4. oktobar

4. oktobar (4.10.) je 277. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (278. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 88 dana.

Događaji

oktobar
P	U	S	Č	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31

• 1209 — Nemački kralj Oton IV krunisan je za rimsko-nemačkog cara. Tokom tri naredne godine napao je Toskanu, Siciliju i južnu Italiju, zbog čega ga je papa Inoćentije II ekskomunicirao.
• 1582 — Četvrti oktobar označen je kao poslednji dan Julijanskog kalendara u Papskoj državi, Španiji i Portugaliji. Gregorijanski kalendar stupio je na snagu narednog dana sa datumom 15. oktobar, a ubrzo su ga prihvatile gotovo sve katoličke države. Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca prihvatila je taj kalendar za područje Srbije, Crne Gore i Makedonije 19, odnosno 31. januara 1919.
• 1853 — Turska je, uz podršku Ujedinjenog Kraljevstva i Francuske, objavila rat Rusiji, pošto je Rusija odbila da se povuče iz podunavskih kneževina Vlaške i Moldavije koje je okupirala da bi, kako je obrazložila, zaštitila pravoslavne podanike na teritoriji Otomanskog carstva.
• 1865 — Pruski kancelar Oto fon Bizmark i francuski car Napoleon III postigli su u Bijaricu sporazum da Pruska preuzme vrhovno vođstvo u Nemačkoj. Pet godina kasnije izbio je francusko-pruski rat u kojem je Napoleon III zarobljen, a u Francuskoj je 4. oktobra 1870. ponovo uspostavljena republika.
• 1878 — Prvi ambasador Kine u SAD Čen Lan Pin predao je akreditive američkom predsedniku Raderfordu Hejzu.
• 1895 — Sagrađena banjalučka gimnazija
• 1918 — Boris III postao je car Bugarske, pošto je njegov otac Ferdinand I abdicirao. Godine 1923. zaveo je diktaturu u zemlji, a u Drugom svetskom ratu bio je saveznik nacističke Nemačke.
• 1944 — Raspušten je koncentracioni logor na Banjici u Beogradu, koji su nemačke okupacione vlasti osnovale u junu 1941. Prema nepotpunim podacima, kroz taj logor prošlo je oko 100.000 zatvorenika, od kojih je oko 80.000 ubijeno.
• 1945 — Osnovan Partizan.
• 1957 — Sovjetski Savez je lansirao Sputnjik-1, prvi veštački Zemljin satelit.
• 1965 — Papa Pavle VI postao je prvi papa koji je posetio SAD i koji se obratio narodima sveta sa govornice UN u Njujorku, pozivajući ih na uspostavljanje trajnog i pravednog mira u svetu.
• 1974 — Amerikanac Dejvid Kunst postao je prvi čovek koji je obišao svet pešice. Na putovanje dugo 23.250 kilometara on je krenuo 20. juna 1970.
• 1977 — UN su proklamovale Opštu deklaraciju o zaštiti životinja, a 4. oktobar proglašen je Svetskim danom zaštite životinja.
• 1992 — Vlada Mozambika i pobunjenici potpisali su mirovni sporazum, čime je okončan 16-godišnji građanski rat u toj afričkoj zemlji.
• 1993 — Predsednik Rusije Boris Jeljcin upotrebio je tenkove da bi zauzeo zgradu parlamenta u koju su se zabarikadirali poslanici, pošto je 21. septembra raspušten parlament. Potpredsednik Rusije Aleksandar Ruckoj i lideri parlamenta predali su se vojnicima lojalnim Jeljcinu posle desetočasovnog tenkovskog napada i pogibije najmanje 300 ljudi.
• 1999 — Komandant ustaškog logora u Jasenovcu u Drugom svetskom ratu Dinko Šakić osuđen je u Zagrebu na 20 godina zatvora. U tom, najvećem koncentracionom logoru u Jugoslaviji, ubijeno je nekoliko stotina hiljada ljudi, uglavnom Srba, Jevreja i Roma, kao i hrvatskih antifašista.
• 2000 — Ustavni sud SR Jugoslavije poništio je predsedničke izbore održane 24. septembra na kojima je kandidat opozicije Vojislav Koštunica pobedio kandidata Socijalističke partije Srbije i dotadašnjeg predsednika Slobodana Miloševića. Na poziv Demokratske opozicije Srbije da se 5. oktobra okupe u protestu zbog toga ispred Savezne skupštine, građani iz cele Srbije krenuli su prema Beogradu probijajući policijske blokade na putevima.
• 2001 — Ruski avion Tupoljev-154 koji je iz Izraela leteo za Moskvu pao je u Crno more pogođen raketom koju je greškom ispalila ukrajinska vojska na vojnoj vežbi. Poginulo je 78 putnika i članova posade.
• 2009 — Navijač Fudbalskog kluba Sarajevo Vedran Puljić (22) ubijen je u Širokom Brijegu iz vatrenog oružja pre utakmice između Širokog Brijega i Sarajeva. U njega je hicem iz pištolja pucao bivši policajac iz Širokog Brijega Oliver Knezović. On je priznao ubistvo i potom pobegao iz policijske stanice u Širokom Brijegu, a potom je napustio Bosnu i Hercegovinu i otišao u Zagreb .

