Predislamska Arabija — разлика између измена
Садржај обрисан Садржај додат
м sitno |
Disambiguated: Римљани → Антички Рим, Taif → Taif (grad), Палестина → Палестина (регион) |
||
Ред 85:
Od 115.g.p.n.e. čitava oblast došla je pod vlast novih gospodara – ovo obeležava početak prvog Himjaritskog kraljevstva, koje je trajalo otprilike sve do 300.g.n.e. [[Himjariti]] su bili naslednici minejsko – sabejske kulture i trgovine. Njihov jezik je bio isti kao i jezik Sabejaca i Minejaca. Glavni grad himjaritske dinastije bio je [[Zafar]], čije se ruševine mogu videti na vrhu jednog brega blizu današnjeg grada [[Jarim]]a. Oko 300.g.n.e. južni arabljanski vladari imaju titulu ,,kralj Sabe, du – Rajdāna, Hadramauta i Jemenata’’. Uz ovu titulu dodato je ,,i njihovih Arabljana koji su u planinama i Tihāmi’’. Posle invazije iz Abisinije, što je imalo za posledicu kratku abisinsku vladavinu, domaći himjaritski kraljevi ponovo su uzeli svoju drugu titulu i držali su svoje položaje sve do otprilike 525.g.n.e.,kada su Abisinci ponovo stupili na vlast i vladali sve do 575.g., kada je u zemlju provalila persijska ekspedicija.
Južni Arapi su se u ograničenom obimu naseljavali na severu, verovatno radi trgovine. Tako je duž trgovačkog puta nastao niz polucivilizovanih država u sirijskoj i severnoarapskoj pustinjskoj oblasti. Prva, a možda i najvažnija od njih, bila je država Nabatejaca, koji su u doba svoje najveće moći vladali područjem od Akabskog zaliva do Mrtvog mora na severu, i obuhvatala je veliki deo severnog Hidžaza. Prestonica je bila u [[Petra|Petri]], u današnjoj Hašemitskoj Kraljevini [[Jordan]]. Petra je bila saobraćajni čvor na karavanskom putu između Sabe i Mediterana. Mada su se Nabatejci služili arapskim govorom, u nedostatku arapskog pisma, upotrebljavali su aramejsko pismo. Nabatejsko kurzivno pismo, uzeto od aramejskog, razvilo se u III veku n.e. u pismo severnoarapskog jezika, arapskog jezika [[Kuran]]a i današnjeg arapskog. Petra je doživela svoj najveći prosperitet u I veku n.e. pod pokroviteljstvom [[
Kraljevina Palmira osnovana je na jugoistoku Sirije, u sirijsko – arapskoj pustinji. Ovaj grad se istakao kao polazna tačka novih trgovačkih puteva koji su se počeli u velikoj meri upotrebljavati posle prvog veka naše ere. Njegove ruševine spadaju među najznamenitije i najmanje proučene ostatke antike. ,,Poglavica karavana’’ i ,,poglavica pijace’’ su sinonimi za stanovnike ovog grada. Palmira je, u toku II i III veka naše ere, postala jedan od najbogatijih gradova na Bliskom istoku. Palmira je bila na vrhuncu svoga sjaja između 130. i 270.g.n.e. Međunarodna trgovina se odvijala preko nje na istok sve do [[Kina|Kine]] i, kao grad koji je svoj postanak vezao za karavansku trgovinu, postala je istinski naslednik Petre. Palmirska civilizacija bila je interesantna mešavina grčkih, sirijskih i partskih (iranskih) elemenata. Značajna je ne samo za sebe nego i kao ilustracija kulturnog uspona do kojeg se pustinjski Arabljani mogu popeti kada im se pruže pogodne prilike. Jezik kojim su oni govorili bio je dijalekat zapadnog aramejskog jezika, koji je bio sličan nabatejskom i egipatsko – aramejskom.
Ред 99:
[[Religija]] je bila važan deo života. Bila je oblik polidemonizma povezan s paganstvom prastarih Semita. Božanstva u koja su verovali bila su zaštitnici pojedinih mesta koja su živela na drveću, uz izvore, a naročito u svetom kamenju. Plemenska religija nije imala stvarno sveštenstvo; ranije su se vladari nazivali mukarrib, sveštenik – kralj (naziv je kasnije promenjen u kralj, malik), koji su bili i duhovni i svetovni poglavari. Lutajući nomadi su vukli svoje bogove sa sobom u crvenom šatoru koji je bio neka vrsta zavetnog kovčega i pratio ih je u boj. Njihova vera nije bila lična već kolektivna. Plemenska vera se usredsredila oko plemenskog boga, koga je obično simbolizovao kamen. Čuvala ga je šeička kuća. Bog i kult su bili znak plemenskog pripadništva i jedini ideološki izraz osećaja jedinstva i kohezije plemena. Pokoravanje plemenskom kultu izražavalo je političku lojalnost. Otpadništvo od vere bilo je ravno izdaji.
