Konjički sport Sportska disciplina,razne aktivnosti čoveka i takmičarskog konja.
Današni konjički sprt,kao olimpijska disciplina podrazumeva više disciplina:dresurno jahanje,gran pri skokovi kao i svestrani ispit jahanja (kros-kontri,dresurno jahanje i skokvi) što je težak niz testova kako za konje tako i za jahača.
Osnvne karakteristike nisu samo:skladnost,odvažnost, održljivost, harmonija,brzina I ritam, već I hrabrost (ovaj sport može biti I veoma opasan). Prepone od šest stopa, zidovi i ograde, trostruke šipke,zatim jarak sa vodom, samo su neki od opasnosti koje vrebaju.
Konjički sport se prezentuje na Beogradskom hipodromu,gde je na programu osam galopskih i kasačkih nadmetanja: Trka „Atlantik“(1.600m), „šampionat kasača“(I), trka „natalija“ (2.600 m), trka „vajld valc“ (1.600 m), „šampion kasača“ (II), trka „karađorđevo“ (1.800 m), trka „dorval“ (2.200 m), i preponska utakmica...
Istorijat уреди
Podaci koji svedoče o dodiru čoveka i konja vode nas u III milenijum pre nove ere,a oko 1700.godine pre nove ere konjske zaprege su bile poznate u svim zemljama Bliskog i Srednjeg istoka.
U Evropi se pripitomljeni konji pojavljuju u bronzano doba,najpre u srednjoj Makedoniji,pa zatim šire.Najstariji takvi dokumenti koji su zabeležili prve konjske trke nalaze se u Homerovoj Ilijadi.Poznati grčki pesnik opisuje takve zanimljive trke,kao i prestižne nagrade pobednicima.
Prvi pripitomljeni konji prvo su se koristili za vuču,pa tek kasnije i za jahanje.
kod starih naroda Asiraca,Vavilonaca,Rimljana i Grka, održavale su se redovne trke bojnih dvokolica i takve trke su bile veoma popularne.Dvokolice su bile uprgnute i konstruisane za dvopreg i četvoropreg.Trke konja sa dvokolicama uvrstene sun a Olimpiskim igrama i uvestvovale 680.godine pre nove ere, a 648.godine pre nove ere održane su i prve trke jahačkih konja. U vizantiji su trke bornih dvokolica uvek poprimale takve razmere popularnosti,da su čak takve trke bile i politički obojene. U vreme trke su na bornim dvokolicama bile istaknute zastave zelene i plave, koje su označavale pripadnost tzv. hipodromskim strankama,da bi veoma brzo postajale i oruđe u rukama određenih vojnih,politickih i verskih struktura u borbi za vlast.Sa upotrebom sedla i uzengija jahanje dobija sve veci značaj, narčito u upotrebi velikih antičkih armija,gde konjica preuzima glavnu manevarsku ulogu osvajačkih i odbranbenih ratova.
Prva evropska škola jahanja osnovana je tek početkom XVI veka u Italiji(Napulj),da bih nešto kasnije slične škole bile osnovane i u Versaju, Madidu I Beču. Sve ove skole su se uglavnom bavile dresurom konja, a tek u XVII veku su počele sa radom škole jahanja sa sistematskom obukom jahača (Francuska). Ipak se iz pisanih tragova može videti da su konjske trke starije od tih škola, jer se smatra da su prve konjske trke održane u Engleskoj 1174.godine, a u Francuskoj 1370. da bi stigle i u Nemačku, al tek 1448.godine.
Konjički sport na prostoru Srbije i Jugoslavije уреди
I narodi Jugoslovenskih prostra, pre najezde Turaka bavili su se uzgojom i dresurom konja: stara Raška,Srbija,Zeta, a u kasnijem periodu na prostorima Kraljevine Srbije osniva se 1892.godine zakon o pomaganju streljačkih,gimnastičkih i jahačkih družina, jer je prvo kolo jahača osnovano nešto ranije (1888) u Španiji. U Kraljevini Jugoslavije su počeli da se osnivaju društva za konjičke sportive: u Beogradu 1933, u Novom Sadu 1934,Sombru 1935.godine.
Posle drugog svetskog rata, osniva se ,1949.godine, u Beogradu savez za konjički sport Jugoslavije u koji su bili uključeni mnogi klubovi, organizacije,društva i konjičke sekcije.
Discipline уреди
.jpg)
Takmičarske discipline su: pojedinačni „gran pri“ skokovi,timski“gran pri“skokovi(kup nacije),pojedinačno „gran pri“ dresurno jahanje,timsko „gran pri“ dresura jahanja,pojedinački svestrani ispit jahanja i timski svestrani ispit jahanja. Na takmičenje se mogu prijaviti konji bil koje rase,al minimalno šest godina starosti.
