14. maj

14. maj (14.05) je 134. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (135. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 231 dana.

Događaji

maj
P	U	S	Č	P	S	N
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28	29	30
31

• 1607 — Engleski avanturista Džejms Smit osnovao prvo englesko naselje na tlu Severne Amerike, kasnije po njemu nazvano Džejmstaun.
• 1610 — Verski fanatik ubio u Parizu francuskog kralja Anrija IV, prvog monarha iz dinastije Burbona.
• 1643 — Na francuski presto došao četvorogodišnji Luj XIV nakon smrti oca Luja XIII. Regentkinja je bila njegova majka Ana Austrijska, ali je stvarnu vlast imao kardinal Mazaren.
• 1796 — Engleski lekar Edvard Džener uspešno vakcinisao protiv velikih boginja jednog osmogodišnjeg dečaka i označio početak moderne imunologije.
• 1811 — Pedro Huan Kabaljero, Fulhensio Jegros i Hose Gaspar Rodrigez de Fransija su zbacili španskog guvernera Paragvaja i proglasili nezavisnost od Španije.
• 1900 — U Parizu otvorene Letnje olimpijske igre 1900., druge moderne Olimpijske igre i prve na kojima su učestvovale žene.
• 1940 — Tokom pregovora o predaji holandske vojske u Drugom svetskom ratu, nemački bombarderi razorili su dve trećine Roterdama, pri čemu je poginulo oko hiljadu ljudi, a 80.000 je ostalo bez kuća.
• 1948 — David Ben-Gurion je javno pročitao Deklaraciju o osnivanju države Izrael.
• 1955 — Osam komunističkih zemalja je u Varšavi potpisalo ugovor o osnivanju Varšavskog pakta.
• 1962 — Milovan Đilas izveden pred Okružni sud i osuđen na 13 godina zatvora i ograničenje građanskih prava u trajanju od pet godina.
• 1968 — Komunistička vlada u Čehoslovačkoj na čelu sa Aleksandrom Dubčekom objavila početak širokih društvenih reformi, poznatih kao „Praško proleće“. Reforme su prekinute već u avgustu, ulaskom sovjetskih trupa u Prag.
• 1973 — SAD su lansirale Skajlab, svoju prvu svemirsku laboratoriju.
• 1989 — Vođa peronista Karlos Menem postao predsednik Argentine, pobedivši na izborima kandidata vladajuće Radikalne partije Eduarda Angelosa.
• 1991.
  • - Radio-televizija Srbije počela emitovanje satelitskog programa
  • - Samoubistvo je izvršila Đang Čing, udovica kineskog lidera Mao Cedunga, jedan od vođa „Kulturne revolucije“.
• 1992 — Glavnoj ulici u Beogradu, ulici Maršala Tita, posle 47 godina promenjen je naziv u Ulicu srpskih vladara. Naziv je kasnije promenjen u kralja Milana.
• 1999 — U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju pogođena kolona izbeglica kod sela Koriša na Kosovu, pri čemu je poginulo 87 osoba, među kojima je najveći broj dece.
• 2001 —
  • Savet NATO odobrio povratak jugoslovenske vojske i policije u sektor B Zone kopnene bezbednosti na administrativnoj granici između Kosova i Srbije, počev od 24. maja.
  • Lider koalicije desnog centra Silvio Berluskoni pobedio na parlamentarnim izborima u Italiji i potom formirao 59. italijansku vladu od 1945.
• 2002 — Na donatorskoj konferenciji u Njujorku, koju su pokrenule UN za prikupljanje pomoći za obnovu Srebrenice, koja je tokom rata u BiH bila enklava pod zaštitom UN, obećano 5,2 miliona dolara za obnovu tog grada.
• 2003 —
  • Pred Tribunalom u Hagu počelo je suđenje grupi bivših oficira Vojske Republike Srpske, Vidoju Blagojeviću, Draganu Obrenoviću, Draganu Jokiću, optuženih za zločine u Srebrenici u julu 1995. Četvrti optuženi Momir Nikolić je nakon priznanja krivice i nagodbi sa Tužilaštvom, izuzet iz postupka.
  • Irački zvaničnici saopštili da je iz masovnih grobnica u toj zemlji otkopano preko 2.200 tela, žrtava režima Sadama Huseina.
  • Alžirska vojska oslobodila 17 evropskih turista, koje su oteli islamski militanti i držali ih dva meseca u Sahari.
  • Posle blizu četrdeset godina planiranja i debata, otpočeli podzemni radovi na zaštiti Venecije od tonjenja.
• 2008 — Žistin Enen, tada najbolja svetska teniserka, objavila je da se povlači iz profesionalnog tenisa.
• 2015 — Viši sud u Beogradu rehabilitovao je generala Dragoljuba Mihailovića i vratio mu građanska prava koja su mu bila oduzeta u Beogradskom procesu.
• 2021 — Terorizam: U eksploziji bombe koja se dogodila u džamiji u Šakar Daru u Avganistanu poginulo je najmanje 12 ljudi, a nekoliko desetina je povređeno.