U Arabiji je bilo mnoštvo lokalnih animističkih sekti koje su objektima iz prirode pripisivale božanske moći. Te sekte su verovatno predstavljale ostatke animističkih religija koje su nekada bile raširene među stanovništvom drevnog Bliskog istoka, poput Vavilonaca i Hanaanaca. Uporišta ovih animističkih sekti održavala su se u centralnoj i zapadnoj Arabiji, naročito u gradovima kao što su [[Taif (grad)|Taif]] i Meka. Južnoarabljanski kultovi sa svojim astralnim crtama, ukrašenim hramovima, pomno izrađenim ritualom i žrtvama, predstavljaju viši i kasniji stepen razvoja do kog je došlo sedelačko stanovništvo. Beduinsko astralno verovanje koncentrisalo se na mesec. Mesec, poznat u Hadramautu kao Sīn, Minejcima pod nazivom Wadd (ljubav ili ljubavnik, otac), Sabejcima kao Almaqah i Katabancima kao ‛Amm (stric), stajao je na čelu Panteona. Njega su zamišljali kao muško božanstvo i nalazio se ispred boginje sunca Šams, koja je bila njegova žena. ‛Atar (Venera, koja odgovara vavilonskoj boginji Ištar, feničkoj ‛Aštart), njihov sin, bio je treći član zvezdane trijade.
Ovaj period pre pojave islama, koji je obeležen idolatrijom, naziva se [[džahilija|džahilijom]] (ar. doba neznanja), periodom u kome Arabija nije imala od boga objavljenih zakona, nadahnutog proroka niti objavljene knjige. Izvori koji nam opisuju ovaj period oslanjaju se na tradiciju, legende, poslovice, a iznad svega na pesme od kojih nijedna nije zabeležena pre II i III veka posle hidžre, dve do četiri stotine godina posle događaja o kojima one govore. Ovaj pojam ima negativno značenje, pa se kao primer džahilije obično navodi da su u to vreme Arapi novorođenu žensku decu živu zakopavali.
Ред 109:
=== Meka ===
{{main-lat|Meka}}
Ovaj grad je geograf [[Klaudije Ptolomej]] poznavao pod imenom Macoraba, što dolazi od sabejskog Makuraba, što znači svetilište. [[Meka]] je smeštena u dolini okruženoj visokim planinama i pristupačnoj samo putem uskih klanaca. Verovatno je bila mesto odmora na ,,tamjanskom putu’’ kojim su proizvodi Istoka, pre svega skupoceni mirisi, pristizali na [[Sredozemlje]]. Bila je na vrlo povoljnom položaju, nedaleko od useka u planinski venac Serat, u blizini sastajališta puteva [[Vavilon]]a i [[Sirija|Sirije]] prema visoravnima [[Jemen]]a i obalama [[Indijski okean|Indijskog okeana]] i [[Crveno more|Crvenog mora]]. Nešto pre pojave islama Meku je osvojilo severnoarapsko [[pleme Kurejš]] i ona se brzo razvila u trgovački centar. Mekanci su rano započeli pregovore sa susednim državama Arabije pomoću kojih su dobili dozvole za slobodni prolaz karavana. Ugovore su zaključivali sa abisinskim [[Negus]]om, vodećim šejhovima u Nedždu, kailima u [[Jemen]]u i sa filarsima Gasana i Hire. Dva puta godišnje su otpremali velike karavane na sever i jug. To su bila kooperativna preduzeća koja su organizovali sindikati trgovaca i investitora iz Meke. Sa [[Grci]]ma i [[Persijanci]]ma nije bio priznat princip ,,otvorenih vrata’’, pa se trgovina obavljala samo na graničnim prelazima ili u tačno navedenim mestima – u [[Палестина (регион)|Palestini]] u lukama Ajla i [[Gaza]], a možda još i u [[Jerusalim]]u. U Siriji je za to bila određena [[Busra]].
Meka je imala živ poslovni život u kojem je trgovina potpuno preovladavala. U malim dućanima se nalazila [[vaga]], manja da bi se merila roba, a veća da se preispitaju sredstva plaćanja svake vrste, pa i gotov [[novac]]. Novac je bio raznolik: vizantijski zlatni [[dinar]]i, sasanidske i himjaritske srebrne [[drahma|drahme]]. Ako nije bilo kovanog novca, tu su bile šipke od [[srebro|srebra]] i [[zlato|zlata]], kao i tibr, zlatna prašina. Postojala je i podela valute – vizantijske provincije [[Sirija]] i [[Egipat]] spadale su u ahl ad - dahab, zemlje sa zlatnom valutom, a [[Vavilon]] u ahl al – wariq, zemlje sa srebrnom sasanidskom valutom.
| |||