Dresurno jahanje уреди
Dresurno jahanje je jedan od najlepših estetskih prizora na takmičenjima. Trenirajuci svoje konje koristeći englesko sedlo za lov i dvsruke uzde ,jahači vode svoje konje kroz komplikovane manevarske vežbe u kojima se testira kontrola,pokret sa zamahom (akcija),sedenje i laki pokreti. Jahači (po 3 iz svake države) ocenjuju se na lestvici od 0-10 u različitim kategorijama. Konji mraju biti visoki minimalno 1,4m.
Konji u dresurnom programu ne smeju nositi zaštitu na ekstremitetima.
-
Dresurno jahanje -
-
Dresurno jahanje uključuje: radnje u hodu (u svim brzinama – radni hod – ojačeni hod – kratak hod), radnje u kasu (u svim tempima: radni – ojačan – kratak), radnje u galopu (u svim tempima: radni – ojačan – kratak) i radnje u brzom hodu.
Prostor u kome se izvodi dresurni program naziva se manjež sa dimenzijama 60x20 m.
Prepone se dele na:strme – vertikalne,širinske (oxeri – dublbori – triplbori – bar de 'spa), vodene rovove, turabe – balustrade – filorete, sanduke – zidove. Postavljaju se dvojne ili trojne kombinacije raznovrsnih profila na međusobnom odstojanju od 7-11m. Zatim postoje i : uspravne prepone (skokovi preko jedne vertikalne ravni), raširene prepone (dvostruke ili nap. trostruke ravni u jednm skoku),stub i ograda, kameni stub,vrata,dvostruke šipke,grbave pepone,dupli stubovi,jarak sa vodom,obarane prepone,pad itd. Uspravne i raznih vrsta obelezene su na skakalistu sa tačkama.
Konj i jahač moraju pratiti ovaj redosled preko barijera.
Oprema za dresurno jahanje уреди
Oprema koju uvek mora da poseduje svako grlo je: sedlo, uzde, potiljni kais prekočelni kaiš dva para obraznih kaiša, podbradni kaiš,dva para dizgina,žvale i to: jedna žvala i jedna đem. Odelo za dresurno jahanje sastoji se od: crnih čizama, specijalnih belih jahaćih pantalona,fraka,polucilindra,mašne,belih rukavica i mamuza.
Hipodrom уреди
Hipodrom je sportski objekat namenjen za konjske i trke sa zapregama.
Prvi hipodromi su izgrađeni u grčkim gradovima,i oni su mogli da prime na desetine hiljada gledalaca, a jedan od najpoznatijih hipodroma bio je u Konstantinopolju(Carigradu) iz 330.godine pre nove ere.
Danas je veliki deo tog hipodroma sačuvan,te se na osnovu ostataka može videti da je on primao i preko 80.000gledalaca.
Hipodrom na kome se održavaju takmičenja u konjičkom sportu je danas savremeno uređen sa površinom 20-200ha, i uređeni su za galopske trke,kasačke trke, kao i za jedne i za druge u okviru jednog istog hipodroma. Glavni delovi hipodroma su: jedna ili više trkačkih staza i radnih (trening) staza, sudiske tribine, padok,merionica, kladionica, tribine za publiku,sedlarnica, klupske prostorije,konjušnice, potkivačnice, restorani i drugo. Jedan od prvih hipodroma u Srbiji izgradjen je XIX veku, a veliki Beogradski hipodrom izgradjen je 1914.godine.
-
Hipodrom u Beogradu -
Hipodrom u Istanbulu(Konstantinopolju) danas
Ergele уреди
Ustanove koje su u funkciji unapređenja konjarstva nazivaju se ergele. U njima se uzgaja jedna rasa konja ili više rasa, koje, po svojim osobinama,odgovaraju potrebama i uslovima nekog područja.
Na ergelama se ispituju osobine priplodnih grla i selekcijom otklanjaju svi uočeni nedostaci. Pored proizvodnje najbolje pastuve pepiniraju za parene sa priplodnim kobilama, svaka ergela proizvodi i priplodne pastuve za parene sa kobilama određenog područja.
Za konjički sport elgele imaju poseban značaj je ispituju brzinu i izdržljivost konja putem galopskih i kasačkih trka. Osim toga,one snabdevaju sportske organizacije kvalitetnim konjima i omogućuju im postizanje najbooljih rezultata.
Rase konja уреди
Postoje raznovrsne rase konja. Konj pripada grupi sisara,rodu kopitara. Živeći dugo u istim uslovima, konj kao životinja, stekao je zajedničke osobine koje ga učvršćuju u određenu rasu. Kasnije po promenjenim uslovima života,ove osobine se menjaju,pa tako i rase evoluiraju – gubeći jedne osobine i stičući druge.
Na fotografijama je prikaz odredjenih rasa konja, koji se koriste u sportske trke.
Lipicaner-Konj zelene boje, sa starošću postaje beo.
Arapski- vrsta konja živog temperamenta,koji su istrajni i brzi. Uspešno je ukrštan sa engleskim grlima.
Angloarap-ukršteni segleski i arapski konj.
Vranac-konj crne boje.
Литература уреди
- Veliki ilustrovani leksikon svih sportova. Dr Milivoje Došenović. 2014.