Rođenja

• 1852 — Đorđe Krasojević, srpski političar i advokat. (prem. 1923)
• 1922 — Franjo Tuđman, hrvatski političar i istoričar, 1. predsednik nezavisne Hrvatske. (prem. 1999)
• 1925 — Ljubomir Tadić, srpski pravnik, filozof i akademik. (prem. 2013)
• 1943 — Džek Brus, škotski muzičar, najpoznatiji kao član supergrupe Cream. (prem. 2014)
• 1944 — Džordž Lukas, američki scenarista, reditelj i producent.
• 1945 — Johan Volah, izraelski fudbaler.
• 1946 — Slobodan Tišma, srpski pisac i muzičar.
• 1952 — Robert Zemekis, američki reditelj, producent i scenarista.
• 1955 — Darko Bajić, srpski reditelj, scenarista i producent.
• 1956 — Slobodan Karalić, srpski fudbalski golman i fudbalski trener. (prem. 2013)
• 1961 — Tim Rot, engleski glumac i reditelj.
• 1962 — Deni Hjuston, američki glumac i reditelj.
• 1965 — Oven Kolfer, irski književnik.
• 1967 — Valerija Marini, italijanska glumica, producentkinja, model i modna dizajnerka.
• 1969 — Kejt Blančet, australijska glumica i rediteljka.
• 1971 — Sofija Kopola, američka glumica, rediteljka, scenaristkinja i producentkinja.
• 1971 — Radmila Tomović, srpska glumica.
• 1983 — Uroš Slokar, slovenački košarkaš.
• 1984 — Oli Mers, engleski muzičar, glumac i televizijski voditelj.
• 1986 — Miljan Rakić, srpski košarkaš.
• 1990 — Gediminas Orelik, litvanski košarkaš.
• 1993 — Kristina Mladenović, francuska teniserka srpskog porekla.
• 1994 — Markinjos, brazilski fudbaler.
• 1996 — Martin Gariks, holandski di-džej i muzički producent.
• 1996 — Dejana Radanović, srpska teniserka.

Smrti

• 1843 — Ljubica Obrenović, supruga kneza Miloša Obrenovića.
• 1912 — August Strindberg, švedski pisac.
• 1932 — Čedomilj Mijatović, srpski političar, istoričar i ekonomist, član Srpske kraljevske akademije. (rođ. 1842)
• 1940 — Ema Goldman, litvanska anarhistkinja (rođ. 1869)
• 1954 — Hajnc Guderijan, nemački general i jedan od tvoraca taktike blickriga. (rođ. 1888)
• 1998 — Frenk Sinatra, američki pevač i filmski glumac.
• 1974 — Ljubo Babić, hrvatski i jugoslovenski slikar i istoričar umetnosti.
• 1991 — Đang Ćing, kineska glumica i političarka

Praznici i dani sećanja

• Srpska pravoslavna crkva slavi:
  • Svetog proroka Jeremiju
  • Prepodobnog mučenika Akakija Papučara
  • Prepodobnog Pafnutija Borovskog

Reference

== Vidi još ==

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma