prodiranju savezničkih snaga prema Japanu u Drugom svetskom ratu. U toj najvećoj amfibijskoj operaciji na Pacifiku učestvovalo 183.000 vojnika, 1.727 aviona i 1.321 ratni brod. U borbama okončanim 2. jula poginulo 7.000 američkih i 100.000 japanskih vojnika.
• 1946 — Prvom omladinskom radnom akcijom u posleratnoj Jugoslaviji počela izgradnja železničke pruge Brčko-Banovići. U izgradnji 90 km pruge učestvovalo 60.000 mladih iz cele Jugoslavije.
• 1947 — Pavle od Gliksburga je nasledio svog brata Đorđa II na mestu kralja Grčke.
• 1948 — Vojska pod komandom prosovjetske vlade u Istočnom Berlinu su započeli kopnenu blokadu Zapadnog Berlina.
• 1970 — Beogradski radio „Studio B“ počeo emitovanje programa iz zgrade novinske kuće „Borba“.
• 1975 — Predsednik Kambodže Lon Nol pobegao u Indoneziju pošto su Crveni Kmeri opkolili glavni grad Pnom Pen.
• 1976 — Stiv Džobs i Stiv Voznijak su osnovali firmu Epl.
• 1979 — Iran je postao islamska republika nakon referenduma, čime je zvanično zbačen šah Mohamed Reza Pahlavi.
• 1983 — U zemljotresu u Kolumbiji više od 500 ljudi izgubilo život, a više od 1.500 povređeno.
• 1996 — Spajanjem banaka „Micubiši“ i „Tokio“ u Japanu stvorena najveća svetska banka.
• 1999 — U vazdušnim napadima NATO na Jugoslaviju srušen Varadinski most na Dunavu u Novom Sadu.
• 2001 —
  • U Beogradu uhapšen bivši predsednik Srbije i Jugoslavije Slobodan Milošević, pod optužbom da je tokom desetogodišnje vladavine zloupotrebljavao položaj i time pribavio ličnu korist i korist za Socijalističku partiju Srbije. Miloševića vlasti Srbije u junu iste godine predale Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu.
  • Američki špijunski avion sudario se s kineskim lovcem iznad Južnog kineskog mora, posle čega je letelica SAD prinudno sletela u kinesku vojnu bazu Hajnan. Posle izvinjenja Vlade SAD Kinezi 13. aprila oslobodili 24 člana posade.
• 2002 —
  • U Republici Srpskoj uhapšen i Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu izručen bivši oficir Vojske Republike Srpske Momir Nikolić, optužen za masakr nad Muslimanima u Srebrenici 1995.
  • Izraelski tenkovi i buldožeri upali u više palestinskih gradova na području Zapadne obale.
• 2003 — Britanski sud osudio dva Alžirca na jedanaest godina zatvora zbog prikupljanja novca za terorističku mrežu Al Kaida, što je bila prva presuda u Velikoj Britaniji za veze sa Al Kaidom.
• 2016 — Napadom Azerbejdžana počeli oružani Sukobi u Nagorno-Karabahu (2016).
• 2022 — Osam rudara je poginulo, a dvadeset je povređeno u rudniku „Soko” kod Sokobanja kada je došlo do curenja metana unutar rudnika.

Rođenja

• 1809 — Nikolaj Gogolj, ruski književnik. (prem. 1852)
• 1815 — Oto fon Bizmark, kancelar Pruskog kraljevstva i prvi kancelar Nemačkog carstva. (prem. 1898)
• 1868 — Edmon Rostan, francuski pesnik i dramaturg. (prem. 1918)
• 1873 — Sergej Rahmanjinov, ruski kompozitor, pijanista i dirigent. (prem. 1943)
• 1911 — Rudi Čajavec, partizanski pilot, jedan od pionira vazduhoplovstva NOVJ i narodni heroj Jugoslavije. (prem. 1942)
• 1920 — Toširo Mifune, japanski glumac. (prem. 1997)
• 1924 — Miodrag Petrović Čkalja, srpski glumac i komičar. (prem. 2003)
• 1929 — Milan Kundera, francuski književnik. (†2023)
• 1932 — Debi Rejnolds, američka glumica, pevačica i plesačica. (prem. 2016)
• 1933 — Klod Koen-Tanuđi, francuski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1997).
• 1935 — Vojislav Rakonjac Kokan, srpski reditelj. (prem. 1969)
• 1939 — Ali Makgro, američka glumica, model, spisateljica i aktivistkinja za prava životinja.
• 1946 — Arigo Saki, italijanski fudbaler i fudbalski trener.
• 1952 — Anet O’Tul, američka glumica, plesačica i muzičarka.
• 1953 — Alberto Zakeroni, italijanski fudbalski trener.
• 1953 — Oliver Ivanović, srpski političar i ekonomista. (prem. 2018)
• 1954 — Diter Miler, nemački fudbaler.
• 1958 — Tita, brazilski fudbaler i fudbalski trener.
• 1959 — Helmut Dukadam, rumunski fudbalski golman.
• 1959 — Margita Stefanović, srpska muzičarka, najpoznatija kao klavijaturistkinja grupe Ekatarina Velika. (prem. 2002)
• 1961 — Suzan Bojl, škotska pevačica.
• 1961 — Serđo Skariolo, italijanski košarkaški trener.
• 1965 — Božidar Đelić, srpski političar i ekonomista.
• 1970 — Alan Gregov, hrvatski košarkaš.
• 1971 — Metod Men, američki hip hop muzičar.
• 1973 — Kristijano Doni, italijanski fudbaler.
• 1976 — Dejvid Ojelouo, englesko-američki glumac i producent.
• 1976 — Klarens Sedorf, holandski fudbaler i fudbalski trener.
• 1978 — Miroslava Federer, švajcarska teniserka, supruga Rodžera Federera.
• 1980 — Rendi Orton, američki rvač i glumac.
• 1985 — Gustavo Ajon, meksički košarkaš.
• 1986 — Dejan Borovnjak, srpski košarkaš.
• 1987 — Džena Presli, američka pornografska glumica.
• 1988 — Sandra Afrika, srpska pevačica.
• 1995 — Janis Kuzeloglu, grčki košarkaš.
• 1996 — Zoran Nikolić, crnogorski košarkaš.
• 1997 — Ejsa Baterfild, engleski glumac.

Smrti

• 1910 — Andreas Ahenbah, nemački slikar (rođ. 1815)
• 1939 — Anton Semjonovič Makarenko, sovjetski pedagog i književnik. (rođ. 1888)
• 1965 — Helena Rubinštajn, kozmetički magnat. (rođ. 1870)
• 1968 — Lav Davidovič Landau, sovjetski fizičar, nobelovac. (rođ. 1908)
• 1976 — Maks Ernst, nemački slikar i vajar (rođ. 1891)
• 1984 — Marvin Gej, američki pevač (rođ. 1939)
• 2008 — Svetolik Mitić, novinar, jedan od osnivača Televizije Beograd, prvi dežurni urednik i autor prvog intervjua TV Beograd. (rođ. 1923)
• 2010 — Džon Forsajt, američki filmski i TV glumac. (rođ. 1918)

Praznici i dani sećanja

• Dan šale
• Srpska pravoslavna crkva slavi:
  • Svete mučenike Hrisanta, Dariju i druge sa njima
  • Svetog mučenika Panharija

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma