4. januar
датум
4. januar je četvrti dan u godini u Gregorijanskom kalendaru. 361 dan (362 u prestupnim godinama) ostaje u godini posle ovog dana.
Događaji uredi
| januar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
- 46. p. n. e. — Vojska odana Juliju Cezaru je poražena u bici kod Ruspine od optimatske vojske pod komandom Tita Labijena.
- 871 — Vikinška vojska je u bici kod Redinga nanela težak poraz vojsci vesekškog kralja Etelreda od Veseksa.
- 1494 — Štamparija u Cetinju štampala prvu knjigu na srpskom jeziku, „Oktoih prvoglasnik“ Đurđa Crnojevića i štampara Makarija, jednu od najviše korišćenih bogoslužnih knjiga u Srpskoj pravoslavnoj crkvi.
- 1642 — Engleski kralj Čarls I je poslao vojnike da uhapse članove Parlamenta, što je bio uvod u Engleski građanski rat
- 1717 — Engleska, Francuska i Holandija formirale Trojnu alijansu da bi se suprotstavile ambicijama Španije u južnoj Evropi.
- 1762 — Velika Britanija objavila je Španiji rat, što je značilo ulazak Španije u Sedmogodišnji rat.
- 1797 — Francuski general Napoleon I Bonaparta pobedio Austrijance kod Rivolija u Italiji.
- 1814 — Crnogorska vojska oslobodila je Kotor od Francuza i predala ga vladici Petru I koji je upravljao njime, kao i Budvom, Trojicom, Dobrotom, Prčanjem i Risnom.
- 1842 — U dvorani Teatra na Đumruku vojni kapelmajstor Josif Šlezinger, kapelnik kneza Miloša Obrenovića, priredio prvi javni koncert u Beogradu.
- 1878 — Rusko-turski rat: Sofija je oslobođena od otomanske vladavine i postala je glavni grad u oslobođenoj Bugarskoj.
- 1885 —
- Hirurgija: Dr Vilijem Grant izvršio prvu uspešnu operaciju slepog creva.
- Kinesko-francuski rat: Francuske trupe pod generalom Oskarom de Negrierom porazile su brojčano nadmoćnije snage King kod Nui Bopa na severu Vijetnama.
- 1896 — Juta je primljena u Uniju kao 45. američka savezna država.
- 1917 — Kralj Nikola prihvatio je ostavku Andrije Radovića, predsednika crnogorske izbegličke vlade. Radović je podneo ostavku zbog protivljenja kralja da crnogorska vlada radi na prisajedinjenju Crne Gore Srbiji.
- 1918 — Nezavisnost: Rusija, Švedska, Nemačka i Francuska priznale su Finskoj deklaraciju o nezavisnosti, do tada je Finska imala autonomiju u okviru Rusije.
- 1932 — Vlada Indije proglasila ilegalnim Indijski nacionalni kongres i uhapsila vođu Mahatmu Gandija, što je izazvalo talas štrajkova u zemlji.
- 1936 — Časopis Bilbord objavio prvu top listu pop muzike.
- 1942 — Drugi svetski rat: Nemci su počeli pokolj u srpskim selima Šajkaške, u Novom Sadu i Bečeju. U pokolju Srba i Jevreja za mesec dana ubijeno je oko 4 000 ljudi.
- 1944 —
- Drugi svetski rat: Savezničke snage su počele napad na nemačke položaje na Monte Kasinu, duž najvišeg dela Apeninskog poluostrva. U žestokim borbama razoren gradić Kasino i najstariji benediktinski manastir, koji je 529. podigao osnivač tog reda Sveti Benedikt od Nursije. Monte Kasino je bio centar Benediktinskog reda i središte prebogate arhive, biblioteke i riznice. Potpuno je razoren i uništen.
- Drugi svetski rat: Operacija Karpetbager, koja uključuje bacanje oružja i zaliha hrane borcima otpora u Evropi.
- 1948 — Nezavisnost: Ujedinjeno Kraljevstvo priznala Burmu kao nezavisnu republiku s prvim premijerom Takinom Nuom.
