29. novembar
датум
29. novembar (29.11.) je 333. dan godine po gregorijanskom kalendaru (334. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 32 dana.
Događaji uredi
| novembar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
- 1777 —
- 1777 — San Hoze, Kalifornija je osnovan kao el Pueblo de San José de Guadalupe. Ovo je prvo civilno naselje ili pueblo u ovom delu Kalifornije.
- 1781 — Brod sa robovima Zong baca živi tovar u more da bi polagao pravo na osiguranje.
- 1830 — Novembarski nemiri izbijaju u Poljskoj.
- 1847 — Vitman masakr: Dr. Markus Vitman, njegova žena Narcisa i još njih petnaestoro su ubijeni i time počinju Indijanski ratovi.
- 1864 — Indijanski ratovi:: Send Krik masakr - volonteri iz Kolorada predvođeni pukovnikom Džonom Čivingtonom masakriraju najmanje 400 pripadnika Čejena i Arapahoa u Send Kriku, Kolorado.
- 1872 — Indijanski ratovi: Modok rat počinje Bitkom Izgubljene Reke.
- 1877 — Tomas Edison demonstrira svoj fonograf po prvi put.
- 1890 —
- Meidži ustav stupa na snagu u Japanu i prvi Dijet se sastaje.
- U Vest Pointu u saveznoj državi Njujork, Američka Mornarička akademija je pobedila Akademiju kopnene vojske sa 24:0 u prvoj utakmici američkog fudbala između armijske i mornaričke akademije.
- 1915 — Vatra uništava većinu zgrada na Ostrvu Svete Kataline u Kaliforniji.
- 1929 — Američki admiral Ričard Berd postaje prva osoba koja je preletela Južni pol.
- 1941 — Na Kadinjači se odigrala bitka između užičkog Radničkog bataljona i nemačkih okupacionih snaga. Izginuli su svi borci Radničkog bataljona, štiteći odstupnicu Vrhovnom štabu koji se povlačio iz Užica ka Sandžaku.
- 1943 — U Jajcu je održano Drugo zasedanje AVNOJ-a, na kom je odlučeno da se Jugoslavija izgradi na federativnom principu.
- 1944 — Drugi svetski rat: Albanija je oslobođena od nemačke okupacije.
- Alfred Blalok i Vivijen Tomas vrše prvu operaciju (na čoveku) da bi ispravili sindrom plave bebe.
- 1945 — Zvanično proglašena FNRJ (Federativna Narodna Republika Jugoslavija), što je označilo kraj monarhističkog uređenja u Jugoslaviji. Ovaj dan se proslavljao kao Dan Republike do 2002.
- 1947 — Generalna Skupština Ujedinjenih nacija je izglasala podelu Palestine između Arapa i Jevreja.
- 1950 — Korejski rat: Severnokorejske i kineske trupe naređuju povlačenje snaga Ujedinjenih nacija iz Severne Koreje.
- 1952 — Korejski rat: Američki predsednik Dvajt Ajzenhauer ispunjava obećanje iz kampanje time što putuje do Koreje da bi video šta može da se učini da se prekine konflikt.
- 1961 — Merkur-Atlas 5 je lansiran sa Enosom (šimpanzom) (letelica je obletela Zemlju dva puta i srušila se nedaleko od obale Portorika).
- 1963 — Američki predsednik Lindon Džonson je uspostavio Vorenovu komisiju da istraži atentat na predsednika Džona Kenedija.
1963 – Five minutes after takeoff from Montreal, Trans-Canada Air Lines Flight 831 crashed, killing all 118 people aboard.
- 1963 — Kanadski DC-8 na letu letu 831 se srušio, ubivši pritom svih 118 osoba u avionu.
- 1965 — Lansiran je kanadski satelit Alouette 2 .
- 1967 — Vijetnamski rat: Američki ministar odbrane Robert Maknamara objavljuje svoju ostavku.
- 1975 — Bil Gejts prvi put koristi ime „Micro-soft“ (za mikroračunarski softver) u pismu Polu Alenu.
