26. oktobar
датум
26. oktobar (26.10.) je 299. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (300. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 66 dana.
Događaji uredi
| oktobar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 1377 — Bosanski ban Tvrtko Kotromanić se krunisao sa kralja.
- 1596 — Osmanska vojska sultana Mehameda III je porazila austrijske trupe nadvojvode Maksimilijana u bici kod Keresteca.
- 1861 — U Frankfurtu je prikazan rad prvog uređaja za prenos govora, koji je njegov konstruktor Johan Filip Reis nazvao telefon. Kao pronalazač prvog upotrebljivog telefona (1876) smatra se Amerikanac Aleksandar Grejam Bel.
- 1863 —
- U Londonu je formiran Fudbalski savez Engleske, najstariji fudbalski savez na svetu.
- U Ženevi je počela četvorodnevna međunarodna konferencija 14 zemalja na kojoj je osnovan Crveni krst i objavljeni principi koji su 1864. poslužili kao osnova za usvajanje Ženevske konvencije o zaštiti žrtava rata.
- 1881 — Predstavnici zakona predvođeni Vajatom Erpom su porazili bandu Ajka Klentona u obračunu kod O. K. korala u Tumstounu.
- 1896 — Potpisan je sporazum u Adis Abebi kojim je uspostavljen mir između Italije i Abisinije.
- 1905 —
- Švedska je po sporazumu u Karlštadu priznala nezavisnost Norveške sa kraljem Hokonom VII.
- Tokom Prve ruske revolucije (1905—07), radnici su u Petrogradu osnovali prvi Sovjet (radničku skupštinu).
- 1911 — U Kini je ukinuta monarhija i proglašena republika sa Suenom Jatsenom kao privremenim predsednikom.
- 1917 — Brazil je objavio rat Nemačkoj u Prvom svetskom ratu.
- 1954 — Odstupanjem poslednjeg britanskog upravitelja Zone A, Slobodna Teritorija Trsta je službeno podeljena između Italije i SFR Jugoslavije.
- 1955 — General Ngo Din Zjem proglasio je Republiku Vijetnam u južnom Vijetnamu, a sebe predsednikom i zaveo diktatorski režim. Ubijen je u vojnom udaru u novembru 1963.
- 1955 — Parlament Austrije prihvatio je, dan posle odlaska poslednjih savezničkih okupacionih vojnika, Državni ugovor kojim se obavezala na stalnu neutralnosti zemlje.
- 1961 — Nobelovu nagradu za književnost dobio je srpski književnik Ivo Andrić i postao prvi Srbin dobitnik te prestižne svetske nagrade.
- 1972 — U kampanji Saveza komunista Jugoslavije protiv „anarholiberala“ smenjeni su najviši funkcioneri Saveza komunista Srbije Marko Nikezić i Latinka Perović. Nakon toga smenjeni su i funkcioneri u državnom aparatu i privredni rukovodioci koji su se zalagali za liberalizaciju i modernizaciju društva.
- 1976 — Generalna skupština UN je jednoglasno osudila aparthejd i pozvala vlade zemalja članica da zabrane sve kontakte sa Transkejom, koja je samoproklamovala nezavisnost sa belom manjinom na čelu.
- 1986 — Počinje šahovski turnir u Tilburgu, Holandija.
- 1994 — Izrael i Jordan potpisali su sporazum, kojim je posle 46 godina formalno okončano ratno stanje dveju susednih zemalja.
- 1998 — Predsednici Perua i Ekvadora potpisali su formalnu deklaraciju kojom je rešen pogranični spor dveju južnoameričkih zemalja nastao početkom 19. veka, zbog kojeg su više puta ratovale.
- 1999 — Savet bezbednosti UN odobrio je upućivanje međunarodnih mirovnih snaga, 11.000 vojnika i policajaca, u Istočni Timor.
- 2000 — Na sastanku u Bukureštu SR Jugoslavija je postala punopravni član Pakta stabilnosti za jugoistočnu Evropu.
- 2001 —
- Beogradski sud osudio je Dobrosava Gavrića na 20 godina zatvora zbog ubistva Željka Ražnatovića Arkana i još dve osobe u hotelu „Interkontinental“ u Beogradu 15. januara 2001.
- Američki predsednik Džordž Buš mlađi je potpisao Patriotski zakon, čime je značajno povećana nadležnost američkih službi u borbi protiv terorizma.
- 2002 — U akciji oslobađanja oko 800 talaca, koje su čečenski teroristi držali tri dana u jednom moskovskom pozorištu, stradalo je 128 osoba, a svih 50 terorista je likvidirano.