- 1951 — Korejski rat: Severnokorejske i kineske trupe su zauzele Seul.
- 1958 — Veštački sateliti: Sovjetski „Sputnjik-1“, prvi veštački satelit lansiran u oktobru 1957, raspao se i pao na Zemlju.
- 1959 — Veštački sateliti: Luna 1 postaje prva svemirska letelica koja je dostigla Mesečevu blizinu.
- 1966 — Vojni udar u Gornjoj Volti (kasnije Burkina Faso): raspušten nacionalni parlament i donesen novi ustav.
- 1967 — Dorsi su objavili svoj prvi album The Doors.
- 1972 — Indijsko-pakistanski rat: Pakistan zatražio razgovore s Indijom posle rata u kojem je poražen, a dotadašnji Istočni Pakistan postao nezavisna država Bangladeš.
- 1973 — Pokraden Muzej umetnosti u Montrealu. Odnete slike vredne dva miliona dolara, među kojima i jedna Rembrantova, vredna milion dolara.
- 1976 — Sukob u Severnoj Irskoj: pripadnici Alsterskih dobrovoljačkih snaga ubili 6 irskih civila katolika u okrugu Arma; idućeg dana naoružana grupa ljudi ubila 10 civila protestanata kod obližnjeg sela Kingsmila u znak odmazde.
- 1989 — Drugi incident u zalivu Sidra: Par libijskih aviona MiG-23 „Floggers“ je oboreno od strane američke mornarice i to od para aviona F-14 tomket tokom sukoba u vazduhu iznad Mediterana, koji su navodno zapretili nosaču aviona "Džon F. Kenedi".
- 1993 — Rat u Bosni: Srbi iz Republike Srpske i muslimani iz Bosne su odbili, na konferenciji u Ženevi, Vens-Ovenov mirovni plan za Bosnu i Hercegovinu. Pregovori su suspendovani, rat u Bosni i Hercegovini je nastavljen još žešće.
- 1994 — Gradu Foča u Bosni i Hercegovini posle 500 godina, po odluci Skupštine Republike Srpske, promenjen naziv u Srbinje. Odlukom Ustavnog suda BiH, te pod pritiskom OHR-a i međunarodne javnosti, vraćen stari naziv 2004.
- 1995 —
- Domaća i svetska javnost oštro protestovale zbog toga što je država preuzela list „Borba“ i pritiska vlasti na ostale nezavisne medije. Taj nezavisni beogradski dnevnik bio je privatizovan početkom 90-ih u vreme reformske vlade Ante Markovića.
- Bivši turski predsednik vlade Bulent Edževit okrivio je Nemačku i Austriju za raspad Jugoslavije, pošto su oni podstakli otcepljenje Slovenije i Hrvatske i osudio je Ankaru zbog ravnodušnosti nakon pojavljivanja prvih signala da dotadašnja Jugoslavija nestaje.
- 1998 —
- Šef izraelske diplomatije David Levi podneo ostavku, rekavši da više ne želi da se jedini brine o pitanjima mira i socijalnim problemima u zemlji.
- Terorizam: U masakru u Relizaneu u Alžiru ubijeno je najmanje 172 osobe.
- 2002 — Nekoliko ljudi izgubilo život u snežnim olujama koje su zahvatile Grčku, Bugarsku i Tursku. Grčke i bugarske vlasti u najugroženijim regionima uvele vanredno stanje.
- 2003 — Terorizam: islamska militantna grupa iz zasede napala vojni konvoj u severoistočnom Alžiru i ubila 43, ranila 19 vojnika, u najkrvavijem napadu na alžirske trupe u poslednjih pet godina.
- 2004 — Veštački sateliti: Spirit, NASA-in rover, uspešno je sleteo na Mars u 04:35 UTC.
- 2005 — Terorizam: Nepoznati napadači ubili su guvernera Bagdada Alija el Hajdarija.
- 2006 — Terorizam: U napadima bombaša samoubica u Iraku ubijeno 67, a ranjeno na desetine ljudi.