- 1981 — Nedaleko od obale ostrva Santa Kataline, 43-godišnja Natali Vudse davi nesrećnim slučajem.
- 1982 — Sovjetska invazija Avganistana: Generalna skupština Ujedinjenih nacija donosi Rezoluciju Ujedinjenih nacija 37/37, po kojoj sovjetske snage treba da se povuku iz Avganistana.
- 1987 — Korejski Boing 707 u kom se nalazilo 155 putnika eksplodirao je iznad tajlandsko-burmanske granice.
- 1990 — Zalivski rat: Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija donosi Rezoluciju Saveta bezbednosti UN 678, po kojoj se omogućuje vojna intervencija na Irak ukoliko ta nacija ne povuče svoje snage iz Kuvajta i ne oslobodi sve strane taoce do 15. januara 1991.
- 1992 — Denis Bird iz Njujork Džetsa postaje paralizovan zbog povrede vrata tokom fudbalske utakmice protiv Kanzas Siti Čifsa.
- 2017 — Slobodan Praljak, hrvatski ratni zločinac, izvršio samoubistvo u sudnici prilikom čitanja presude, ispijanjem otrova cijanida što mu je zaustavilo rad srca. Smrt je konstatovana nekoliko časova kasnije.
Rođenja uredi
- 1797 — Gaetano Doniceti, italijanski kompozitor. (prem. 1848)
- 1803 — Kristijan Dopler, austrijski matematičar i fizičar. (prem. 1853)
- 1832 — Luiza Mej Alkot, američka književnica. (prem. 1888)[1]
- 1835 — Cisi, kineska carica (1861—1908). (prem. 1908)[2]
- 1839 — Ludvig Ancengruber, austrijski dramaturg, romanopisac i pesnik. (prem. 1889)[3]
- 1847 — Svetislav Vulović, srpski književno-pozorišni kritičar, istoričar književnosti i akademik. (prem. 1898)
- 1856 — Teobald fon Betman Holveg, nemački političar, najpoznatiji kao kancelar Nemačke (1909—1917). (prem. 1921)
- 1891 — Julijus Rab, austrijski političar, najpoznatiji kao kancelar Austrije (1953—1961). (prem. 1964)
- 1895 — Bazbi Berkli, američki reditelj i muzički koreograf. (prem. 1976)
- 1922 — Duško Radović, srpski pesnik, pisac, novinar, aforističar i radio i TV urednik. (prem. 1984)
- 1929 — Renata Ulmanski, srpska glumica.
- 1932 — Žak Širak, francuski političar, najpoznatiji kao predsednik Francuske (1995—2007). (prem. 2019)
- 1937 — Branislav Martinović, srpski rvač. (prem. 2015)
- 1938 — Mirko Đorđević, srpski sociolog religije, književnik, publicista i prevodilac. (prem. 2014)
- 1939 — Matija Bećković, srpski pesnik i pisac.[4][5]
- 1946 — Vuk Drašković, srpski književnik i političar, osnivač Srpskog pokreta obnove.
- 1947 — Petra Keli, nemačka političarka, aktivistkinja za ljudska prava, feministkinja, ekološkinja i osnivačica partije Zelenih. (prem. 1992)
- 1949 — Gari Šendling, američki glumac, komičar, reditelj, producent i pisac. (prem. 2016)
- 1952 — Džef Fej, američki glumac.
- 1954 — Džoel Koen, američki reditelj, scenarista i producent.
- 1957 — Mirko Kodić, srpski harmonikaš.
- 1961 — Tom Sajzmor, američki glumac i producent. (prem. 2023)
- 1961 — Novica Čanović, jugoslovenski atletičar. (prem. 1993)
- 1962 — Endi Larok, švedski muzičar i muzički producent, najpoznatiji kao gitarista grupe King Diamond.
- 1964 — Don Čidl, američki glumac.
- 1967 — Čarls Smit, američki košarkaš.
- 1973 — Rajan Gigs, velški fudbaler i fudbalski trener.
