Википедија

Mandžurci — разлика између измена

Интерактиван преглед историје
← Старија изменаНовија измена →
Садржај обрисан Садржај додат
ВизуелноВикитекст
мНема описа измене
Autobot (разговор | доприноси)
1.572.075 измена
м kutijica; козметичке измене
Ред 1:
{{сређивање|Потребна транскрипција и(ли) тагови за избегавање транслитерације||||Географија}}
[[СликаДатотека:manchuguard.jpg|десно|мини|210п|Jedan od mandžurskih telohranitelja [[Car Qianlong|cara Qianloga]] (1760) s prepoznatljivom kapom]]
 
'''Mandžurci''' ([[Mandžurski jezik|mandžurski]]: [[СликаДатотека:Manjui gisun.svg|10п]] ''Manju''; {{zh-stp|s=滿族 |t=满族 |p=Mǎnzú}}) su [[Mandžursko-tunguski narodi|tunguski]] narod poreklom iz dela severoistočne Azije zvanog [[Mandžurija]]. Za vreme [[Mandžursko osvajanje|mandžurskog osvajanja]] u [[17. vek]]u, osvojili su [[Kina|Kinu]], tada pod [[Dinastija Ming|dinastijom Ming]], koju su zamenili vlastitom [[Dinastija Qing|dinastijom Qing]]. Ta dinastija je vladala Kinom do tzv. [[Xinhai revolucija|Xinhai revolucije]] godine [[1912]], nakon koje je utemeljena [[Republika Kina]].
 
Mandžurci su se uglavnom asimilirali u [[Han Kinezi|Han Kineze]], a tokom tog procesa je došlo do značajnih kulturnih i drugih promena u obe etničke grupe. Danas je [[mandžurski jezik]] gotovo izumro, a njime govori samo manjih broj starijih ljudi u seoskim sredinama severoistočne Kine, kao i nekoliko naučnika; oko 10.000 ljudi govori [[Sibe]]om (Xiboom), modernim mandžurskim dijalektom koji se govori u regiji [[Ili]] u [[Xinjiang]]u. Posljednjih nekoliko godina, međutim, ponovno se javio interes za mandžursku kulturu i među Mandžurcima i među Han Kinezima. Danas postoji veliki broj Kineza koji imaju barem nekoliko Mandžuraca među precima, ali se oni uglavnom izjašnjavaju kao Kinezi. Usvajanje preferencijalne politike prema etničkim manjima (prednost pri upisu na univerzitete i zapošljavanju u državnim službama) je takođe potaklo kineske građane mešanog kinesko-mandžurskog porijekla da se izjašnjavaju kao Mandžurci.
 
== Poreklo ==
 
Mandžurci su potomci [[Jurčeni|Jurčena]], koji su u 12. vijeku bili osvojili veliku oblast sjeveroistočne Azije i ustanovili [[Dinastija Jin|dinastiju Jin]] (Zlatnu dinastiju) koja je vladala Mandžurijom i severnom polovinom Kine sve do osvajanja i uništenja od strane [[Mongoli|Mongola]] pod [[Džingis Kan]]om. Ime ''Mandžurci'' je formalno usvojio [[Nurhači]], poglavica [[Jianzhou Jurčeni|Jianzhou Jurčena]] godine [[1635]], iako neki drže da je u upotrebi bilo još 1605. Nurhači se rodio u današnjoj [[Severna Koreja|Severnoj Koreji]] blizu [[Paektu]]/Changbai planina. Nurhačijev sin [[Hong Taiji]] je odlučio da će se Jurčeni ubuduće zvati ''Mandžurcima'' i je zabranio korištenje izraza ''Jurčen''.
 
