19. novembar
датум
19. novembar (19.11.) je 323. dan godine po gregorijanskom kalendaru (324. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 42 dana.
Događaji uredi
| novembar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
- 461 — Zapadnorimski vojskovođa Ricimer proglasio za cara senatora Libija Severa.
- 1493 — Kristifor Kolumbo je otkrio Portoriko na svom drugom putovanju.
- 1796 — Predvođeni vladikom Petrom I Petrovićem Njegošem, Crnogorci su na Krusima potukli Turke, a u bici je poginuo i skadarski paša Mahmut Bušatlija, koji je s 23.000 vojnika pokušao da pokori Crnu Goru.
- 1824 — Skupština Meksika usvojila je Ustav prema kojem je ta država postala nezavisna.
- 1841 — Osnovano je Društvo srpske slovesnosti, a to je svojim pečatom i potpisom potvrdio knez Mihailo. Njegovi osnivači bili su Jovan Sterija Popović i Atanasije Nikolić.
- 1866 — Rat Austrije i Italije je posle sedam sedmica okončan Bečkim ugovorom, kojim je Italiji pripala provincija Veneto i grad Venecija.
- 1906 — Radio-konferencija u Berlinu prihvatila je SOS kao međunarodni signal za pomoć.
- 1942 — Georgij Žukov je pokrenuo je operaciju Uran koja je promenila tok Staljingradske bitke.
- 1969 — Pele je postigao svoj 1000. gol u karijeri protiv tima Vasko de Gama.
- 1985 — Ronald Regan i Mihail Gorbačov su se sastali prvi put.
- 1932 — Irak je stekao nezavisnost i postao član Društva naroda posle okončanja britanskog mandata.
- 1949 — Renije krunisan za kneza Monaka.
- 1952 — Ujedinjeno Kraljevstvo je na ostrvima Monte Belo pored severozapadne obale Australije isprobala prvu atomsku bombu.
- 1954 — Devet zapadnih zemalja odlučilo je da Zapadnu Nemačku primi u NATO i još čvršće je uključi u hladnoratovsko nadmetanje Zapada sa Istokom.
- 1968 — Predsednik Perua Fernando Belaunde Teri oboren je u vojnom udaru levičarske Nacionalne revolucionarne hunte koju je predvodio general Huan Velasko Alvarado.
- 1981 — Posle sedam meseci, irski nacionalisti su u zatvoru Mejz u Belfastu obustavili protestni štrajk glađu protiv britanskih vlasti, tokom kojeg je umrlo 10 štrajkača.
- 1990 — Ujedinjene su dve nemačke države nastale posle sloma Trećeg rajha u Drugom svetskom ratu i prestala je da postoji Nemačka Demokratska Republika.
- 1991 — Predsedništvo SFRJ prešlo je na rad u uslovima neposredne ratne opasnosti, ocenivši da je građanski rat na pomolu i da su se za takav rad stekli uslovi predviđeni Ustavom. Predstavnici secesionističkih republika Hrvatske i Slovenije već su se isključili iz rada Predsedništva.
- 1995 — Predsednik Makedonije Kiro Gligorov ranjen prilikom eksplozije automobila-bombe u centru Skoplja, a njegov vozač je poginuo.
- 1997 — Japanski voz na magnetnim jastucima je brzinom od 451 km/h oborio svetski rekord na eksperimentalnoj železničkoj deonici zapadno od Tokija.
- 1998 — Počeo impičment protiv Bila Klintona.
- 2000 — Tajvanski premijer Tang Fei saopštio je da podnosi ostavku, samo četiri i po meseca pošto je preuzeo vlast.
- 2002 — Turski sud formalno je ukinuo smrtnu presudu izrečenu vođi kurdskih pobunjenika Abdulahu Odžalanu, uhvaćenom 1999. i ubrzo osuđenom na najtežu kaznu.
Rođenja uredi
- 1808 — Janez Blajvajs, slovenački konzervativni političar, novinar, lekar, veterinar i javna ličnost. (prem. 1881)[1]
- 1833 — Vilhelm Diltaj, nemački filozof, istoričar, sociolog i psiholog. (prem. 1911)
- 1887 — Džejms Bačeler Samner, američki hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju (1946). (prem. 1955)
- 1888 — Hose Raul Kapablanka, kubanski šahista. (prem. 1942)
- 1900 — Ana Zegers, nemačka književnica. (prem. 1983)
- 1901 — Nina Bari, ruska matematičarka. (prem. 1961)[2]
- 1911 — Bora Baruh, srpski slikar i pravnik, učesnik Narodnooslobodilačke borbe. (prem. 1942)
- 1917 — Indira Gandi, indijska političarka, premijerka Indije (1966—1977, 1980—1984). (prem. 1984)
- 1920 — Džin Tirni, američka glumica. (prem. 1991)
- 1922 — Rajko Mitić, srpski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 2008)
- 1922 — Branislav Šoškić, jugoslovenski ekonomista, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i društveno-politički radnik SFR Jugoslavije, SR Crne Gore i SR Srbije. (prem. 2022)
- 1924 — Vilijam Rasel, britanski glumac.
