Specijalna teorija relativnosti — разлика између измена

'''Specijalna teorija relativnosti (STR)''' je fizička [[teorija]] koju je 1905. godine formulisao nemački [[fizičar]] [[Albert Ajnštajn]]. Te godine je u nemačkom naučnom [[časopis]]u ''-{Annalen der Physik}-'' izašao članak "O elektrodinamici pokretnih tela"<ref name=originalni>[[Albert Einstein]] (1905) "[http://www.pro-physik.de/Phy/pdfs/ger_890_921.pdf Zur Elektrodynamik bewegter Körper] {{Wayback|url=http://www.pro-physik.de/Phy/pdfs/ger_890_921.pdf |date=20091229162203 }}", ''Annalen der Physik'' 17: 891; Prevod na engleski [http://www.fourmilab.ch/etexts/einstein/specrel/www/ On the Electrodynamics of Moving Bodies] by [[George Barker Jeffery]] and Wilfrid Perrett (1923); Drugi prevod na engleski [[s:On the Electrodynamics of Moving Bodies (1920 edition)|On the Electrodynamics of Moving Bodies]] by [[Megh Nad Saha]] (1920).</ref>, u kojem su bile izložene ideje ove teorije, koja je svojom sadržinom sprovela svojevrsnu [[revolucija|revoluciju]] u svetu fizike. [[Galilejev princip relativnosti]], formulisan oko tri veka ranije, govorio je o tome da su sva kretanja relativna. Dopunjen postulatom o konstantnosti [[brzina svetlosti|brzine svetlosti]] u [[vakuum]]u za sve inercijalne posmatrače obrazovao je osnovu jedne velike teorije koja je trebalatrebalo da promeni dotadašnje shvatanje sveta. Ova dva [[postulat]]a uzeta zajedno formirali su celinu koja je imala značenje koje se protivilo klasičnoj mehanici i uvreženim principima iste koje dotad niko nije smeo da dovede u pitanje. Ova teorija ima mnoštvo iznenađujućih posledica koje se na prvi pogled čine protivnim "zdravorazumskom" shvatanju i standardnoj percepciji sveta u kojoj su [[prostor]] i [[vreme]] apsolutne kategorije. Specijalna relativnost odbacuje [[Isak Njutn|njutnovska]] načela o apsolutnom prostoru i vremenu tvrđenjem da prostorni i vremenski intervali između bilo koja dva događaja zavise od stanja kretanja njihovog posmatrača, ili da različiti posmatrači različito i opažaju prostorne i vremenske intervale istih događaja. S druge strane [[brzina]] [[svetlost]]i u vakuumu uzeta je kao apsolutna veličina, kao brzina koja je ista za sve [[inercijalni referntni sistem|inercijalne referente sisteme]] i koja se ne može nadmašiti, odnosno koja predstavlja najveću moguću brzinu u prirodi.

Sa napretkom na polju [[elektromagnetizam|elektromagnetizma]], ostvarenim zahvaljujući [[Džejms Maksvel|Maksvelovim]] teorijama u želji generalizacije fizike i njenog dovođenja na zajednički okvir, proistekle su izvesne nesuglasice između [[klasična mehanika|klasične mehanike]] i elektromagnetizma. Fizičari su uporno tražili način da ih prevaziđu, uvođenjem teorije o [[etar (fizika)|etru]], koji bi bio nosilac elektromagnetnih pojava i za koji bi se mogao vezati apsolutni sistem<ref>Dr Dragiša Ivanović, O teoriji relativnosti,Zavod za izdavanje udžbenika narodne republike Srbije, Beograd, 1962</ref>. Krajem XIX veka fizika je bila na prekretnici. Nakon Majkelson-Morijevog eksperimenta, sprovedenog [[1887]]. godine, postalo je više nego jasno da je u fizici prisutna velika praznina koju je trebalo nadomestitinadoknaditi. Naime, on je pokazao da je brzina svetlosti konstantna i u svim inercijalnim referentnim sistemima ima istu vrednost, što se protivilo klasičnom shvatanju i nerelativističkom zakonu slaganja brzina.