Википедија

Dopaminski receptor — разлика између измена

Интерактиван преглед историје
← Старија изменаНовија измена →
Садржај обрисан Садржај додат
ВизуелноВикитекст
м Бот: Селим 11 међујезичких веза, које су сад на Википодацима на d:q415496
м . using AWB
Ред 2:
'''Dopaminski receptori''' su klasa [[metabotropni receptor|metabotropnih]] [[G protein spregnuti receptori|G protein-spregnutih receptora]] koji su prominentni u [[centralni nervni sistem|centralnom nervnom sistemu]] (CNS) [[kičmenjak]]a. [[Neurotransmiter]] [[dopamin]] je primarni [[endogen]]i [[ligand (biohemija)|ligand]] za dopaminske receptore.
 
Dopaminski receptori učestvuju u mnoštvu neuroloških procesa, kao što su motivacija, zadovoljstvo, [[kognicija]], [[memorija]], učenje, fina motorna kontrola, kao i modulacija [[neuroendokrine ćelije|neuroendokrine]] signalizacije. Abnormalni prenos signala dopaminskih receptora i iregularna funkcija dopaminergičkih nerva su implicirane u više neuropsihijatrijkih poremećaja.<ref name="Girault, 2004">{{cite journal |authorvauthors=Girault J, Greengard P |title=The neurobiology of dopamine signaling |journal=Arch Neurol |volume=61 |issue=5 |pages=641–4 |year=2004 |pmid=15148138 |doi=10.1001/archneur.61.5.641}}</ref> Iz tih razloga, dopaminski receptori su česta meta neuroloških lekova. [[Antipsihotik|Antipsihotici]] su često [[antagonist (farmakologija)|antagonisti]] dopamina, dok su [[psihostimulans]]i tipično indirektni [[agonist (farmakologija)|agonisti]] dopaminskog receptora.
 
==Tipovi dopaminskog receptora==
 
Postoji pet tipova dopaminskog receptora, D<sub>1</sub>, D<sub>2</sub>, D<sub>3</sub>, D<sub>4</sub> i D<sub>5</sub>. Receptori D<sub>1</sub> i D<sub>5</sub> su članovi ''[[Receptor sličan D1 receptoru|D<sub>1</sub>-slične familije]]'' dopaminskih receptora, dok su D<sub>2</sub>, D<sub>3</sub> i D<sub>4</sub> receptori članovi ''[[Receptor sličan D2 receptoru|D<sub>2</sub>-slične familije]]''. Postoji podaci koji sugerišu mogućnost postojanja D<sub>6</sub> i D<sub>7</sub> dopaminskih receptora, ali ti receptori nisu bili ubedljivo identifikovani.<ref name="Contreras, 2002">{{cite journal |authorvauthors=Contreras F, Fouillioux C, Bolívar A, Simonovis N, Hernández-Hernández R, Armas-Hernandez M, Velasco M |title=Dopamine, hypertension and obesity |journal=J Hum Hypertens |volume=16 Suppl 1 |issue= |pages=S13–7 |year=2002 |pmid=11986886 |doi=10.1038/sj.jhh.1001334}}</ref>
 
Na globalnom nivou, D<sub>1</sub> receptori su široko izraženi u mozgu. D<sub>1-2</sub> receptorski tipovi su nađeni u 10-100 puta višim nivoima od D<sub>3-5</sub> tipova.<ref name="Hurley, 2006">{{cite journal |authorvauthors=Hurley MJ, Jenner P |title=What has been learnt from study of dopamine receptors in Parkinson's disease? |journal=Pharmacol Ther. |year=2006 |pmid=16458973 |doi=10.1016/j.pharmthera.2005.12.001 |volume=111 |pages=715 |issue=3}}</ref>
 
===D<sub>1</sub>-slična familija===
Ред 16:
 
===D<sub>2</sub>-slična familija===
Aktivacija [[Receptor sličan D2 receptoru|D<sub>2</sub>-slične]] familije receptora je spregnuta sa [[G protein]]om [[Gi alfa podjedinica|-{G<sub>αi</sub>}-]], koji direktno inhibira formiranje [[Ciklični adenozin monofosfat|cAMP]] putem inhibiranja enzima [[adenilat ciklaza|adenilat ciklaze]].<ref name="Neves_2002_Gprotein">{{cite journal | author author1= Neves SR, |author2=Ram PT, |author3=Ravi Iyengar | title = G protein pathways | journal = Science (journal) | volume = 296 | issue = 5573 | pages = 1636–9 | year = 2002 | month = May | pmid = 12040175 | doi = 10.1126/science.1071550 | url = }}</ref>
 