- 1925 — Zigmunt Bauman, poljski sociolog i filozof. (prem. 2017)
- 1930 — Žiža Stojanović, srpska glumica.
- 1933 — Lari King, američki TV i radijski voditelj. (prem. 2021)[3][4]
- 1936 — Ljubiša Samardžić, srpski glumac, reditelj i producent. (prem. 2017)
- 1938 — Ted Tarner, američki medijski magnat.
- 1942 — Kalvin Klajn, američki modni dizajner.
- 1953 — Robert Beltran, američki glumac.
- 1957 — Ofra Haza, izraelska muzičarka. (prem. 2000)
- 1958 — Čarli Kaufman, američki reditelj, scenarista, producent, dramaturg i književnik.
- 1959 — Alison Dženi, američka glumica.
- 1960 — Milan Delčić Delča, srpski muzičar, dramaturg i TV voditelj. (prem. 2011)
- 1961 — Meg Rajan, američka glumica i producentkinja.
- 1962 — Džodi Foster, američka glumica, rediteljka i producentkinja.
- 1964 — Radmilo Mihajlović, bosanskohercegovačko-srpski fudbaler.
- 1965 — Loran Blan, francuski fudbaler i fudbalski trener.
- 1966 — Džejson Skot Li, američki glumac i majstor borilačkih veština.
- 1969 — Rišar Virenk, francuski biciklista.
- 1976 — Stilijanos Venetidis, grčki fudbaler i fudbalski trener.
- 1976 — Aleksa Jelić, srpski muzičar i umetnik.
- 1980 — Vladimir Radmanović, srpski košarkaš.
- 1981 — Markus Benks, američki košarkaš.
- 1983 — Adam Drajver, američki glumac.
- 1984 — Lindsi Elingson, američki model.
- 1984 — Damir Kahriman, srpski fudbalski golman.
- 1986 — Uroš Duvnjak, srpski košarkaš.
- 1986 — Milan Smiljanić, srpski fudbaler.
- 1987 — Tara Vajt, češka pornografska glumica.
- 1988 — Harlinson Pantano, kolumbijski biciklista.
- 1989 — Tajga, američki hip-hop muzičar i glumac.
- 1989 — Kenet Farid, američki košarkaš.
- 1993 — Suso, španski fudbaler.
- 1994 — Nemanja Vico, srpski vaterpolista.
- 1995 — Abela Dejndžer, američka pornografska glumica.
Smrti uredi
- 1226 — Franjo Asiški, italijanski fratar. (rođ. 1182)
- 1828 — Franc Šubert, austrijski kompozitor. (rođ. 1797)
- 1855 — Mihalj Verešmarti je bio značajan mađarski pesnik i dramaturg.
- 1977 — Velibor Gligorić, srpski književni i pozorišni kritičar i istoričar književnosti.
- 2014 — Majk Nikols, američki režiser, scenarista i producent. (rođ. 1931)
- 2017 — Jana Novotna, češka teniserka. (rođ. 1968)
- 2023 — Rozalin Karter, prva dama Sjedinjenih Američkih Država (1977−1981). (rođ. 1927)
Praznici i dani sećanja uredi
Srpska pravoslavna crkva danas slavi
- Sveti Pavle Ispovednik, patrijarh carigradski
- Prepodobni Varlam Hutinski
- Spomen padanja pepela iz vazduha
- Sveti prepodobni Luka
- Sveti German, arhiepiskop kazanski
- Sveti prepodobni Luka pečerski
- Sveti Dimitrije, episkop kigirijski
- Sveti prepodobni i blaženi Pavle, Hrista radi jurodivi
- Sveti mučenik Nikandar
Vidi još uredi
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 64.
- ^ Spetich, Joan; Cameron, Douglas E. (1987). „Nina Karlovna Bari”. Ur.: Grinstein, Louise S.; Campbell, Paul J. Women of Mathematics: a Biobibliographic Sourcebook. New York: Greenwood Press. str. 6. ISBN 978-0-3132-4849-8.
- ^ „Larry King: US talk show host dies weeks after testing positive for COVID-19”. Sky News (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-23.
- ^ „Five interesting things about Larry King”. AP NEWS. 19. 11. 2018. Pristupljeno 3. 1. 2021.