Rođenja

• 1847 — Dragomir Krančević, srpski violinista i koncertmajstor Peštanske opere. (prem. 1929)
• 1854 — Mihajlo Pupin, srpski naučnik i pronalazač. (prem. 1935)
• 1892 — Engelbert Dolfus, austrijski državnik. (prem. 1934)
• 1892 — Anica Savić-Rebac, književnica, istoričarka filozofije, istraživačica helenske kulture, prevoditeljica, profesorka Univerziteta u Beogradu. (prem. 1953)
• 1895 — Baster Kiton, američki glumac, komičar, reditelj, producent i scenarista. (prem. 1966)
• 1916 — Vitalij Ginzburg, ruski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (2003). (prem. 2009)
• 1924 — Čarlton Heston, američki glumac. (prem. 2008)
• 1928 — Milorad Ekmečić, srpski istoričar, književnik i akademik. (prem. 2015)
• 1933 — Latinka Perović, srpska istoričarka i političarka. (prem. 2022)
• 1937 — Džeki Kolins, engleska književnica. (prem. 2015)
• 1941 — En Rajs, američka književnica. (prem. 2021)
• 1946 — Suzan Sarandon, američka glumica.
• 1948 — Jovan Kolundžija, srpski violinista.
• 1949 — Armand Asante, američki glumac.
• 1949 — Jovan Delić, glavni je urednik Zbornika Matice srpske za književnost i jezik od 2000. godine, redovni profesor Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu i upravnik katedre za srpsku književnost sa južnoslovenskim književnosti.
• 1953 — Čeki Karjo, francuski glumac.
• 1953 — Andreas Folenvajder, švajcarski muzičar.
• 1956 — Kristof Valc, austrijsko-nemački glumac i reditelj.
• 1965 — Dragan Jovanović, srpski glumac.
• 1967 — Ivica Momčilović, srpski fudbaler.
• 1967 — Lijev Šrajber, američki glumac, reditelj, scenarista i producent.
• 1973 — Alesandro Can, italijanski političar i aktivista
• 1975 — Kristijano Lukareli, italijanski fudbaler i fudbalski trener.
• 1976 — Danilo Ikodinović, srpski vaterpolista.
• 1976 — Mauro Kamoranezi, italijanski fudbaler i fudbalski trener.
• 1976 — Ališa Silverston, američka glumica.
• 1979 — Katrina Balf, irska glumica i model.
• 1979 — Rejčel Li Kuk, američka glumica.
• 1980 — Tomaš Rosicki, češki fudbaler.
• 1980 — Džejms Džouns, američki košarkaš.
• 1984 — Jelena Katina, ruska muzičarka.
• 1985 — Džang Dan, kineska klizačica.
• 1985 — Milan Lukač, srpski fudbalski golman.
• 1988 — Derik Rouz, američki košarkaš.
• 1988 — Magdalena Ribarikova, slovačka teniserka.
• 1989 — Dakota Džonson, američka glumica i model

Smrti

• 1669 — Rembrant, holandski slikar. (rođ. 1606)
• 1747 — Amaro Pargo, poznati španski korsar. (rođ. 1678)
• 1970 — Dženis Džoplin, američka pevačica. (rođ. 1943)

Praznici i dani sećanja

• 1830 — Belgija je postala nezavisna država, izdvojivši se iz Ujedinjenog Kraljevstva Holandije koje je osnovano na Bečkom kongresu 1815.
• 1957 — SSSR je lansirao u orbitu oko Zemlje prvi veštački satelit, „Sputnjik 1“.
• 1966 — Britanska afrička kolonija Basutolend stekla je nezavisnost pod nazivom Lesoto.
• Svetski dan životinja

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma