|
'''Cezaropapizam''' ({{Jez-nem|Cäseropapismus}}) označava primat državne vlasti nad crkvenom. Termin cezaropapizam (''-{Cäseropapismus}-'') je skovao [[Maks Veber]]. Odnos između crkve i države u [[Vizantija|Vizantiji]] se tradicionalno se naziva '''simfonija'''.
== Cezaropapizam u Vizantiji ==
[[File:Nicaea icon.jpg|thumb|[[Vizantija|Vizantijski]] [[car]] i [[hrišćanstvo|hrišćanski]] [[episkop]]i drže [[Prvi vaseljenski sabor|Nikejski simbol vere]].]]
Ovakvo uređenje je postojalo u [[Vizantija|Vizantiji]], gde je poglavar svetovne vlasti ([[car]]) faktički bio i poglavar crkve ([[papa]]): on je imenovao crkvenog poglavara, [[carigradski patrijarh|carigradskog patrijarha]]. Carevi su se često mešali u dogmatske sporove, regulišući [[dogma|dogmu]] i [[ritual]]e ediktima i [[zakon]]ima. Takva situacija je postojala u [[Istočno rimsko carstvo|Istočnom rimskom carstvu]] iz vremena prvih vaseljenskih sabora (počevši od borbe protiv [[arijanstvo|arijanstva]]), tokom kojih su crkvena lica apelovala na cara u rešavanju [[dogma]]tskih, [[obred]]nih i crkvenih pitanja. Konačno, takva odredba je bila sadržana u Kodeksu i Novelama [[Justinijan I|cara Justinijana]], koji je rekao da je „izvor sveg bogatstva crkve velikodušnost cara“.
Već [[car]] [[Konstantin I|Konstantin Veliki]] je uvodio cezaropapizam, kad je dao [[hrišćanstvo |hrišćanstvu]] slobodu [[Milanski edikt |Milanskim ediktom]] 313. To se pokazalo naročito na [[Prvi vaseljenski sabor |Prvom vaseljenskom saboru]] u [[Nikeja |Nikeji]] [[325]]. godine u vreme cara [[Konstantin I |Konstantina Velikog]].
Vaseljensko hrišćanstvo je imalo postati temelj vaseljenskog carstva. Car, a ne papa, je sazvao biskupe čitavog carstva na prvi opšti (univerzalni, vaseljenski) sabor, da bi se tamo uklonile verske razlike. Kao „episkop za spoljna područja“ (grčki: episkopos ton ektos, hrvatski: biskup za vanjska područja) osećao se potpuno suodgovoran za Crkvu. <ref>{{cite book | author=August Franzen|title =Pregled povijesti kršćanstva|publisher = Kršćanska sadašnjost – Glas koncila, Zagreb |year = 1970| page=53}}</ref>
Vaseljensko hrišćanstvo je imalo postati temelj vaseljenskog carstva. Car, a ne papa, sazvao je episkope čitavog carstva na prvi opšti (univerzalni, vaseljenski) sabor, da bi se tamo uklonile verske razlike. Kao „episkop za spoljna područja“ (grčki: episkopos ton ektos) osećao se potpuno saodgovoran za Crkvu.<ref>{{cite book | author=August Franzen|title =Pregled povijesti kršćanstva|publisher = Kršćanska sadašnjost – Glas koncila, Zagreb |year = 1970| page=53}}</ref> Tu svoju brigu je izrazio na otvorenju prvog sabora tim rečima upravljenim saborskim očevima: »Moja velika želja je bila, moji prijatelji, da se skupa s vama radujem tog sabora. Gori nego rat i strašniji nego bitka se meni čini taj unutrašnji raskol u Božjoj Crkvi«. Tako Evzebije o otvorenju sabora. <ref>{{cite book | author=Josef Holzer|title =Papeži od Petra do Janeza Pavla II. |publisher = Družina, Ljubljana | year = 1995|page =22}}</ref>
Vizantijski cezaropapizam se širio na celo carstvo. Vremenom su carevi, počevši sa Justinijanom I, nametali odobrenje izabranom papi u Rimu, da je smeo vršiti svoju službu. Rim se usprkos tome u verskim pitanjima nije pokoravao diktatima iz Carigrada, kao što to pokazuje slučaj [[papa Severin|pape Severina]] i drugih pontifika, među kojima su bili i mučenici. <ref>{{cite book | author=Metod Benedik|title =Papeži od Petra do Janeza Pavla II. |publisher = Mohorjeva družba Celje|year = 1989|page = 65}}</ref><ref>{{cite book | author= Ferenc Chobot |title = A pápák története|publisher = Pátria, Rákospalota |year = 1909| page= 107}}</ref>
BiskupEpiskop Hilarije Poatjejski je pisao u vezi toga o Konstantinovom nasledniku Konstanciju: »Ne bije nas po leđima, škaklja nas po trbuhu. Ne pleni nam imutak, bogati nas za smrt. Časti nas u svojoj palati, da nas zarobi. Ne seče nam glave mačem, našu dušu ubija zlatom.« <ref>{{cite book | author=Metod Benedik|title =Papeži od Petra do Janeza Pavla II. |publisher = Mohorjeva družba Celje|year = 1989|page =34}}</ref>
Na Zapadu je spasio Crkvu iz carevog »zagrljaja« sveti [[Ambrozije Milanski]]<ref>{{cite book | author=Jsef Holzer|title = Zgodovina Cerkve v stotih slikah |publisher = Družina Ljubljana|year = 1995|page =38s}}</ref>, nadalje [[papa Lav I|Lav Veliki]] i [[papa Grgur I|Grgur Veliki]], a na Istoku sveti [[Jovan Zlatousti]].