*'''D<sub>2</sub>''' je kodiran genom [[Dopaminski receptor D2|dopaminskog receptora D<sub>2</sub>]] ({{Gene|DRD2}}). Postoje dve forme: D<sub>2</sub>Sh (kratki) i D<sub>2</sub>Lh (dugački):
** -{''D<sub>2</sub>Sh''}- forma je presinaptički locirana. Ona ima modulatorne funkcije (regulacija neurotransmisije povratnim mehanizmom, čime se vrši uticaj na sintezu, čuvanje, i otpuštanje [[dopamin]]a u [[Sinapse|sinaptički rascep]]).<ref name="urlIntroduction2NeuroscienceI">{{cite web |url=http://books.google.com/books?id=WvZdAPW4qcYC&pg=PA90&lpg=PA90&dq=D2Sh%27+form+is+pre-synaptically+situated&source=bl&ots=6Y1lvb94zB&sig=bbADq4wpv5hM0MCG-yy4E87HYBE&hl=en&ei=MqpaTdKJHMXflgeh3YSjDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCAQ6AEwAQ#v=onepage&q=D2Sh%27%20form%20is%20pre-synaptically%20situated&f=false |title=Introduction to Neuroscience I - Google Books |format= |work= |accessdate=}}</ref>
** -{''D<sub>2</sub>Lh''}- forma može da deluje kao klasični post-sinaptički receptor, i.e., prenosi informacije (u bilo pobuđivačkom ili inhibitornom maniru) ukoliko nije blokirana [[antagonist (farmakologija)|antagonistom]] ili parcijalnim [[agonist]]om.<ref name="urlIntroduction2NeuroscienceI"/>
* '''D<sub>3</sub>''' je kodiran genom [[Dopaminski receptor D3|dopaminskog receptora D<sub>3</sub>]] ({{Gene|DRD3}}). Maksimalno izražavanje dopaminskog D<sub>3</sub> receptora je primećeno u [[Ostrva Kaleha|ostrvima Kaleha]] i -{''[[nucleus accumbens]]''}-.<ref name="Suzuki_1998_D3">{{cite journal | author vauthors= Suzuki M, Hurd YL, Sokoloff P, Schwartz JC, Sedvall G | title = D3 dopamine receptor mRNA is widely expressed in the human brain | journal = Brain Res. | volume = 779 | issue = 1-2 | pages = 58–74 | year = 1998 | month = January | pmid = 9473588 | doi = 10.1016/S0006-8993(97)01078-0| url = | issn = }}</ref>▼
 
* '''D<sub>4</sub>''' je kodiran genom [[Dopaminski receptor D4|dopaminskog receptora D<sub>4</sub>]] ({{Gene|DRD4}}). Gen D<sub>4</sub> receptora manifestuje polimorfizme koji se razlikuju u [[varijabilni broj tandemskih ponavljanja|varijabilnom broju tandemskih ponavljanja]] prisutnih unutar [[Kodirajući region|kodirajuće sekvence]] [[ekson]]a 3.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/1815?ordinalpos=2&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Gene.Gene_ResultsPanel.Gene_RVDocSum#geneReference%20Sequences NCBI Database]</ref> Neki od tih [[alel]]a su povezani sa povećanom učestalošću određenih bolesti. Na primer, D<sub>4.7</sub> aleli imaju uspostavljenu asocijaciju sa [[Hiperkinetički poremećaj|hiperkinetičkim poremećajem]].<ref name="pmid12192625">{{cite journal | author vauthors= Manor I, Tyano S, Eisenberg J, Bachner-Melman R, Kotler M, Ebstein RP | title = The short DRD4 repeats confer risk to attention deficit hyperactivity disorder in a family-based design and impair performance on a continuous performance test (TOVA) | journal = Mol. Psychiatry | volume = 7 | issue = 7 | pages = 790–4 | year = 2002 | pmid = 12192625 | doi = 10.1038/sj.mp.4001078 | url = | issn = }}</ref><ref name="pmid14702261">{{cite journal | author vauthors= Langley K, Marshall L, van den Bree M, Thomas H, Owen M, O'Donovan M, Thapar A | title = Association of the dopamine D4 receptor gene 7-repeat allele with neuropsychological test performance of children with ADHD | journal = Am J Psychiatry | volume = 161 | issue = 1 | pages = 133–8 | year = 2004 | month = January | pmid = 14702261 | doi = 10.1176/appi.ajp.161.1.133| url = | issn = }}</ref><ref name="pmid14699430">{{cite journal | author vauthors= Kustanovich V, Ishii J, Crawford L, Yang M, McGough JJ, McCracken JT, Smalley SL, Nelson SF | title = Transmission disequilibrium testing of dopamine-related candidate gene polymorphisms in ADHD: confirmation of association of ADHD with DRD4 and DRD5 | journal = Mol. Psychiatry | volume = 9 | issue = 7 | pages = 711–7 | year = 2004 | month = July | pmid = 14699430 | doi = 10.1038/sj.mp.4001466 | url = | issn = }}</ref>▼
▲* '''D<sub>3</sub>''' je kodiran genom [[Dopaminski receptor D3|dopaminskog receptora D<sub>3</sub>]] ({{Gene|DRD3}}). Maksimalno izražavanje dopaminskog D<sub>3</sub> receptora je primećeno u [[Ostrva Kaleha|ostrvima Kaleha]] i -{''[[nucleus accumbens]]''}-.<ref name="Suzuki_1998_D3">{{cite journal | author = Suzuki M, Hurd YL, Sokoloff P, Schwartz JC, Sedvall G | title = D3 dopamine receptor mRNA is widely expressed in the human brain | journal = Brain Res. | volume = 779 | issue = 1-2 | pages = 58–74 | year = 1998 | month = January | pmid = 9473588 | doi = 10.1016/S0006-8993(97)01078-0| url = | issn = }}</ref>
 
