Masna kiselina — разлика између измена
Садржај обрисан Садржај додат
Нема описа измене |
м Članak na latinici. |
||
Ред 1:
[[Датотека:rasyslami.jpg|мини|right|300px|Tri dimenziona reprezentacija masnih kiselina]]
{{Masti-lat}}
U [[Hemija|hemiji]], posebno [[Biohemija|biohemiji]], '''masna kiselina''' je [[karboksilna kiselina]] često s dugim nerazgranatim telom (lancem). Masne kiseline mogu biti [[Zasićene masne kiseline|zasićene]] ili [[Nezasićene masne kiseline|nezasićene]]. Velika većina prirodnih masnih kiselina ima parni broj [[Ugljenik|ugljenikovih]] atoma, zato što u njihovoj [[Biosinteza|biosintezi]] uključuje [[acetil koenzim A]] koji doprinosi sa grupom od dva atoma ugljenika.<ref name="isbn0-8342-1342-7">{{Cite book-lat | author = | title = Fatty Acid and Lipid Chemistry | publisher = Springer Verlag | location = Berlin | year = 1996 | pages = |id=ISBN 0-8342-1342-7 | oclc = | doi = | accessdate = }}</ref><ref name="isbn0-8493-7261-5">{{Cite book-lat | author = Chow, Ching Kuang | title = Fatty acids in foods and their health implications | publisher = CRC Press | location = Boca Raton | year = 2008 | pages = |id=ISBN 0-8493-7261-5 | oclc = | doi = | accessdate = }}</ref>
Masne kiseline se industrijski proizvode putem [[hidroliza|hidrolize]] [[ester]]skih veza [[mast]]i ili bioloških ulja (koji su zapravo [[triglicerid]]i), uklanjanjem [[alkohol]]a [[glicerol]]a.
Ред 75:
|[[Alfa-linoleinska kiselina|α-Linoleinska kiselina]] || -{CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''(CH<sub>2</sub>)<sub>7</sub>COOH}- || ''cis'',''cis'',''cis''-Δ<sup>9</sup>,Δ<sup>12</sup>,Δ<sup>15</sup> || 18:3 || [[omega-3 masna kiselina|''n''−3]]
|-
|[[Arahidonska kiselina]] || -{CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>4</sub>'''CH=CH'''CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''(CH<sub>2</sub>)<sub>3</sub>COOH}-<ref name="urlArachidonic acid">{{cite web-lat | url = http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?Name=Arachidonic+Acid&Units=SI | title = Arachidonic acid | format = | work = | accessdate = }}</ref> || ''cis'',''cis'',''cis'',''cis''-Δ<sup>5</sup>Δ<sup>8</sup>,Δ<sup>11</sup>,Δ<sup>14</sup> || 20:4 || [[omega-6 masna kiselina|''n''−6]]
|-
|[[Eikozapentaenoinska kiselina]] || -{CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''CH<sub>2</sub>'''CH=CH'''(CH<sub>2</sub>)<sub>3</sub>COOH}- || ''cis'',''cis'',''cis'',''cis'',''cis''-Δ<sup>5</sup>,Δ<sup>8</sup>,Δ<sup>11</sup>,Δ<sup>14</sup>,Δ<sup>17</sup> || 20:5 || [[omega-3 masna kiselina|''n''−3]]
Ред 111:
== Masne kiseline u prehrambenim masnoćama ==
Sledeća tablica prikazuje udeo masnih kiselina i [[holesterol]]a u svakodnevnim prehrambenim masnoćama.<ref>{{Cite book-lat | title=McCance & Widdowson's The Composition of Foods | chapter=Fats and Oils | author=Food Standards Agency | publisher=Royal Society of Chemistry | year=1991}}</ref><ref>{{cite web-lat | url=http://www.efn.org/~sundance/fats_and_oils.html | title=More Than You Wanted To Know About Fats/Oils | author=Ted Altar | accessdate = 31. 8. 2006. | publisher=Sundance Natural Foods Online}}</ref>
{| class="wikitable" |
Ред 164:
Masne kiseline se već na sobnoj temperaturi menjaju putem [[Oksido-redukcija|oksidacije]]. Molekul masne kiseline se deli na [[ugljovodonik]]e, [[keton]]e, [[Aldehidi|aldehide]], te u manjoj mjeri na [[epoksid]]e i [[alkohol]]e. Teški metali i u malim količinama ubrzavaju oksidaciju (čime pokazuju stupanj zagađenja). Masnoće i ulja se zbog toga često tretiraju s [[helat]]ima kao što je [[limunska kiselina]].
==
{{reflist|2}}
==
* {{Cite book |ref= harv|author = | title = Fatty Acid and Lipid Chemistry | publisher = Springer Verlag | location = Berlin | year = 1996 | pages = |id=ISBN 0-8342-1342-7 | oclc = | doi = | accessdate = }}
* {{Cite book |ref= harv|author = Chow, Ching Kuang | title = Fatty acids in foods and their health implications | publisher = CRC Press | location = Boca Raton | year = 2008 | pages = |id=ISBN 0-8493-7261-5 | oclc = | doi = | accessdate = }}
* {{Cite book | title=McCance & Widdowson's The Composition of Foods | chapter=Fats and Oils | author=Food Standards Agency | publisher=Royal Society of Chemistry | year=1991|ref=harv}}
{{Lipidi-lat}}
| |||