[[Mandžurski jezik]] pripada [[Tunguski jezici|tunguskoj]] [[jezična grupa|jezičnoj grupi]], koja sama pripada spornoj [[Altajski jezici|altajskoj jezičnoj porodici]] (te je osnovu te hipoteze srodan korejskom, mongolskim i turskim jezicima).
Ред 22:
{| align=right
 
|[[СликаДатотека:Manchu chinese.jpg|мини|десно|210п|Natpis na pekinškom Zabranjenom gradu, na kineskom (levom) i mandžurskom (desno)]]
|}
 
Ред 31:
Nurhači je kasnije osvojio oblast oko Mukden (današnjeg [[Шенјанг|Šenjang]]) i od nje stvorio novu prijestolnicu [[Carstvo Qing|Carstva Qing]] godine 1621. Kada su godine [[1644]]. [[Peking]] osvojili pobunjeni seljaci pod [[Li Zicheng]]om , Carstvo Ch'ing je napalo [[Matična Kina|matičnu Kinu]] i premestilo prestolnicu iz [[Шенјанг|Mukdena]] (fortificiranog grada iz vremena [[Period zaraćenih država|zaraćenih država]]) u [[Peking]].
 
Iz političkih razloga rani [[Mandžurija|mandžurski]] carevi su se ženili sa potomcima velikih [[Mongoli|mongolskih]] kanova, tako da bi njihovi potomci (kao car [[Kangxi]]) mogli biti viđeni kao legitimni naslednici mongolske [[Dinastija Yuan|dinastije Yuan]]. Za vrijeme [[Dinastija Ćing|dinastije Ćing]], mandžurske vlasti su se trudile sačuvati mandžursku kulturu i [[Mandžurski jezik|jezik]]. Ti napori uglavnom nisu uspjeli, jer su Mandžurci postupno preuzeli običaje i jezik većinskih Han Kineza, pa se do [[19. vijek]]a, mandžurski retko govorio čak i na Carskom dvoru. To je jedinstven slučaj u svetu da jedan narod dođe i ovlada drugim, a onda se stopi sa njim i odrekne se svog nacionalnog identiteta, jezika i kulture i prihvati sve nacionalne elemente onog naroda kojim vlada. Mandžurskim se još uvek pisalo kako bi se održala komunikacija između cara i službenika Zastava sve do kraha dinastije. Dinastija Ćing je takođe održavala sistem dvojnih službi u kojoj je svaka važnija služba morala uz kineskog imati i mandžurskog službenika. Zbog relativnog malog broja Mandžuraca, to je osiguralo da većina njih budu vladini službenici.
 
Pred kraj dinastije Ćing, Mandžurci su bili prikazivani kao strani kolonizatori od strane [[Kineski nacionalizam|kineskih nacionalista]] kao što je [[Sun Yat-Sen]], iako su njegovu republikansku revoluciju bili podržavali mnogi reformski orijentisani mandžurski službenici i oficiri. Taj prikaz je relativno brzo nestao nakon [[Revolucija 1911|revolucije 1911]] i nova Republika Kina je nastojala Mandžurce predstaviti kao integralni dio kineske nacije.
 
== Mandžukuo ==
[[FileДатотека: Manchukuo map.png|thumb|right]]
Godine [[1931]]. Japanci su u Mandžuriji stvorili [[marionetska država|marionetsku državu]] zvanu [[Mandžukuo]] pod carem [[Puyi]]om. Međutim, u to doba u Mandžuriji su većinsko stanovništvo sačinjavali Han Kinezi, a čak i među samim Mandžurcima taj projekt nije izazvao neko veliko oduševljenje. Država je ukinuta nakon završetka [[Drugi svjetski rat|drugog svjetskog rata]], a teritorija je vraćena Kini. Asimilacija je nastavljena i dalje, ali ne potpuna, jer danas u Kini ima preko 10 miliona Mandžuraca koji su se odrekli svog jezika, ali ne i nacionalnog imena. Mandžuraca koji govore svoj jezik ima samo desetak hiljada.
 
Ред 51:
 
{{DEFAULTSORT:Манџурци}}
[[KategorijaКатегорија:Тунгуско-манџурски народи]]
[[kategorijaКатегорија:Етничке групе Кине]]
 
{{Link FA|zh}}
Преузето из „https://sr.wikipedia.org/wiki/Mandžurci”