|
[[Категорија:Општине Црне Горе]]
1. Područje Petnjice je geografski, ekonomski i kulturološki kompaktna cjelina. Obuhvata površinu od 173 km2 sa 28 naselja u kojima prema popisu iz 2011.godine, bez radnika na privremenom radu u raznim evropskim i drugim državama, živi 6713 stanovnika( prema popisu iz 2003. godine-sa radnicima na privremenom radu u inostranstvu bilo ih je 9.760). Područje je teritorijalno prilično razuđeno. Udaljenost pojedinih naselja od mjesnog centra – Petnjice kreće se i do 20, a od opštinskog centra - Berana i do 40 km Po površini Petnjica je veća od opština: Budva i Tivat, a po broju stanovnika od opština: Andrijevica, Žabljak, Plužine, Šavnik. 2. Prirodni potencijali (zemljište, voda, šume, klima i dr.), kao i brojnost, struktura i tradicionalna vezanost stanovništva za zavičaj, čini da Područje Petnjice ima potencijal ne samo za samoodrživost svake moguće organizacije, nego i za značajan doprinos ukupnom i posebno razvoju poljoprivrede, šumarstva, turizma, vodoprivrede i slično. Možda upravo i zbog tih i takvih karakteristika ovo područje je vjekovima, kako u okviru svojevremenog Otomanskog carstva(do 1913.godine), tako i uKraljevini Crnoj Gori(1913 – 1918), Kraljevini Jugoslaviji ( 1918 – 1941), kao i u bivšoj SFRJ-u sve do 1957. godine, u administrativnom smislu bilo organizovano kao posebna lokalna jedinica. Nedovoljno utemeljenom reformom lokalne samouprave iz 1957. godine, Opština Petnjica je, međutim, suprotno volji građana, ukinuta i administrativno pripojena opštini Berane.3. Nakon ukidanja opštine, područje Petnjice je organizovano kao jedna, po svemu najveća u Crnoj Gori, mjesna zajednica sa 28 naselja. Deset godina kasnije, 1963. godine, područje Petnjice je isparcelisano i podijeljeno u 7 mjesnih zajednica bez ikakve međusobne koordinacije. Time je umnogome paralisana i svaka moguća kordinacija samoinicijative samih žitelja u rješavanju komunalnih i drugih životnih problema. Kako ovog područja u razvojnim planovima Crne Gore, tokom čitave polovine minulog vijeka, praktično i nije bilo, ono je, iako sa veoma bogatim i raznovrsnim prirodnim resursima (najpovoljnija prirodna veza sa Srbijom, sedam rječnih dolina sa zavidnim hidropotencijalom za mini i srednje elektrane, poljoprivrednim zemljištem, pašnjacima i posebno kompleksima industrijske i druge šume) sada, najnerazvijeniji dio, jedne od najnerazvijenijih opština u Crnoj Gori - beranske opštine. 4. Osim kancelarije matičara, odjeljenja Pošte, zdravstvene stanice , četiri osnovne, kao i ogranak srednjet ehničkog škplskog centra, u Petnjici nema druge javne službe tako da su građani iz sela udaljenih i do 40-tak km od opštinskog centra - Berana, prinuđeni da i za najobičniju potvrdu, čak i socijalnu pomoć, izgube odlazeći i čekajući pred šalterima opštinskih službi najčešće i po više dana. 5. I postojeća zdravstvena stanica u Petnjici, koja bi prema broju stanovnika trebala biti Dom zdravlja, po uslovima, doskora je, sve dok nijesu pomogle međunarodne humanitarne organizacije, više ličila na sve drugo nego na zdravstvenu ustanovu.6. Kod obilja vode na području i sam mjesni centar – Petnjica je bez vode, jer nikada „nije bilo dovoljno“ sredstava da se uradi valjani vodovod. 