- 2007 — Nensi Pelosi, američka političarka, demokrata, preuzela je dužnost predsednice Predstavničkog doma Kongresa SAD. Ona je prva žena na toj funkciji.
- 2008 — Ministarstvo vera Srbije odbilo je da upiše Crnogorsku pravoslavnu crkvu u Registar crkava i verskih zajednica Srbije. Upis je tražen na osnovu Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima UN, Evropske konvencije o ljudskim pravima, kao i ustava i zakona Srbije o crkvama i verskim zajednicama.
- 2009 —
- U kopnenoj operaciji izraelske vojske u pojasu Gaze protiv palestinskog radikalnog pokreta Hamasa, poginulo je najmanje 47 Palestinaca. Istoga dana Savet bezbednosti održao je vanredni sastanak posvećen krizi na Bliskom istoku, na kome su SAD onemogućile izglasavanje libijskog nacrta rezolucije koja je nalagala hitan prekid vatre.
- Ruski vojni zvaničnici prihvatili su plan Ratne mornarice kojim je omogućeno trajno stacioniranje ruskih vojnih brodova i podmornica u takozvanim ruskim prijateljskim lukama širom sveta.
- 2010 —
- Predstavnici pravnog tima Srbije predali su Međunarodnom sudu pravde u Hagu kontratužbu protiv Hrvatske koja je 2. jula 1999. kod istog suda protiv Srbije pokrenula postupak zbog, kako je kazano, odgovornosti Beograda za genocid počinjen nad nesrbima u toj republici od 1991. do 1995.
- U Dubaiju je, uz veličanstven vatromet i u prisustvu 6.000 zvanica, otvoren Burdž Dubai, najviša zgrada na svetu. Objekat koji je svečano otvorio vladar Dubaija šeik Mohamed bin Rašid Al Maktum koštao je 1,5 milijardi dolara. Najviša kula na svetu visoka je 829 metara ima 168 spratova i vidljiva je na udaljenosti od čak 95 kilometara. Prvobitni naziv docnije je promenjen u Burdž Kalifa (Kalifova kula).
- 2017 — Bivši predsednik Jemena Ali Abdulah Salih ubijen je u Sani. Naoružani Husi zaustavili su konvoj vozila u kojem je bio Saleh i usmrtili ga.
- 2019 — Veštački sateliti: Kineska svemirska letelica Zec od žada uspešno je sletela na Mesec. Tako je Kina postala treća zemlja kojoj je to uspelo.
- 2022 — Pet nuklearnh sila — Kina, Rusija, Velika Britanija, SAD, Francuska — objavile su izjavu o privrženosti Sporazumu o neširenju nuklearnog oružja.
Rođenja uredi
- 1785 — Jakob Grim, nemački pisac, filolog i bibliotekar. (prem. 1863)[1]
- 1809 — Luj Braj, francuski učitelj, tvorac pisma za slepe i slabovide osobe. (prem. 1852)[2]
- 1881 — Nikolaj Velimirović, srpski episkop, teolog i govornik. (prem. 1956)[3]
- 1890 — Moša Pijade, srpski slikar, novinar, likovni kritičar, političar i akademik. (prem. 1957)[4]
- 1892 — Milan Bogdanović, srpski pisac i književni kritičar. (prem. 1964)[5]
- 1932 — Fabijan Šovagović, hrvatski glumac. (prem. 2001)[6]
- 1935 — Flojd Paterson, američki bokser, svetski i olimpijski šampion u srednjoj kategoriji. (prem. 2006)[7]
- 1940 — Helmut Jan, nemačko-američki arhitekta. (prem. 2021)[8]
- 1942 — Džon Maklohlin, engleski džez muzičar (gitarista).[9]
- 1951 — Milorad Kosanović, srpski fudbaler i fudbalski trener.[10]
- 1957 — Vesna Zmijanac, srpska pevačica.[11]
- 1958 — Džulijan Sends, engleski glumac. (prem. 2023)
- 1960 — Branimir Brstina, srpski glumac.[12]
- 1960 — Majkl Stajp, američki muzičar, najpoznatiji kao frontmen i pevač grupe R.E.M..[13]