- 1976 — Čedvik Bouzman, američki glumac. (prem. 2020)[6]
- 1976 — Ana Faris, američka glumica, producentkinja, glasovna umetnica i spisateljica.
- 1978 — Loren Kristina German, američka glumica.
- 1984 — Katlego Mfela, južnoafrički fudbaler.
- 1986 — Katarina Dimitrijević, srpska glumica.
- 1995 — Lora Marano, američka glumica i pevačica.
Smrti uredi
- 741 — Papa Grgur III
- 1268 — Papa Klement IV
- 1314 — Kralj Filip IV Lepi (rođ. 1268)
- 1378 — Karlo IV, car Svetog rimskog carstva. (rođ. 1316)
- 1516 — Đovani Belini, italijanski slikar. (rođ. otprilike 1430)
- 1530 — Kardinal Tomas Vulsi, savetnik engleskog kralja Henrija VIII.
- 1571 — Katbert Mejn, rimokatolički sveštenik u Engleskoj.
- 1632 — Fridrih V Palatinski (rođ. 1596)
- 1643 — Klaudio Monteverdi, italijanski kompozitor.
- 1694 — Marčelo Malpigi, italijanski fizičar.
- 1847 — Markus i Narcisa Vitman
- 1881 — Janez Blajvajs, slovenački konzervativni političar, novinar, lekar, veterinar i javna ličnost. (rođ. 1808)[7]
- 1916 — Vojvoda Vuk, četnički komandant u balkanskim ratovima
- 1924 — Đakomo Pučini, italijanski kompozitor. (rođ. 1858)
- 1941 — Dragojlo Dudić, revolucionar, književnik (rođ. 1887)[8]
- 1953 — Sem De Gras, holivudski glumački pionir.
- 1954 — Dink Džonson, džez muzičar. (rođ. 1892)
- 1957 — Erih Volfgang Korngold, kompozitor.
- 1975 — Grejam Hil, trkač automobila.
- 1979 — Zepo Marks, glumac, komičar. (rođ. 1901)
- 1981 —
- Frederik Vertam, psiholog. (rođ. 1895)
- Natali Vud, američka glumica. (rođ. 1938)
- 1982 — Persi Vilijams, kanadski sportista. (rođ. 1908)
- 1986 — Keri Grant, glumac.
- 1989 — Zuko Džumhur, putopisac, slikar i karikaturista. (rođ. 1921)[9]
- 1991 — Frenk Jerbi, autor.
- 1996 — Dragoslav Srejović, arheolog, akademik SANU
- 1998 — Živojin Pavlović, srpski književnik, filmski reditelj, slikar i profesor Beogradskog Univerziteta.
- 1999 — Džin Rejburn, voditelj.
- 2001 —
- Džordž Harison, muzičar (Bitlsi).
- Džon Nouls, autor.
- 2004 —
- Džon Dru Barimor, glumac. (rođ. 1932)
- Heri Dening, bejzbol igrač. (rođ. 1911)
- 2009 — Dragomir Brajković, književnik (rođ. 1947)
- 2017 — Slobodan Praljak, hrvatski general i reditelj. (rođ. 1945)
Praznici i dani sećanja uredi
- Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja
- Međunarodni dan solidarnosti sa Palestincima
- Nacionalni dan u Albaniji
- Dan Republike bivše SFR Jugoslavije i SR Jugoslavije
Vidi još uredi
- ^ „Louisa May Alcott | Biography, Childhood, Family, Books, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 26. 6. 2020.
- ^ „Cixi | Biography & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 8. 1. 2020.
- ^ „ANCENGRUBER Ludvig”. snp.org.rs. Pristupljeno 18. 1. 2024.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 48.
- ^ „MATIJA BEĆKOVIĆ”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 26. 1. 2024.
- ^ Gilbey, Ryan (29. 8. 2020). „Chadwick Boseman obituary”. The Guardian. Pristupljeno 29. 8. 2020.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 64.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 173.
- ^ „Zuko Džumhur biografija”. secanja.com. Pristupljeno 25. 1. 2022.