7. U veći dio električne mreže na području decenijama već nije uložen ni jedan jedini cent budžetskih sredstava, tako da je veći dio u katasrofalnom stanju. Ni kapacitet PTT mreže ni izbliza – kvalitativno, ni kvantitativno ne zadovoljava potrebe stanovništva, a znatan dio područja izvan je dometa kako signala RTV CG, tako i bilo koje druge TV mreže u Republici. 8. I ako je ovo područje geografski najpogodnije i najuslovnije za saobraćajno povezivanje Crne Gore sa Srbijom i Kosovom, nakon izgradnje magistralnog puta od Berana prema Rožajama znatno nepovoljnijim pravcem preko Dapsića i prevoja, odnosno tunela “Lokve”, početkom 70-tih godina minulog vijeka, područeje je komunikacijski potpuno zapostavljeno, te je i dan danas pravo umjeće i hrabrost stići bilo kakvim prevozom do pojedinih mjesnih centara, škola ili trgovina i, pogotovu, najbližih gradskih centara: Berana, Rožaja i Bilelog Polja. 9. Takođe, uprkos činjenici da u ukupnom broju stanovnika u Opštini Berane, područje Petnjice čini, bezmalo, jednu trećinu, u broju zaposlenih ukupno u privredi i vanprivredi Opštine, posebno u javnim preduzećima i državnim ustanovama i službama, stanovništvo sa ovog područja procentualno ne učestuje iznad tri procenta. Riječju, sve relevantne činjenice govore da potencijali ovog kraja nijesu na pravi način valorizovani u okviru opštine Berane. Šta više, dominantno je uvjerenje građana da je Petnjica u svakom pogledu zapostavljena. Stoga građani i svi politički i uopšte javni uglednici smatraju da bi se tek vraćanjem statusa opštine Području veoma izdašni prirodni potencijali područja mogli na pravi način iskoristiti. U tom smislu, u više navrata, počev od 1991. Godine do danas, politički predstavnici, odnosno građani sa područja Petnjice pokretali su inicijative da se Petnjici vrati status opštine. Foramlno pravno učinili su to i 1991, istovremeno kada i građani Andrijevice, potom 1998, pa- uz podršku 7.523 građana - 2002. godine i, konačno, 2010.godine. Tek dva posljednja dva zahtjeva su stigla do dnevnog reda Skupštine Crne Gore. Zahtjev građana od 2002.godine je, međutim, uprkos svoj i formalnopravnoj i suštinskoj utemeljenosti, odnosno proceduralnoj korektnosti, Skupština Crne Gore je, nakon više neshvatljivih odlaganja, uvrstila u dnevni red Druge sjednice prvog redovnog zasijedanja u 2005. Godini. Rasprava o konkretnom predlogu započeta je 11. maja a nastavljena 25. maja. Nakon višesatne rasprave, glasanje je obavljeno prozivkom. Tom prilikom 36 poslanika se podržalo Predlog građana Petnjice, dok se njih 30 uzdržalo od stava. Uprkos činjenici da je, shodno tada važećoj ustavnoj normi, podsjetnikom nadležne službe za sjednicu od 12. aprila, odnosno u vrijeme utvrđivanja dnevnog reda bilo naznačeno da se o ovom predlogu odlučuje „većinom glasova prisutnih poslanika“, podsjetnikom od 24 maja uoči početka rasprave o ovom predlogu, tumačenje je preinačeno u stav da se odlučuje „ apsolutnom većinom(većinom ukupnog broja poslanika) i predsjednik Skupštine Crne Gore je konstatovao da „Predlog zakona nije dobio potrebnu većinu“. Tako je, pod - u najblažem- veoma diskutabilnim formalno-pravnim okolnostima, skončala još jedna sasvim legitimna inicijativa. I drugi zahtjev, odnosno predlog u formi amadmana od 21.decembra 2009. godine je slično skončao. Na sjednici Skupštine Crne Gore od aprila 2010. Godine, pred sam kraj rasprave, kada je bila gotovo izvjesna poslanička većina za vraćanje statusa opštine području Petnjice, predstavnik