- 1962 — Aljoša Buha, bosanskohercegovački muzičar, najpoznatiji kao basista grupe Crvena jabuka. (prem. 1986)
- 1963 — Til Lindeman, nemački muzičar, glumac i pesnik, najpoznatiji kao pevač grupe Rammstein.[14]
- 1964 — Budimir Vujačić, crnogorski fudbaler.[15]
- 1965 — Džulija Ormond, engleska glumica.[16]
- 1965 — Gi Forže, francuski teniser.[17]
- 1971 — Željko Dimitrijević, srpski atletičar i paraolimpijac.[18]
- 1978 — Frederik Haus, američki košarkaš.[19]
- 1978 — Dominik Hrbati, slovački teniser.[20]
- 1980 — Bobi Iden, holandska pornografska glumica i model.[21]
- 1980 — Aleksandra Himenez, španska glumica.[22]
- 1982 — Holi Stivens, američka pornografska glumica i model. (prem. 2012)[23]
- 1984 — Žarko Rakočević, crnogorski košarkaš.[24]
- 1986 — Džejms Milner, engleski fudbaler.[25]
- 1986 — Sje Su-vej, teniserka iz Kineskog Tajpeja.[26]
- 1987 — Abubakar Umaru, kamerunski fudbaler.[27]
- 1989 — Labrint, engleski muzičar i muzički producent.[28]
- 1989 — Marko Novaković, srpski kajakaš.[29]
- 1990 — Toni Kros, nemački fudbaler.[30]
- 1993 — Džejms Makadu, američki košarkaš.[31]
- 1994 — Mihajlo Andrić, srpski košarkaš.[32]
- 1994 — Nikola Antić, srpski fudbaler.[33]
- 1997 — Ante Žižić, hrvatski košarkaš.[34]
- 2004 — Viktor Vembanjama, francuski košarkaš.
Smrti uredi
- 1942 — Jordan Nikolov Orce, makedonski i jugoslovenski komunist, učesnik NOR-a i narodni heroj. (rođ. 1916)[35]
- 1960 — Alber Kami, francuski književnik (rođ. 1913)[36]
- 1961 — Ervin Šredinger, austrijski fizičar. (rođ. 1887).[37]
- 1965 — Tomas Sterns Eliot, engleski pisac (rođ. 1888)[38]
- 1967 —
- Donald Kembel, engleski vozač brzih automobila (rođ. 1921)[39]
- Boris Krajger, slovenački i jugoslovenski političar i narodni heroj (rođ. 1914)[40]
- 1986 — Radovan Zogović, književnik, književni kritičar i prevodilac (rođ. 1907).[41]
- 2000 — Slobodan Stojanović, književnik, dramaturg i scenarista. (rođ. 1937).[42]
- 2009 — Ivan Gubijan, atletičar-bacač kladiva, prvi jugoslovenski osvajač olimpijske medalje. (rođ. 1923).[43]
- 2016 —
Praznici i dani sećanja uredi
Srpska pravoslavna crkva slavi[46]
- Svetu velikomučenicu Anastasiju Uzorešitelnicu i druge s njom
- Svetu mučenicu Teodotiju s tri deteta
- Svetog mučenika Hrisogona
- Svetog mučenika Zoila
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ The English Cyclopædia: A New Dictionary of Universal Knowledge. Bradbury and Evans. 1856. str. 209.
- ^ Bhushan Punani; Nandini Rawal (1. 1. 1993). Visual Handicap: Hand Book. Ashish Publishing House. str. 127. ISBN 978-81-7024-596-4.
- ^ admin (2022-01-03). „NEPONOVLJIVI VLADIKA NIKOLAJ: Svetac koji je zadivio Evropu i izazvao duhovno buđenje Srba! | Serbiantimes.info” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Moša Pijade (1890 – 1957) | PROTEST.ba”. web.archive.org. 2013-03-22. Arhivirano iz originala 22. 03. 2013. g. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Krležijana”. krlezijana.lzmk.hr. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Fabijan Sovagovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Mike Lewis (12. 5. 2006). „Floyd Patterson”. The Guardian. Arhivirano iz originala 3. 8. 2018. g. Pristupljeno 13. 6. 2019.
