Suva planina — разлика између измена

Posebnu pažnju Jovan Cvijić je posvetio kraškoj površi Valožja {{napomena|Površ Valožje, Cvijić je nazvao po valogama, za koje je naveo; „da su slične uvalama dinarskog karsta”.}} koja se od potkovičastog grebena nastavlja ka [[jugoistok]]u. Kraška površ Valožja nalazi se na nadmorskoj visini od 1.400 -{m}- do 1.500 -{m}-, zauzima oko 16 km² i predstavlja najvišu i najveću zaravan koja pripada [[Понишавље|srednjem Ponišavlju]]. Izgrađena je od donje krednih krečnjaka. U građi površi Valožja najviše su zastupljeni slojeviti krečnjaci. Stepen karstifikacije je izuzetno veliki i može se porediti samo sa [[Velebit]]om.<br />Zato je za površ Valožja Cvijić govorio ...„ona ima mrežastu karsnu plastiku: splet od valoga, "padina"„padina” i vrtača, između kojih su gola krečnjačka brda i ritovi...velike sličnosti sa uvalama dinarskog karsta. To su manje duguljaste i uske uvale, po pravilu ravnog dna koje je pokriveno »terra„terra ross-om«om” i drugim deluvijumom i izbušene mnogim aluvijalnim vrtačama. Strane valoga su strme, sa kamenitim zidovima a njihova supodina je u vidu izlomljene cik-cak linije, koja se ponegde u obliku oštrih rtova pruža u valogu, a ponegde od njih povlači. Njene krečnjačke strane su često pokrivene škrapama...”<ref>Cvijić, J. (1912). ''Suva planina i karst Valožja''. Glasnik geografskog društva, sv.1, pp. 92–103, Beograd</ref><br />Veliki broj plićih i dubljih jama na prostoru Valožja nosi egzotične nazive, poput ovih: ''Krstata jama, Savina propast, Čavčja propast, Provalija, Ilijina jama...''

Najtipičniji oblici površinske kraške morfologije Suve planine su vrtače. Na ovoj planini zastupljeni su svi tipovi vrtača, od plitkih tanjirastih do dubokih bunarastih. One su razvijene, uglavnom, na zaravnjenim delovima krečnjaka, dok su na padinama znatno ređe ili potpuno nedostaju. Najbrojnije su na kraškim površima Suve planine. Vrtače različitih dimenzija i oblika (prečnika 150 - 200 -{m}-, dubine do 50 -{m}-) zastupljene su svuda na Valožju. Dna ovih vrtača obično su prekrivena slojem crvenice, a u nekima se javljaju i aluvijalni ponori. U pojedinim delovima terena vrtače su vrlo česte (preko 100 na 1&nbsp;km²), te se takve površine krečnjaka nazivaju „boginjavi kras”. Vrtače boginjavog krasa su haotično rasute po čitavoj površini, ali je zapaženo da se neke od njih javljaju u nizovima, duž raseda ili po dnu suvih dolina, tako da se van boginjavog krasa na Suvoj planini uočavaju i pojedinačne, vrtače.<ref>Marković M., Pavlović R., Čupković T. 2003. ''Geomorfologija.'' Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva</ref>