Rođenja uredi
- 1431 — Erkol I od Este, italijanski vojvoda. (prem. 1505)
- 1684 — Kurt Šverin, pruski feldmaršal. (prem. 1757)
- 1685 — Đuzepe Domeniko Skarlati, italijanski kompozitor. (prem. 1757)
- 1759 — Žorž Žak Danton, jedan od vođa Francuske revolucije. (prem. 1794)
- 1800 — Helmut fon Moltke Stariji, nemački feldmaršal. (prem. 1891)
- 1802 — Migel I od Portugalije, kralj Portugalije. (prem. 1866)
- 1846 — Borislav Todorović, tvorac prvog srednjoškolskog programa hemije u Srbiji. (prem. 1925)
- 1849 — Ferdinand Georg Frobenijus, nemački matematičar. (prem. 1917)
- 1854 — Ksaver Šandor Đalski, hrvatski književnik. (prem. 1935)[1]
- 1880 — Andrej Beli, ruski književnik. (prem. 1934)
- 1881 — Luj Bastjen, francuski biciklista i mačevalac. (prem. 1963)
- 1883 — Pol Pilgrim, američki sportista. (prem. 1958)
- 1884 — Vilijam Hogenson, američki atletičar. (prem. 1965)
- 1893 — Miloš Crnjanski, srpski književnik. (prem. 1977)
- 1911 — Mahalija Džekson, američka pevačica. (prem. 1972)
- 1912 — Don Sigel, američki režiser i producent. (prem. 1991)
- 1916 — Fransoa Miteran, francuski političar. (prem. 1996)
- 1919 — Mohamed Reza Pahlavi, poslednji iranski šah. (prem. 1980)
- 1934 — Milić od Mačve, slikar i književnik. (prem. 2000)
- 1941 — Kosta Čavoški, srpski pravnik i profesor.[2]
- 1942 — Bob Hoskins, britanski glumac. (prem. 2014)
- 1942 — Zdenko Runjić, hrvatski kompozitor. (prem. 2004)
- 1947 — Hilari Klinton, američka političarka i pravnica.
- 1949 — Zoran Slavnić, srpski košarkaš i košarkaški trener.
- 1952 — Lazar Ristovski, srpski glumac, reditelj, producent i pisac.
- 1956 — Rita Vilson, američka glumica, producentkinja i muzičarka.
- 1958 — Ksenija Janković, srpsko-ruska violončelistkinja.
- 1959 — Evo Morales, bolivijski političar.
- 1961 — Uhuru Kenijata, kenijski političar.
- 1964 — Sven Fet, nemački di-džej i muzički producent.
- 1966 — Zlatko Dalić, hrvatski fudbaler i fudbalski trener.
- 1968 — Josip Vranković, hrvatski košarkaš i košarkaški trener.
- 1968 — Robert Jarni, hrvatski fudbaler i fudbalski trener.
- 1971 — Rouzmari Devit, američka glumica.
- 1973 — Set Makfarlan, američki glumac, animator, režiser i muzičar.
- 1980 — Kristijan Kivu, rumunski fudbaler.
- 1980 — Nik Kolison, američki košarkaš.
- 1984 — Saša Koen, američka klizačica.
- 1984 — Džeferson Farfan, peruanski fudbaler.
- 1985 — Andrea Barnjani, italijanski košarkaš.
- 1985 — Monta Elis, američki košarkaš.
- 1985 — Kiran Rid, novozelandski ragbista.
- 1986 — Uve Genshajmer, nemački rukometaš.
- 1986 — Džejms Gist, američki košarkaš.
- 1988 — Aleksandra Bursać, srpska pevačica.
- 1994 — Vladimir Jovović, srpski fudbaler.
- 1996 — Danilo Pantić, srpski fudbaler.
Smrti uredi
- 899 — Alfred Veliki, engleski kralj. (rođ. 849)
- 1440 — Žil de Re, francuski vitez. (rođ. 1404)
- 1764 — Vilijam Hogart, engleski slikar i grafičar. (rođ. 1697)
- 1890 — Karlo Kolodi, italijanski književnik. (rođ. 1826)
- 1932 — Margaret Braun, američka humanistkinja i aktivista. (rođ. 1867)
- 1950 — Danica Bandić, srpska učiteljica, autorka drama i dečije književnosti. (rođ. 1871)[3]
- 1952 — Hati Makdanijel, američka glumica. (rođ. 1895)
- 1957 — Gerti Kori, američka biohemičarka i dobitnica Nobelove nagrade za fiziologiju (rođ. 1896)
- 1972 — Igor Ivanovič Sikorski, ruski konstruktor aviona i helikoptera. (rođ. 1889)
- 1973 — Semjon Buđoni, sovjetski vojni komandant. (rođ. 1973)
- 1979 — Park Čung Hi, korejski političar. (rođ. 1917)
- 1995 — Fati Škaki, vođa palestinske terorističke islamske organizacije „Islamski džihad“. (rođ. 1957)
- 2002 — Nikola Čobeljić, ekonomista, profesor Ekonomskog fakulteta u Beogradu (rođ. 1912)
Praznici i dani sećanja uredi
Reference uredi
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 177.
- ^ „KOSTA ČAVOŠKI”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 28. 1. 2024.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 39.
Vidi još uredi