Vlade – Dragan Pejanović, povuka je Predlog zakona iz dalje procedure čime je onemogućeno konačno izjašnjavanje. Posljedica svega je zabrinjavajuća demografska devastacija odnosno raseljavanje ovog, u suštini, veoma životnog i prirodno bogatog područja. Postoji opasnost da, ukoliko bi se iseljavanje nastavilo, dosadašnjom dinamikom, ovo područje ostane potpuno bez stanovnika. Upravo je prilika za ispravljanje svih počinjenih i nepravdi i štete. Ovo tim prije što osnivanjem opštine Petnjica niko ne gubi, već svi dobijamo. U Elaboratu o ekonomskoj, društvenoj i političkoj opravdanosti osnivanja opštine Petnjica, kojeg vam dostavljamo, šire je analiziran razvoj petnjičkog kraja prije i poslije ukidanja opštine, kao i razlozi za osnivanje opštine. Ovdje ističemo sledeće činjenice: Zahtjev za vraćanje statusa opštine Petnjica ima svoje puno opravdanje kako zbog specifičnosti predmetnog područja, tako i zbog toga što bi to bitno doprinijelo ukupnom razvoju područja i boljem korišćenju raspoloživih resursa. Zahtjev je višestruko osnovan, jer se temelji na realnoj potrebi i građana i države a, istovremeno je i riječ o jednom od osnovnih ljudskih prava – pravu na lokalnu samoupravu.Vraćanjem statusa opštine Petnjici niko ne gubi, već svi dobijaju. Građani Područja, uz odgovarajući tretman od strane državnih organa, dobijaju mogućnost adekvatnijeg servisiranja svojih potreba, dok država dobija mogućnost boljeg i efikasnijeg korišćenja ljudskih i prirodnih resursa. Sa konstrituisanjem područja Petnjice u posebnu opštinu i, umnogome, glomazna i mnogoljudna opština Berane postaje organizaciono skladnija i rasterećenija od prigovora o neadekvatnoj brizi o jednom velikom području i njegovim žiteljima.Područje Petnjice, zvano Gornji Bihor, je kompaktna prirodna, privredna i kulturolaška cjelina na sjveroistočnom dijelu Opštine Berane, prema granici Crne Gore sa Srbijom. U katastarskoj dokumentaciji područje Petnjice je evidentirano u okviru 9 katastarskih cjelina(opština): Petnjica, Hazane, Dobrodole, Javorova, Radmance, Savin Bor, Trpezi, Tucanje i Vrbica, ukupne površine oko 173 kvadratna kilometra, što čini oko 25 odsto ukupne površine Opštine Berane.Područje ima 28 naseljenih mjesta(sela i zaseoka) sa ukupno 2600 domaćinstava( kuća i stanova) od kojih 1387 živi stalno na području, dok ostali( radnici na privremenom radu u inostranstvu i njihove porodice) u svojim kućama ili stanovima tek povremeno borave. Na posljednjem popisu stanovništva, od 2011. godine, ukupno je evidentirano 6.713 stalnih stanovnika( bez radnika na privremenom radu u inostranstvu sa stalnim prebivalištem na Području). Na prethodnom popisu iz 2003. godine bilo je 9.760 stanovnika. Područje je organizovano u 7 mjesnih zajednica: MZ Petnjica sa naseljima( mjesni centar Petnjica, Lagatori, Radmance, Johovice, Godočelje, Paljuh, Laze); MZ Tucanje(Tucanje, Vrševo, Hazane, Orahovo, Bare, Lješnica); MZ Vrbica( G. Vrbica i D.Vrbica); MZ Trpezi(Trpezi, Kalica, i Johova Voda); MZ Bor(Bor, Ponor i Trnavice); MZ Savin Bor(Savin Bor, Dobrodole, Kruščica i Dašča Rijeka) i MZ Javorova(Javorova, Murovac i Poroče). Od naselja jedino Petnjica ima formu gradskog naselja. Ostala su sva tipično ruralnog karaktera. Petnjica je, stoga, i do sada bila administrativni centar Područja, pa je realna pretpostavka da bude i sjedište Opštine Petnica
|