▲* '''D<sub>4</sub>''' je kodiran genom [[Dopaminski receptor D4|dopaminskog receptora D<sub>4</sub>]] ({{Gene|DRD4}}). Gen D<sub>4</sub> receptora manifestuje polimorfizme koji se razlikuju u [[varijabilni broj tandemskih ponavljanja|varijabilnom broju tandemskih ponavljanja]] prisutnih unutar [[Kodirajući region|kodirajuće sekvence]] [[ekson]]a 3.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/1815?ordinalpos=2&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Gene.Gene_ResultsPanel.Gene_RVDocSum#geneReference%20Sequences NCBI Database]</ref> Neki od tih [[alel]]a su povezani sa povećanom učestalošću određenih bolesti. Na primer, D<sub>4.7</sub> aleli imaju uspostavljenu asocijaciju sa [[Hiperkinetički poremećaj|hiperkinetičkim poremećajem]].<ref name="pmid12192625">{{cite journal | author = Manor I, Tyano S, Eisenberg J, Bachner-Melman R, Kotler M, Ebstein RP | title = The short DRD4 repeats confer risk to attention deficit hyperactivity disorder in a family-based design and impair performance on a continuous performance test (TOVA) | journal = Mol. Psychiatry | volume = 7 | issue = 7 | pages = 790–4 | year = 2002 | pmid = 12192625 | doi = 10.1038/sj.mp.4001078 | url = | issn = }}</ref><ref name="pmid14702261">{{cite journal | author = Langley K, Marshall L, van den Bree M, Thomas H, Owen M, O'Donovan M, Thapar A | title = Association of the dopamine D4 receptor gene 7-repeat allele with neuropsychological test performance of children with ADHD | journal = Am J Psychiatry | volume = 161 | issue = 1 | pages = 133–8 | year = 2004 | month = January | pmid = 14702261 | doi = 10.1176/appi.ajp.161.1.133| url = | issn = }}</ref><ref name="pmid14699430">{{cite journal | author = Kustanovich V, Ishii J, Crawford L, Yang M, McGough JJ, McCracken JT, Smalley SL, Nelson SF | title = Transmission disequilibrium testing of dopamine-related candidate gene polymorphisms in ADHD: confirmation of association of ADHD with DRD4 and DRD5 | journal = Mol. Psychiatry | volume = 9 | issue = 7 | pages = 711–7 | year = 2004 | month = July | pmid = 14699430 | doi = 10.1038/sj.mp.4001466 | url = | issn = }}</ref>
 
== Literatura ==
Линија 30 ⟶ 28:
 
==Spoljašnje veze==
* {{cite web | url = http://www.iuphar-db.org/GPCR/ChapterMenuForward?chapterID=1282 | title = Dopamine Receptors | accessdate = | author = | authorlink = | coauthors = | date = | format = | work = IUPHAR Database of Receptors and Ion Channels | publisher = International Union of Basic and Clinical Pharmacology | pages = | language = | archiveurl = | archivedate = | quote = }}
* [http://www.williams.edu/imput/IIIB1.html Dopaminski receptori: Reprezentativna familija metabotropnih receptora],
* [http://www.scholarpedia.org/article/Dopamine_anatomy#Dopamine_receptors Članci o dopaminskoj anatomiji]
Преузето из „https://sr.wikipedia.org/wiki/Dopaminski_receptor”