=== Simfonija ===
[[File:Miklos-car 1905.jpg|thumb|225px|Ruski car [[Nikolaj II Aleksandrovič|Nikolaj]] se oprašta 1904. od pukova, koji polaze u rat u [[Mandžurija|Mandžuriji]]. U desnoj ruci drži [[Isus Hristos|Hristovu]] ikonu i deli blagoslov, koji vojnici klečeći primaju]]
Ovaj tip odnosa je našao svoju pravnu formulaciju u tzv. [[simfonija (teologija)|simfoniji]], koja je prvi put bila formulisana u [[6. vek]]u u šestoj [[Justinijan I|Justinijanovoj]] noveli. Justinijanovo učenje o "simfoniji" je„simfoniji“ poznavao je i [[svetiSveti Sava]] koji u [[Zakonopravilo|Zakonopravilu]] prevodi najvažnija mesta tog vizantijskog učenja koje je sledio kao model.<ref>[http://www.republika.co.rs/310-311/11.html Mirko Đorđević, Muke sa simfonijom]</ref>
Vizantijski model »državne Crkve« je zaživeo je naročito u carskoj [[RusijaRuska Imperija|Rusijacarskoj Rusiji]], gde je na primer [[carimperator sveruski]] (laik, a ne posvećeni vladika ili sveštenik) [[Isus Hristos|Hristovom]] [[ikona|ikonom]] blagoslivljao časnikeoficire i vojnike pred odlazak na bojno polje u [[Rusko-japanski rat|Rusko-japanskom ratu]].<ref>{{cite book | author=Aladár Ballagi idr|title = Tolnai világtörténelme (VII részben), Napjaink története|publisher = Tolnai nyomda Budapest|year = 1920|page =204}}</ref>
Vizantijski model "simfonije" se„simfonije“ danas se često potencira u pravoslavnim krugovima, kao željeni odnos crkve i države. Međutim, ponekad se čuju i drugačiji glasovi iz [[SPCSrpska pravoslavna crkva|Srpske pravoslavne crkve]] povodom pokušaja da se napravi božija država po vizantijskom uzoru:
{{citat|Ta vizantijska simfonija između crkve i države danas je potpuni apsurd i prepreka da SPC zauzme pravo mesto.<ref>Blic news, 6.2.2002.</ref>|đakon Nenad Ilić}}
== Cezaropapizam u istoriji i danas ==
*U [[islam]]u je cezaropapizam je još izrazitiji; njegov osnivač [[Muhamed]] je bio u jednoj ličnosti vrhovni državni, vojni i verski poglavar.
*U [[protestantizam|protestantizmu]] je došao je do izraza kruti cezaropapizam; po načelu »Cuius regio –— eius religio« (»Čija je zemlja –— njegova je veroispovest«) je feudalni gospodar je određivao versku pripadnost svojih podanika, što se sprovodilo više silom nego milom.
*U [[anglikanizam|anglikanizmu]] je početnik i osnivačkralj [[Henri VIII Tjudor|Henri VIII]] u svojoj ličnosti ujedinio je ne samo zemaljsku, nego i versku vlast i tražio potpuno poslušnost podanika; u protivnom je katolicima preostalo bežanje, gubitak imovine, mučenje ili smrt i to kroz duge vekove. Engleska kraljica (ili kralj) je i danas ne samo vrhovni poglavar države, nego i Crkve; ipak danas i tamo postoji sloboda veroispovesti.
*U današnjem demokratskom uređenju u tom pogledu uglavnom vlada odeljenost Crkve od države, odnosno država je odgovorna za svetovno, a verske zajednice za duhovno područje. Takvo je uređenje i u [[Republika Srbija|Srbiji]] i ostalim bivšim [[Jugoslavija|jugoslovenskim]] republikama.
== Literatura ==
| 