- ^ „Helmut Jahn | Biography, Architecture, Buildings, Thompson Center, O’Hare, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Pete Prown; Harvey P. Newquist (1997). Legends of Rock Guitar: The Essential Reference of Rock's Greatest Guitarists. Hal Leonard Corporation. str. 123. ISBN 978-0-7935-4042-6.
- ^ „Serbia - M. Kosanović - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. int.soccerway.com. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Tekstomanija. „Vesna Zmijanac - Biografija”. Tekstomanija. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Branimir Brstina”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Chase's ... Calendar of Events. Contemporary Books. 2003. ISBN 978-0-07-139098-9.
- ^ „Til Lindeman: biografija”.
- ^ Admin (2010-01-26). „Vujačić Budimir”. reprezentacija.rs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Chase's Calendar of Events 2005. McGraw Hill Professional. 30. 9. 2004. str. 74. ISBN 978-0-07-146002-6.
- ^ „Guy Forget”. ATP. Arhivirano iz originala 2. 7. 2019. g. Pristupljeno 2. 7. 2019.
- ^ Cvetković, Ivan. „Od tragedije na Mlavi do trijumfa na Temzi”. Politika Online. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „HOUSE, FRED - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Dominik Hrbaty”. ATP. Pristupljeno 9. 7. 2019.
- ^ „Bobbi Eden”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Alexandra Jiménez”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Internet Adult Film Database”. www.iafd.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „RAKOCEVIC, ZARKO - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „James Milner”. Liverpool FC. Arhivirano iz originala 7. 7. 2019. g. Pristupljeno 17. 7. 2019.
- ^ „Su-Wei Hsieh”. ESPN.com. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Aboubakar Oumarou (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Labrinth”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Marko Novaković Bio, Stats, and Results | Olympics at Sports-Reference.com”. web.archive.org. 2016-12-03. Arhivirano iz originala 17. 12. 2012. g. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Toni Kroos”. Real Madrid FC. Arhivirano iz originala 12. 7. 2019. g. Pristupljeno 17. 7. 2019.
- ^ „James Michael McAdoo Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 15. 01. 2022. g. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Mihajlo Andrić > Player : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Nikola Antic - Player profile 2022”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „NBA”. Arhivirano iz originala 5. 6. 2019. g. Pristupljeno 5. 6. 2019.
- ^ „ORCE NIKOLOV”. web.archive.org. 2005-11-07. Arhivirano iz originala 07. 11. 2005. g. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ D. Drake (11. 11. 2001). Intellectuals and Politics in Post-War France. Springer. str. 120. ISBN 978-0-230-50963-4.
- ^ Acta Physica Polonica: B. Państwowe Wydawn. Naukowe. 1988. str. 684.
- ^ „Thomas Stearns Eliot”. Westminster Abbey. Arhivirano iz originala 5. 6. 2019. g. Pristupljeno 5. 6. 2019.
- ^ „Speed king dies in crash”. Spokesman-Review. Spokane, Washington. Associated Press. 5. 1. 1967. str. 13. Arhivirano iz originala 1. 5. 2016. g. Pristupljeno 5. 6. 2019.
- ^ „Kraigher, Boris (1914–1967) - Slovenska biografija”. www.slovenska-biografija.si. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Zogović, Radovan | Hrvatska enciklopedija”. www.enciklopedija.hr. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Nešto lepo u haosu oko nas - Podsećanje – Slobodan Stojanović (1937–2000), pisac i scenarista - Nedeljnik Vreme”. www.vreme.com (na jeziku: srpski). 2015-10-28. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Ivan Gubijan Bio, Stats, and Results | Olympics at Sports-Reference.com”. web.archive.org. 2014-02-01. Arhivirano iz originala 01. 02. 2014. g. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ O, B. „ODLAZAK TV KOMENTATORA Preminuo Duško Korać!”. Blic.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Preminuo vajar Oto Logo”. www.rts.rs. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Žitija svetih“, 22. decembar, Justin Popović Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. novembar 2011) (jezik: srpski)